Η ποιητική συλλογή του Γιώργου Δ. Πίστα με τίτλο «Εξισώσεις του μυαλού μου» αποτελεί τη πρώτη παρέμβαση στο δημόσιο λόγο του δημιουργού, έχοντας ως γνώμονα την αναφαίρετη επιθυμία για επανεξέταση του όρου «άνθρωπος» στο κοινωνικό και συλλογικό γίγνεσθαι. Για να επιχειρήσει τον προσδιορισμό τόσο του όρου «άνθρωπος» όσο και του περιεχομένου αυτού, ο ποιητής διαμορφώνει ένα πλέγμα αντιθετικών κατευθύνσεων με κοινό, ωστόσο, παρονομαστή την θεώρηση του υποκειμένου ως αναντικατάστατο παράγοντα πλεονεκτημάτων. Εκκινά με την διεύρυνση του πεδίου αναφοράς αυτού, μεγεθύνοντας και σμικραίνοντας ανάλογα με τις εκάστοτε στοχεύσεις, σχηματοποιώντας το αρχειακό υλικό του βίου σε αχαρτογράφητα νερά. Με άλλα λόγια, η ανθρωποκεντρική προσέγγιση στην ποίηση του Γιώργου Δ. Πίστα καταλήγει στο επιδιωκόμενο αποτέλεσμα μέσα από την σύνθεση της ρήξης και της ανατομίας των συντριμμιών της ζωής. Η μνήμη μετουσιώνει το χρόνο σε στιγμές μίας βιωμένης εμπειρίας, την ίδια στιγμή κατά την οποία το δρών υποκείμενο καλείται να προσθέσει και να αφαιρέσει τις τυχαιότητες των γεγονότων τα οποία διαδραματίζονται ενώπιόν του. Στα τελευταία εντάσσονται σωρεία αλληλοπροσδιοριζόμενων και ετεροπροσδιοριζόμενων επιταγών εξωτερικών συμβάσεων με τις οποίες (βλ. επιταγές) καλείται, όχι μόνο να προσαρμοστεί και να συνυπάρξει, αλλά, κυρίως, να ταυτιστεί, προκειμένου να επιβιώσει στην επιφάνεια των παραστάσεων. Για το λόγο αυτό, στο εξωτερικό περιβάλλον, ο ποιητής ενεργοποιεί δυαρχίες στην εκπόνηση των λειτουργικών του τύπων. Από τη μία πλευρά, σαν σε θεατρικό σανίδι, επικροτεί και καταφάσκει στις ματαιότητες της καθημερινότητας και, από την άλλη πλευρά, επαναστατεί για την αδυναμία μεταβολής των πραγμάτων. Αυτού του είδους η ρήξη έχει εσωτερικούς δεσμούς και αντίστοιχες δεσμεύσεις. Είναι ρήξη η οποία μεσολαβεί τον ιδιωτικό χώρο κι επομένως διέπεται από όρους ελευθερίας διαχείρισης καταστάσεων, τους οποίους το ίδιο το υποκείμενο έχει ορίσει. «Είναι κι αυτές οι στιγμές/που νιώθεις τα όνειρά σου βρεγμένα/βαριά από τον πόνο της βροχής/που θέλει να τα μουλιάσει» (σελ. 20) και στο εσώφυλλο των αναμνήσεων ο δημιουργός βαίνει μειούμενος στην ηθική απόκριση των καιρών. Μία πεσιμιστική διάθεση δίχως αφετηρία, αλλά με σαφή όριο την επιβίωση του ατόμου.
Η υπέρβαση μίας αδιέξοδης μαρτυρίας ενσταλάζεται στην ερωτική περιδίνηση. Όχι ως σαρκική έκσταση αλλά ως πνευματική, σχεδόν ιδεαλιστική, αποδοχή και υιοθέτηση μίας εναλλακτικής ορθολογικής ερμηνείας των πραγμάτων. Όντας πρωτεργάτης μίας μαθηματικής σχεδιοποίησης του βίου, σχετικοποιεί, μέσα από την συμβολική χρήση των αριθμών, τις διαθέσιμες απαντήσεις σε μία καταιγιστική απομυθοποίηση των περιοριστικών όρων διασάλευσης της παραδοσιακής τάξης. Ο έρωτας επενδύει στην αποχαλίνωση των ηθών και την επαναχάραξη των προβεβλημένων «αληθειών» μίας οπτικής ολοκληρωτικά εγκαταλελειμμένης. Ο έρωτας της ηδονής, ως πνευματικό αίτημα, μετατρέπεται σε εξελικτική βαθμίδα ανανέωσης των συναισθημάτων ενηλικίωσης του δημιουργού. Πλέον, η αγάπη για την ανθρώπινη υπόσταση, η βούληση για την ποιότητα και όχι για την ποσότητα των στιγμών, το ειλικρινές ενδιαφέρον για την μετουσίωση της επιθυμίας σε αποδοχή, στο σύνολό τους καρποφορούν την γνωριμία του δημιουργού με την υπαρξιακή αγωνία της διάψευσης. Επί της ουσίας, η διάψευση παραμένει στο προσκήνιο ως εξωτερική πρόληψη των συμβαινόντων και μετουσιώνεται σε σωματική στάση κατάφασης, δίχως, ωστόσο, την αναμονή μίας επανένωσης των επιθυμιών. Οι στιγμές ακινητοποιούνται και μεταπλάθονται δίχως σταματημό. Ο πρωταγωνιστής αδυνατεί να ελέγξει τη ροή του χρόνου και, στατικός καθώς κείτεται στον εκάστοτε χώρο της μνήμης, κατασκευάζει νοητές γέφυρες επικοινωνίας με το εκάστοτε πρόσωπο εντός του εαυτού του. Διότι, ο έρωτας, η αγάπη, η επιθυμία και η συνολική εξωτερίκευση αυτών μεταλαμπαδεύει τα πολλαπλά προσωπεία της εσωτερικευμένης πραγματικότητας στην αναζήτηση της αυθεντίας και του αφηγήματος αυτής. «Δεν είναι σταγόνες της βροχής/μα δάκρυα άλλης εποχής/που θέλουν πίσω να σε φέρουν» (σελ. 31) και η απομάγευση της ιστορίας ριζώνει στην εγκεφαλική εξέταση των κατηγοριών. Κατηγορίες μίας φαινομενικής ελευθερίας, στις προθήκες της οποίας ο δημιουργός βιώνει την απάντηση στα υπαρξιακά ερωτήματα.
Η άρνηση συμβίωσης με την απώλεια της πραγματικότητας, οδηγεί τον ποιητή στην λανθάνουσα ερμηνεία αυτής, ως αποδέσμευση από την Δαμόκλειο σπάθη της εμπειρίας. Η τελευταία δείχνει να ομοιάζει ολοένα στην εξωτερική όψη μία ένοχης συνείδησης. Ενοχή, όχι για το παρόν και το μέλλον της ανθρώπινης ενσυναίσθησης, αλλά για την απώλεια της ισορροπίας ανάμεσα στο παρελθόν και τις στιγμές αυτού. Πλέον, έχει απομείνει μονάχα το αποτέλεσμα της προσωπικής ήττας, ως ενστάλαγμα και, παράλληλα, αφετηρία για την αισιοδοξίας του μέλλοντος. «Άσε το ένστικτο να βρει/του μέλλοντος τα πάθη» (σελ. 40) και από την αξιακή δέσμη της ανθρώπινης διάστασης, ο ποιητής θα μεταφερθεί στην απογύμνωση των αισθήσεων σε μία δυναμική πορεία εξιδανίκευσης, όχι της εμπειρίας αλλά της θέλησης για επιθυμία. Είναι η βούληση για ζωή μέσα από την προέκταση της θέλησης. Θέλησης ατονικής και συλλογικής, θέλησης με θετικό αλλά και πεσιμιστικό τόνο. Είναι το σύνολο του βίου με κινηματογραφική κάλυψη εναλλαγών και ρεαλιστικών καταγραφών. Αυτή, ακριβώς, η εξέλιξη στην αποτύπωση του προσωπικού αφηγήματος καταλήγει στην ρομαντική νότα της θετικής έκβασης των γεγονότων. Ακόμη κι αν το τέλος των ψευδαισθήσεων ακυρώνει εν τοις πράγμασι τις επιθυμίες, ακόμη κι αν η ιστορία έχει καταγράψει αλλεπάλληλες ματαιώσεις και απώλειες, ο ποιητής εξακολουθεί και επιμένει στην θετική όψη των πραγμάτων. Δεν είναι η ιδέα της ζωής που επενδύει την ενέργειά της στην υπονόμευση των κατηγοριών· είναι η αναγκαιότητα αποδέσμευσης από τα ασφυκτικά πλαίσια και περιορισμών που οι κατηγορίες και οι κοινωνικές συμβάσεις επιβάλλουν. Και σε αυτή την προοπτική η μόνη διέξοδος, η οποία και μεταφράζεται με όρους αυτογνωσίας, υποδείχνεται στο όνομα της αλήθειας. Της εκάστοτε υποκείμενης αλήθειας.
Εξισώσεις του μυαλού μου
Ιούνιος 2021, εκδόσεις Άνω Τελεία
Σελίδες 66
Τμή 9,00 ευρώ
Ακολουθήστε το tetragwno.gr στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης facebook, twitter και instagram για να ενημερώνεστε άμεσα για όλες τις πολιτιστικές ειδήσεις.
