«Χατζιδάκια μ’, Θοδωράκια μ’, εσείς τρώτε και πίνετε και εμένα με τρώει η αρκούδα» έλεγε ο Σαββόπουλος το πάλαι ποτέ υπογραμμίζοντας μ αυτόν τον τρόπο τις δυο κολώνες του πολιτισμού (αυθαίρετη δική μου ερμηνεία) που στήριζαν το οικοδόμημα της μεταπολεμικής Ελλάδας αν και το μεταφέρω με κάθε επιφύλαξη καθώς δεν υπήρξα σύγχρονος του Νιόνιου και ενδεχομένως να τόνιζε και κάτι άλλο μ αυτό το οποίο ωστόσο ενέταξε αριστοτεχνικά στους στίχους του τραγουδιού του.
Κάποια άλλη φορά ερωτηθείς ο ίδιος σε συνέντευξη του κατά το παρελθόν αν προτιμούσε τον έναν ή τον άλλον έλεγε παρομοιάζοντας τους σαν τους δυο πιο μεγάλους καβαλάρηδες της βυζαντινής αγιογραφίας (βλέπε: Αη Γιώργη κι Αη Δημήτρη) ότι προτιμά τον Αη Γιωργη ήτοι το Μάνο Χατζιδάκι. Η αλήθεια είναι πως κι εγώ με τον Αη Γιώργη έχω περισσότερη σύνδεση αφ’ ης στιγμής όμως εγκαταστάθηκα στη Θεσσαλονίκη τα τελευταία 8 χρόνια απέκτησα μια στα όρια του παράφορου λατρεία και για τον Αη Δημήτρη. Που θα πει Χατζιδακις Θεοδωράκης παίζουν σχεδόν ισότιμα μέσα μου πια. Το καλοκαίρι για τις ανάγκες αυτού εδώ του μικρού άρθρου μνήμης για το Μικη βουτούσα εναλλάξ στις θάλασσες από τη μια και στο ατελείωτο ρεπερτόριο του από την άλλη. Είναι ασύλληπτο ποσο ογκώδες είναι το έργο του και πόσο ευρύ το φάσμα που καλύπτει. Από κλασσικη μουσική μέχρι λαϊκά άσματα. Από λόγια έντεχνη μουσική μέχρι αβάν-γκαρντ συνθεσεις. Φαντάζομαι οι μουσικολόγοι και στατιστικολόγοι θα έπρεπε να χουν μείνει ενεοι με την αυταπόδεικτη αυτή αλήθεια.
Πέθανε στ αλήθεια ποτε ο Χατζιδάκις; Ο Ελύτης; Ο Καβάφης; Ο θάνατος είναι μια έννοια που αφορά όλους εμάς τους κοινούς θνητούς. Ο Μίκης ανήκει στη σφαίρα του μυθου κι αυτό όχι μόνο με την εκδημία του αλλά ήδη οσο ζούσε είχε την τύχη αυτή να βιώσει την παγκόσμια αναγνώριση και να βραβευτεί και να τιμηθεί όπου έφτασε το πολύπλευρο έργο του. Θα συναντηθεις με το έργο του Μίκη αναπόφευκτα. Αρχής γενομένης από το σχολείο. Δεν υπάρχει σχολική γιορτή που να μην αντλεί από το έργο του.
Διαδηλώσεις αργότερα μεγαλώνοντας που για να τονωθεί το αίσθημα του δικαίου και να διατηρηθεί ο αγωνιστικός παλμός πάλι στον Μίκη καταφεύγουμε. Πιθανολογώ πως δεν υπάρχει άνθρωπος σ’ αυτή τη σφαίρα που γυρνάει σαν τρελή που μιλάει ή κατανοεί ελληνικά που να μη συναντήθηκε με τη μουσική του Μίκη. Άσε που υπήρξε αληθινά διεθνής και παγκόσμιος. Μουσική για ξένο κινηματογράφο, φιλίες με ηγέτες ιστορικούς όπως ο Κάστρο, μελοποίησε το Νερούδα, ζήλεψαν τη μουσική του οι Beatles και μια πλειάδα από γνωστά κι άγνωστα γεγονότα… Έτσι ψηλος που ήταν έμοιαζε με τους Τιτάνες από τη μυθολογία που στο μυαλό μας είχαν δυσθεώρητο ύψος.
Δυσθεώρητο μέγεθος παραμένει ο ιδιος τώρα ακόμα ένα χρόνο μετά την εκδημία του. Ένας χρόνος αισθητής απουσίας καθώς αν ζούσε ακόμα θα είχαμε σίγουρα την τύχη να τον βλέπουμε να παρεμβαίνει έστω και με επιστολές όπως συνήθιζε στην έκρυθμη πολιτική κατάσταση των τελευταίων χρονων. Ενδεχομένως και να μας απογοήτευσε κάποιες φορές με τις παρεμβάσεις του στη δημόσια σφαίρα αλλά αυτό που δεν μπορεί κανείς να μην του αναγνωρίσει είναι πως αυτό που τον κινητοποιούσε δεν ήταν παρά μόνο το συμφέρον της χώρας αλλά και της ανθρωπότητας που τόσα της πρόσφερε με την τέχνη του. Αναρωτιέμαι φυσικά πόσες φορές να τον απογοητεύσαμε κι εμείς γιατί οι απογοητεύσεις συνήθως είναι αμφίδρομες.
Μας έδωσε όση πνευματική τροφή χρειαζόμασταν που λογικά θα ‘πρεπε να την έχουμε αλέσει / πέψει κι εν τέλει αξιοποιήσει αλλά όχι δεν υπήρξαμε όσο αντάξιοι απαιτούσαν κι απαιτούν οι περιστάσεις. Αυτός όμως σαν καλός ποιμένας επέμενε μέχρι το τέλος μέχρι που ο βιολογικός του θάνατος μας στέρησε αυτή τη δυνατότητα. Τώρα χωρίς τη φωτεινή κι επιβλητική άμα τη εμφανίσει του υπόσταση αλλά με όλο το έργο του στη διακριτική μας ευχέρεια δεν έχουμε τη δικαιολογία να μην του δώσουμε τη σημασία που του πρέπει και που εν κατακλείδι περισσότερο από ποτε χρειαζόμαστε. Το εκπληκτικό στην περίπτωση του είναι πως υπήρξε πολυγραφότατος όχι μόνο ως συνθέτης αλλά κι ως συγγραφέας.
Πάμπολλες κι οι επανεκτελέσεις των τραγουδιών τόσο στο εσωτερικό οσο και στο εξωτερικό. Καθολική και μαζική αποδοχή μιας τεχνης ακριβής. Θυμάμαι πέρσι τέτοια μέρα τα Συλληπητήρια από το διεθνή τύπο να συνωστίζονται, οι εφημερίδες ξένων πρακτορείων και τα σόσιαλ μίντια να παραληρούν για καμία βδομάδα. Είχαμε πιστέψει τόσο πολύ στην αθανασία του που μας φάνηκε απίστευτο που πέθανε στα 96 του. Για σκέψου!
Για το τελος άφησα αυτό: «Για μένα μπήκε ο σπόρος της ελευθερίας και του δικαίου στη ζωή, πριν να καταλάβω τί ήταν το άδικο. Από τον ήχο και από το αίσθημα, κατάλαβα ότι πρέπει να κυνηγάμε το ωραίο και την ελευθερία στη ζωή, κι αυτό του το χρωστώ» έχει δηλώσει η Λίνα Νικολακοπούλου που είχε την τύχη να συνεργαστεί μαζί του στην πολιτεία Γ’.
ΥΓ. Επισυνάπτεται μια λίστα διαρκείας 8,5 ωρών τιμής ένεκεν η οποία επιχείρησα να ‘ναι αυτό που εννοούμε όταν λεμε αντιπροσωπευτική. Ακουγεται σαν αδιαίρετο σύνολο.
Ακολουθήστε το tetragwno.gr στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης facebook, twitter και instragram για να ενημερώνεστε άμεσα για όλες τις πολιτιστικές ειδήσεις.
