Δημήτρης Μυτιληναίος: «Είναι πληγωτικό να κάνεις τόση δουλειά και σε τέσσερις μέρες να πεθαίνει»

Ο χορογράφος και χορευτής Δημήτρης Μυτιληναίος αφηγείται τη ζωή του στο tetragwno.gr, με αφορμή την παράσταση χορού «Repair» που παρουσιάζεται στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου, στην Πειραιώς 260.

Γεννήθηκα το 1992, στην Αθήνα. Πήγα σχολείο στην Αγία Παρασκευή. Τα παιδικά μου χρόνια ήταν συμπαθητικά. Οι γονείς μου χωρισμένοι. Μεγάλωσα κυρίως με τη μητέρα μου και τον αδελφό μου. Ο χορός μπήκε στη ζωή μου στην τρίτη γυμνασίου. Μια φίλη μου με προέτρεψε να την ακολουθήσω στα μαθήματα μπαλέτου. Παράλληλα, τρεις φίλοι μου ήθελαν να ξεκινήσουν λάτιν χορό και έψαχναν τέταρτο.

Κανείς από το οικογενειακό μου περιβάλλον δεν είχε σχέση με τον χορό. Ο πατέρας μου αρχιτέκτονας. Η μητέρα μου βιολόγος. Ήμουν ένα παιδί που διάβαζε πολύ και έλεγα ότι θέλω να γίνω μαθηματικός. Όταν ανακοίνωσα ότι θα γίνω χορευτής υπήρχε ένα ζήτημα. Μια αντίσταση. Η οικογένεια μου δε θα μπορούσε να με βοηθήσει  σε αυτόν τον χώρο,  δεν ήξερε που να με κατευθύνει. Ήθελα να το παίξω τελείως μόνος μου. Στην τρίτη λυκείου κράτησα μόνο το μπαλέτο από εξωτερικές δραστηριότητες. Έκανα δύο φορές την εβδομάδα.

Μπήκα στο Πολυτεχνείο. Σχολή Εφαρμοσμένων Μαθηματικών και Φυσικών Επιστημών και την παράτησα για να πάω στην Κρατική Σχολή Ορχηστικής Τέχνης (ΚΣΟΤ).

Τα χρόνια στη σχολή

Ήταν έντονα. Εντατικά. Είχα τα πισωγυρίσματα, γιατί όταν ήμουν στο πρώτο έτος έδωσα εξετάσεις στο P.A.R.T.S. (Σχολή σύγχρονου χορού στις Βρυξέλλες). Με πήρανε. Αποφάσισα να φύγω. Εγκαταστάθηκα. Έκατσα 1,5 μήνα και έφυγα επιστρέφοντας στην Κρατική. Από τα 2500 άτομα, διαλέγουν 50. Όμως δεν ήμουν έτοιμος να διαχειριστώ το σύστημα της εκπαίδευσης εκεί. Ήταν πολύ διαφορετικό. Ένιωθα ότι δεν μπορώ να το παρακολουθήσω, γιατί μόλις είχα μάθει τον τρόπο που διδασκόταν στην Κρατική κι αυτή την προσέγγιση για τον χορό. Άλλο στυλ. Άλλα είδη. Άλλη τεχνική. Έχει άλλες αναφορές, επηρεασμένες από την Anne Teresa De Keersmaeker που είναι η ιδρύτρια της σχολής, πολλές επιρροές από την μεταμοντέρνα σκηνή της Αμερικής κι από Ευρωπαίους χορογράφους.

Η Κρατική τότε είχε μια πιο σκληροπυρηνική προσέγγιση, πιο αθλητική. Δεν έχει να κάνει με το ποιο είναι καλύτερο. Πιθανόν το P.A.R.T.S. να είναι καλύτερο. Εγώ μόλις είχα προσαρμοστεί σε ένα σύστημα  και έπρεπε να αναπροσαρμοστώ σε ένα καινούργιο με 50 ξένους από 37 εθνικότητες, όπως μας έλεγαν συνέχεια. Κι εγώ δεν ήμουν έτοιμος να φύγω από την Ελλάδα κι αυτό αποδείχτηκε κι αργότερα όταν ξαναέφυγα, για το μεταπτυχιακό μου, με σκοπό να γυρίσω.

Συνδέομαι με τη βάση μου, εκεί που έχω τους ανθρώπους μου και που υπάρχουν οι πολιτισμικές αναφορές που με κάνουν να νιώθω ότι αντιλαμβάνομαι την κοινωνική πραγματικότητα.

Η Κρατική σε βγάζει χορευτή. Είχαμε μια πολύ καλή χορογράφο, την Ίρις Καραγιάν, που μας έκανε το μάθημα χορογραφίας, στο οποίο καλούμασταν να δημιουργήσουμε βάσει ορισμένων προδιαγραφών ανά εξάμηνο. Τελειώνοντας τη σχολή, μου ήταν πολύ καθαρό ότι θέλω ν’ ασχοληθώ με τη χορογραφία και γι’ αυτό έψαξα μεταπτυχιακά στην Ευρώπη, δεν υπάρχουν πολλά και έτσι κατέληξα να πάω στο “exerce” στο Μονπελιέ, με την υποτροφία του Ιδρύματος Ωνάση.

Οι αντικειμενικές δυσκολίες

Υπάρχουν πολλές αντικειμενικές δυσκολίες στο επάγγελμα. Δεν υπάρχουν αρκετές οικονομικές εισροές μέσα στον κλάδο και γι’ αυτό υπάρχει απλήρωτη εργασία, στρες, αβεβαιότητα. Η ιδιωτική πρωτοβουλία είναι μικρή, οι επιλογές των παραγωγών είναι συγκεκριμένες σχετικά με το πού μπορούν να απευθυνθούν για οικονομική υποστήριξη. Τα ιδρύματα και οι φορείς που στηρίζουν τις παραγωγές χορού είναι μετρημένα στα δάχτυλα  – οι επιχορηγήσεις του Υπουργείου Πολιτισμού, το Φεστιβάλ Αθηνών, το ΝΕΟΝ και η Στέγη. Τέλος. Δεν έχει κάτι άλλο στην Αθήνα.

Είναι ευνόητο ότι οι επαγγελματίες του κλάδου δεν μπορούν να κάνουν μόνο μία δουλειά, οπότε αναγκαστικά είναι διασκορπισμένοι σε πρότζεκτ που τρέχουν παράλληλα κι έτσι σπάει η συγκέντρωση. Είναι πολύ δύσκολο να φτιάξεις πρόγραμμα και όλα αυτά φυσικά και επηρεάζουν τη δημιουργική διαδικασία.

Δεν θα έλεγα ότι έχω κάνει μόνο συγγενικά έργα. Έχω κάνει και διαφορετικά πρότζεκτ, συλλογικά, site specific, ψηφιακά, πολυμεσικά. Αλλά κυρίως χορογραφώ και χορεύω.

Τον περασμένο Δεκέμβριο παρουσιάσαμε με τον Αναστάσιο Κουκουτά και τη Μαρίνα Σκουτέλα ένα πρότζεκτ για την Αθηναϊκή σκηνή του σύγχρονου χορού την 15ετία 2005-2020. Μία χαρτογράφηση χώρων που φιλοξένησαν παραστάσεις χορού και μια κριτική παρατήρηση της πρόσφατης ιστορίας. Μέρος του ήταν ένα ντοκιμαντέρ με συνεντεύξεις από 12 ανθρώπους που ήταν ενεργοί σε κάποιους από τους χώρους ή τους φορείς μέσα σ’ αυτή τη χαρτογράφηση.

REPAIR

Είναι ένα κουαρτέτο που ασχολείται με τα «L’après-midi d’un faune» (Παρίσι 1912), «Grand pas classique» (Παρίσι 1949) και «Tchaikovsky Pas de Deux» (Νέα Υόρκη 1960) – τρία ιστορικά έργα του μπαλέτου. Ουσιαστικά πρόκειται για τρεις διασκευές που έχουν χρησιμοποιηθεί σε μεγάλο βαθμό και πρωτότυπες μουσικές και χορευτικές παρτιτούρες.

Γίνεται μια ανάλυση. Δεν τις αντιγράφουμε, ούτε τις αναπαράγουμε. Είναι η δική μου οπτική σε σχέση με την εξέλιξη της ιστορίας της χορογραφίας και της ιστορικής μετάβασης από το κλασικό μπαλέτο στο μοντέρνο χορό. Κάνω τις δικές μου εκδοχές αυτών των έργων και τα ξαναγράφω. Η παράσταση είναι ενιαία, 45 λεπτών. Οι  χορογράφοι αυτών των τριών έργων εκπροσωπούν τρεις διαφορετικές σχολές. Άλλη τεχνοτροπία, άλλη φορμαλιστική προσέγγιση, άλλη λειτουργία.

«Αν έχω μία καινούργια τεχνοτροπία;» Μπορώ να πω ότι προσπαθώ να έχω ένα δικό μου σύστημα μέσα από το οποίο ορίζεται το πως φτιάχνεται η κίνηση και το πως εκτελείται. Κάτι πολύ βασικό που γενικά κάνει το μπαλέτο -και για μένα έχει αφήσει κατάλοιπα σε σχέση με την αισθητική πρόσληψη- είναι η απόκρυψη της προσπάθειας και είναι κάτι με το οποίο δουλεύω και πειραματίζομαι. Δε με ενδιαφέρει να προσποιούμαστε ότι αυτό που κάνουμε είναι εύκολο. Παλιές θεωρίες λένε ότι πρέπει να μη βλέπουμε το άγχος του χορευτή και να μη βλέπουμε την προσπάθεια του, γιατί δημιουργεί stress στον θεατή και δεν του δίνει την ευκαιρία να απολαύσει αυτό που θέλει. Αυτό για μένα μπαίνει σε ερώτηση.

Ξεκίνησα από πέρσι τον Αύγουστο να δουλεύω το project. Πρόβες κάναμε στην πραγματικότητα σχεδόν οχτώ εβδομάδες. Τώρα για την ομάδα του Repair: με την Κωνσταντίνα Μπάρκουλη-Γάβρη ήμασταν συμμαθητές στην ΚΣΟΤ, η Αμαλία Κοσμά ήταν η καθηγήτριά μας στο μπαλέτο, ο Pierre Magendie είναι επίσης απόφοιτος της Κρατικής. Τους επέλεξα γιατί είναι χορευτές-εύτριες που θα μπορούσα να συνεννοηθώ σε σχέση με τα ζητήματα της παράστασης και που ένιωθα ότι θα έχω την άνεση να τους καθοδηγήσω και ότι θα μπορούσαν να με ακολουθήσουν σ’ ένα πρόγραμμα τόσο πιεσμένο. Τους-ις εμπιστεύομαι απόλυτα επαγγελματικά και καλλιτεχνικά.

Η παράσταση θα ήθελα να ταξιδέψει. Δεν μπορώ όμως να ξανανεβάσω το έργο με δική μου οικονομική επιβάρυνση. Για να γίνει αυτό χρειάζονται συμπαραγωγοί. Πάντα επιδιώκω να ξαναγίνει ένα έργο, γιατί είναι πολύ πληγωτικό να κάνεις τόση δουλειά και σε τέσσερις μέρες να πεθαίνει. Κάθε τέλος του έργου είναι ένας μικρός θάνατος και είναι και πολύ απότομο όλο αυτό. Θα ήταν πολύ ωραίο να ξέρουμε ότι έχουμε μια περιοδεία και δε θα τελειώσουμε στην τελευταία παράσταση στην Πειραιώς, αλλά μέχρι τώρα στα δικά μου έργα αυτή η είναι συνθήκη. Τελειώνουν τα έργα, χωρίς αυτό να είναι επιλογή μου.

INFO: Σάββατο 8/07 στις 20:00 & 22:00, Κυριακή 09/07 στις 21:00 & Δευτέρα 10/7 στις 21:00 στην Πειραιώς 260. Εισιτήρια στη viva.gr. Πληροφορίες εισιτηρίων: http://aefestival.gr/plirofories-eisitirion. Αγορά εισιτηρίων: aefestival.gr, viva.gr & public.gr.

Ακολουθήστε το tetragwno.gr στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης facebook, twitter και instragram για να ενημερώνεστε άμεσα για όλες τις πολιτιστικές ειδήσεις.