Η «Πληγωμένη Άνοιξη» του Μίλτου Σαχτούρη

Η πληγωμένη Άνοιξη τεντώνει τα λουλούδια της
οι βραδινές καμπάνες την κραυγή τους
κι η κάτασπρη κοπέλα μέσα στα γαρίφαλα
συνάζει στάλα-στάλα το αίμα
απ΄ όλες τις σημαίες που πονέσανε
από τα κυπαρίσσια που σφάχτηκαν
για να χτιστεί ένας πύργος κατακόκκινος
μ΄ ένα ρολόγι και δυο μαύρους δείχτες
κι οι δείχτες σα σταυρώνουν θά ΄ρχεται ένα σύννεφο
κι οι δείχτες σα σταυρώνουν θά ΄ρχεται ένα ξίφος
το σύννεφο θ΄ ανάβει τα γαρίφαλα
το ξίφος θα θερίζει το κορμί της

Σαν σήμερα, 29 Ιουλίου, ο ποιητής Μίλτος Σαχτούρης γεννήθηκε στην Αθήνα. Ήταν ένας από τους σημαντικότερους μεταπολεμικούς Έλληνες ποιητές τιμημένος με τρία κρατικά βραβεία.
 
Το να προσπαθήσεις να επεξηγήσεις ένα ποίημα, απουσία του ίδιου του ποιητή, ίσως και να είναι ιεροσυλία. Μα, θα σκεφτεί κάποιος, πόσο απών μπορεί να είναι ένας ποιητής από το ίδιο του το έργο. Οι ερμηνείες πολλές, όσες και οι αναγνώσεις, κι αν κάποιος καταφέρει να έρθει λίγο πιο κοντά στον δημιουργό, ευλογημένος είναι…

Το έργο του Μίλτου Σαχτούρη κινείται στην μεταπολεμική γενιά, που διαδέχθηκε τους νεωτερικούς ποιητές του μεσοπολέμου. Είναι επηρεασμένος από τον υπερρεαλισμό. Ο λόγος του είναι συχνά λιτός, τραγικός, λυπημένος. Γεμάτος από συμβολισμούς και αίσθηση του παραλόγου. Του αρέσει να πλάθει εικόνες. Σε αυτό, τον επηρέασε η στενή του σχέση με τον ζωγράφο Νίκο Εγγονόπουλο. Τα εικαστικά στοιχεία στην ποίηση του είναι κυρίαρχα. και η δομή των ποιημάτων του έχει ολοκληρωμένη εξέλιξη, με αρχή, μέση και τέλος.
 
Στο αντιπολεμικό ποίημα του «Πληγωμένη Άνοιξη», απολογείται για τον κατακερματισμό και αφανισμό της ανθρώπινης ύπαρξης. Ένα ξεκάθαρο αντιηρωικό ποίημα, όπου ο ποιητής εκφράζει την βαθιά του οδύνη.
Για πολλούς η Πληγωμένη Άνοιξη συμβολίζει μια γυναίκα που στέκει σαστισμένη στα ερείπια της μάχης. Για άλλους είναι η ίδια η Ελλάδα, που λεηλατημένη από τους πόνους και τις προδοσίες, μαζεύει τα κομμάτια μιας καθημαγμένης ζωής.

Χρησιμοποιεί κοινά μοτίβα, όπως το αίμα, όπου δηλώνει το τετελεσμένο, καθώς και τους δείκτες, όπου είναι φανερή η εικόνα του αιχμηρού και κατασταλτικού παράγοντα.

Ο Μίλτος Σαχτούρης κοιτά το πένθος κατάματα και βλέπει την ίδια την ομορφιά, ρημαγμένη, να χάνει την νιότη της. Μια άλλη Ιφιγένεια που θυσιάζεται στο βωμό ενός αιματηρού σκοπού, που κανείς πια δεν θυμάται τον προορισμό του.

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Το ποίημα χρονικά τοποθετείται μέσα στον εμφύλιο. Προβλέπει και ομολογεί τα γεγονότα, μέσα στην υπερβολή τους και τα ντύνει με συμβολισμούς. Ενώ «οἱ βραδινὲς καμπάνες» αναπέμπουν «τὴν κραυγή τους» όπως ούρλιαζε  ολόκληρη η τραυματισμένη εκείνη εποχή.

Μπροστά σε όλο αυτό το σκηνικό του χάους, η Άνοιξη που αφήσαμε να πληγωθεί, στέκεται λεηλατημένη και βιασμένη να κουτσαίνει μπροστά στη φρίκη μιας προαποφασισμένης και εντεταλμένης ζωής.