Είμαστε μια ανάσα πριν από την φετινή απονομή των Όσκαρ. Μια απονομή που κρίνεται σε μια άτυπη κόντρα μεταξύ δύο σπουδαίων ταινιών, του «Ρόμα» του Αλφόνσο Κουαρόν και του «The Favorite» του δικού μας Γιώργου Λάνθιμου. Είθε να νικήσει ο καλύτερος, αλλά επειδή είμαστε και κατιτίς πατριώτες, θα στηρίξουμε τον Έλληνα auteur και θα τον τιμήσουμε με μια σύντομη αναδρομή σε κάποιες κινηματογραφικές στιγμές του.

1990-2000

Τα πρώτα βήματα. Ο Γιώργος Λάνθιμος έχει μόλις ξεκινήσει να εμπλέκεται στον χώρο του θεάματος γυρίζοντας κάποιες διαφημίσεις και βίντεο κλιπ. Είναι η αρχή μόνο, αλλά κάποιο έμπειρο μάτι διέκρινε από τότε το ταλέντο που έρεε μέσα στα φιλμ.

2001-2002

Οι πρώτες κινηματογραφικές δημιουργίες. Μαζί με τον Λάκη Λαζόπουλο θα γυρίσει την ταινία «Ο καλύτερος μου φίλος». Το έργο, μέσα από κωμικές καταστάσεις, πραγματεύεται το θέμα της φιλίας και της προδοσίας των ανθρωπίνων σχέσεων. Ενώ ένα χρόνο αργότερα, θα γυρίσει την μικρού μήκους ταινία «Uranisco Disco». Ένας δεκατετράλεπτο φιλμ, με μια παρέα μουσικών που από softcore τσοντο-μιούζικαλ θα θελήσει να κινηματογραφήσει ένα νέο είδος, με συνέπειες απρόβλεπτες.

2005: Κινέττα

To πρώτο μεγάλο φιλμ. Όπως από τον τίτλο μαθαίνουμε, η υπόθεση εκτυλίσσεται στην Κινέττα τον χειμώνα, σε κάποιο παραθεριστικό θέρετρο, άδειο και από το τελευταίο ψήγμα τουρίστα. Μια σειρά από δολοφονίες θα ταράξει αυτό το κατά τα άλλα αδιάφορο μέρος. Ένας επιθεωρητής της αστυνομίας, με τη βοήθεια μιας καθαρίστριας και ενός υπαλλήλου φωτογραφείο θα αναπαραστήσει τους φόνους με φωτογραφική ακρίβεια, προσπαθώντας να λύσει το αίνιγμα. Ποτέ δεν μαθαίνουμε τα ονόματα των πρωταγωνιστών. Οι πρώτοι τουρίστες της νέας θερινής σεζόν θα δώσουν πρόωρο τέλος στις περιπέτειες των ηρώων μας, και ο Λάνθμος πλέον έχει αρχίσει να διαμορφώνει το στυλ της φιλμογραφίας του.

2009: Κυνόδοντας (Dogtooth)

Η ταινία που τον καθιέρωσε, που τον έβαλε για τα καλά στο παγκόσμιο κινηματογραφικό στερέωμα, η ταινία που απέσπασε Βραβείο του τμήματος «Ένα Κάποιο Βλέμμα», καθώς και Βραβείο Νεότητας στο Φεστιβάλ Καννών της ίδιας χρονιάς. Ταυτόχρονα έφερε στον σκηνοθέτη το 2011 και την πρώτη υποψηφιότητα για Όσκαρ, συγκεκριμένα για αυτό της ξενόγλωσσης,. Μια οικογένεια ζει εντελώς απομονωμένη από τον έξω κόσμο. Μόνη εξαίρεση, μια νεαρή κοπέλα που καλεί ο πατέρας στο σπίτι για να ανακουφίζει τις σεξουαλικές ορμές του γιου του. Μια οικογένεια μαθημένη να τα κάνει όλα σύμφωνα με τις εντολές της ανωτέρας αρχής, του πατέρα φαμίλια. Το πώς μαθαίνουν, το πώς γυμνάζονται, το πως ψυχαγωγούνται, όλα γίνονται με τρόπο συγκεκριμένο, αποστειρωμένο, χωρίς κανένα εξωτερικό ερέθισμα. Ταινία-σχόλιο για την οικογένεια και τον καταπιεστικό τρόπο ανατροφής των παιδιών πολλές φορές από τους γονείς, κάποτε και με τρόπο έως και δκτατορικό. Συνάμα, ταινία-σταθμός για τον τρόπο κινηματογράφησής της, με τις σχεδόν ρομποτικές ερμηνείες των πρωταγωνιστών, αποτελώντας έτσι το πρώτο βήμα στην γέννηση ενός νέου είδους σινεμά, του «λανθιμικού».

2015: Ο Αστακός (The Lobster)

Το επίσημο πέρασμα του Λάνθιμου από τα στενά σύνορα του ελληνικού κινηματογράφου στον διεθνή κινηματογραφικό χώρο. Έχοντας στο πλευρό του για άλλη μια φορά τον ευφυή σεναριογράφο Ευθύμη Φιλίππου ( Ο Αστακός, Άλπεις), και με πρωταγωνιστές τους σταρ Κόλιν Φάρελ, Ολίβια Κόλμαν, Ρέισελ Βάις, Λεά Σειντού κ.α. γυρίζει μια ταινία ρομαντική όσο και παράδοξη, όπως μόνο ένας ανατρεπτικό καλλιτέχνης μπορεί να εξιστορήσει. Σε μια δυστοπική κοινωνία που τείνει να ξεχάσει τί σημαίνει συναίσθημα, οι άνθρωποι πηγαίνουν σε κάποιο αλλόκοτο ξενοδοχείο-σκοπός τους να βρούν ερωτικό ταίρι μέσα σε σαράντα ημέρες, άλλως θα μεταμορφωθούν σε συμπαθέστατα ζωάκια. Ένα αλληγορικό έργο για την απομόνωση του ατόμου και τον μαρασμό της ερωτικής ζωής μας μέσα στις ψυχρές δυτικές κοινωνίες.

2017: Ο Θάνατος του Ιερού Ελαφιού (The Killing of a Sacred Deer) 

Ένα ζευγάρι γιατρών ζει ήσυχα με τα δυο παιδιά του. Ωστόσο ο πατέρας της οικογένειας (Κόλιν Φάρελ) έχει αναπτύξει φιλική σχέση με ένα ορφανό δεκαεξάχρονο αγόρι. Όλα κυλούν ομαλά, μέχρι την μέρα που θα αποφασίσει ο πρωταγωνιστής να συστήσει το αγόρι στα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας, Τώρα πρέπει να πάρει μια κρίσιμη απόφαση, υποχρεωμένος να προβεί σε μια ακραία θυσία, άλλως κινδυνεύει να χάσει τα πάντα. Σε αυτή την δεύτερη ξένη παραγωγή, το μοτίβο πλέον του Λάνθιμου δεν είναι ανοίκειο στους θεατές. Ψυχρό περιβάλλον, καταπιεστική ατμόσφαιρα, σκληροί διάλογοι, σε μια ταινία που βρίθει από δυνατές σκηνές και εγείρει έντονα συναισθήματα  στους θεατές. Αξιοσημείωτη και η παρουσία της Νικόλ Κίντμαν στην ταινία, ενώ το σενάριο υπογράφει και πάλι ο Ευθύμης Φιλίππου.

2019: The Favorite ( Η Ευνοούμενη)

Η ταινία που σαρώνει με δέκα υποψηφιότητες για Όσκαρ. Η ταινία-αφορμή του αφιερώματος. Η ταινία που θα φέρει, κάτι όχι και τόσο συνηθισμένο, το χρυσό αγαλματίδιο ή και περισσότερα, σε ελληνικά χέρια. Με μια τριάδα-φωτιά (Έμμα Στόουν, Ρέιτσελ Βάις, Ολίβια Κόλμαν), ο Γιώργος Λάνθιμος γυρίζει ένα έργο-εποχής που δεν είναι σαν τα άλλα έργα εποχής. Είμαστε στην Αγγλία του 18^ου αιώνα. Τις αποφάσεις για τις ένοπλες συρράξεις των αγγλικών στρατευμάτων με τους Γάλλους στρατιώτες τις λαμβάνει η ερωμένη της Βασίλισσας, με την ίδια να φαίνεται αφελής και αδύναμη, εύκολο υποχείριο. Όλα όμως θα αλλάξουν όταν στην βασιλική αυλή θα καταφτάσει μια ευφυής υπηρέτρια που θα θελήσει να γίνει εκείνη η νέα ευνοούμενη. Βιτριολικό χιούμορ με διαλείμματα ακατάσχετης οινοποσίας και γκροτέσκο θεάματος σε ένα φιλμ που γεννά νέος είδος κινηματογράφου. Δεν είναι κωμωδία, δεν είναι βιογραφία, είναι Γιώργος Λάνθιμος.

Περιμένοντας να φτάσει το πλήρωμα του χρόνου για την μεγάλη γιορτή του κινηματογράφου και φτάνοντας πλέον στον επίλογο του αφιερώματος, αναλογίζομαι τί έχει πετύχει μέχρι σήμερα αυτός ο ξεχωριστός δημιουργός. Ο Γιώργος Λάνθιμος δεν είναι απλά ένας καλός σκηνοθέτης. Είναι πειραματιστής, είναι τολμηρός, είναι ευφάνταστος. Αυτά είναι τα υλικά που τον καθοδηγούν, αυτά θα τον οδηγήσουν σε ακόμα μεγαλύτερες κινηματογραφικές επιτυχίες. Ακόμη και αν δεν κερδίσει εφέτος το Όσκαρ το σίγουρο είναι ότι έχει κερδίσει μια ξεχωριστή θέση στο παγκόσμιο σινεμά. Οψόμεθα!

Διαβάστε την κριτική του Παναγιώτη Κριτσάκη για την ταινία του Γιώργου Λάνθιμου The Favorite ( Η Ευνοούμενη) ΕΔΩ.