Αντώνης Γκρίτσης: «Στην χώρα μας έχουμε θρηνήσει θύματα και θέλουμε να υπάρξει άμεσα δικαιοσύνη για αυτά»

Με αφορμή την παράσταση «Το καινούριο σπίτι» που παίζεται στο Θέατρο Rex, ο ηθοποιός Αντώνης Γκρίτσης μας μιλάει για το επίκαιρο μήνυμα του έργου και μοιράζεται μαζί μας σκέψεις και ιδέες για την σύγχρονη “κανονικότητα” που ζούμε. Με άποψη και ξεκάθαρο λόγο δεν διστάζει να σχολιάσει τα κακώς κείμενα των ημερών μας και να τοποθετηθεί για ότι η τέχνη μπορεί και οφείλει να πράξει. Τέλος, μας συστήνει το προσωπικό του  blog και την αξία απλών καθημερινών στιγμών.

Ο θεατρικός χειμώνας σας βρίσκει στο Εθνικό Θέατρο και στο έργο του Κάρλο Γκολντόνι  «Το καινούργιο σπίτι» σε σκηνοθεσία Γιάννη Σκουρλέτη. Υποδύεστε τον Σγκουάλντο. Πείτε μας δύο λόγια για τον ρόλο σας και την παράσταση.

«Το καινούργιο σπίτι» είναι η ιστορία μίας μετακόμισης που δεν θα γίνει ποτέ. Ένα νιόπαντρο ζευγάρι αποφασίζει να μετακομίσει σε ένα πλούσιο παλάτσο της Βενετίας. Εκείνος ξοδεύει απερίσκεπτα, εκείνη ζητάει όλο και περισσότερα, και οι δύο φαίνεται να μην έχουν ακριβώς συναίσθηση της περιορισμένης οικονομικής τους κατάστασης.

Ο ταπετσέρης Σγκουάλντο έχει αναλάβει να συντονίσει -ανεπιτυχώς- τις απαραίτητες εργασίες για την ανακαίνιση του σπιτιού, προσπαθώντας να ικανοποιήσει τα αφεντικά του, που διαρκώς αλλάζουν γνώμη για καθετί.

Αν και όλα αυτά μοιάζουν κάπως οικεία και τραγελαφικά, ο Γιάννης έστησε μία παράσταση περισσότερο σαν ανάμνηση ή παραίσθηση ονείρου, η οποία πέρα και πάνω ίσως από την εξωστρέφεια της κωμωδίας, προσπάθησε να εστιάσει στη μελαγχολία μίας περασμένης ζωής. Τοποθέτησε τη δράση μέσα σε ένα μαυσωλείο, από το οποίο ξεπηδούν όλοι οι ήρωες με μία αμφίθυμη διάθεση να ξανακερδίσουν τον χρόνο τους και μία δεύτερη ευκαιρία.

Μέσα από την καυστική πένα του Γκολντόνι σε αυτή την ιδιαίτερη κωμωδία παρακολουθούμε την πλάνη της ματαιοδοξίας και κατά πόσο η ανάγκη μας για προβολή και κοινωνική ευημερία υπερτερεί των αξιών μας. Πόσο σημερινό είναι το έργο;

Όλα αυτά που αναφέρονται στην ερώτησή σας είναι χαρακτηριστικά της εποχής μας και αναδεικνύουν την επικαιρότητα του έργου. Ωστόσο, η παράσταση δεν εστιάζει στη ρεαλιστική απεικόνισή τους. Αντιθέτως, παρουσιάζει με έναν γκροτέσκο και αλλόκοτο τρόπο όλα αυτά τα παράδοξα της ανθρώπινης κατάστασης, δίνοντας στον θεατή την ψευδαίσθηση ότι ευτυχώς αυτοί οι “πειραγμένοι” χαρακτήρες και όσα παρακολουθεί ουδεμία σχέση έχουν με την δική του πραγματικότητα.

Σε αυτόν τον ιδιότυπο γάμο κυριαρχεί το ψέμα και ο ναρκισσισμός. Ο Αντζολέτο και η Καικιλία είναι μαζί από φαυλότητα και συμφέρον και όχι επειδή αγαπιούνται αληθινά. Έχουν επίγνωση οι χαρακτήρες; Αν το μεταφέρουμε στις σημερινές σχέσεις, οι άνθρωποι του 21ου αιώνα ρισκάρουν να αγαπήσουν αληθινά;

Εκείνος είναι μεσοαστός και εκείνη ξεπεσμένη αριστοκράτισσα. Προσπαθούν να γεφυρώσουν το χάσμα μεταξύ τους με την επίδειξη του υποτιθέμενου πλούτου τους και του κύρους που τους παρέχει η κοινωνική θέση που διεκδικούν. Περισσότερο ονειρεύονται να γίνουν, παρά είναι. Δεν έχουν επίγνωση, έχουν αυταπάτες. Κι από αυτές κατακρημνίζονται. Πάντως, όσον αφορά τον γάμο τους δεν θεωρώ ότι είναι ιδιότυπος, αλλά μάλλον πολύ “κανονικός”, για να απαντήσω επιλέγοντας μία λέξη της εντελώς δικής μας εποχής για την αληθινή αγάπη στον 21ο αιώνα.

Έχετε τελειώσει το Τμήμα Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης και ακολουθήσατε σπουδές στη δραματική σχολή του Θεάτρου Τέχνης «Κάρολος Κουν». Πώς προέκυψε το θέατρο; Ήταν κάτι που ανέκαθεν θέλατε να κάνετε;

Ήθελα από μικρός να γίνω ηθοποιός, η φιλολογία προέκυψε. Ήμουν πολύ καλός μαθητής και ήθελα να σπουδάσω. Τα χρόνια στο Πανεπιστήμιο Κρήτης -ακριβώς εξαιτίας του ίδιου του Πανεπιστημίου- ήταν αυτά που διαμόρφωσαν καθοριστικά την προσωπικότητά μου και στάθηκαν το εφαλτήριο για την οριστική απόφαση μου να ασχοληθώ επαγγελματικά με το θέατρο. Η φιλολογία λειτούργησε και λειτουργεί κάθε στιγμή συμπληρωματικά στην υποκριτική μου. Και τα χρόνια στο Πανεπιστήμιο Κρήτης θα τα νοσταλγώ πάντα και σίγουρα περισσότερο από τα χρόνια της δραματικής σχολής.

Θέλετε να μας πείτε για το blog Σκάσε αηδόνι; Πώς γεννήθηκε αυτή η ιδέα;

Είναι ένα blog που φτιάξαμε με την ομάδα των παιδιών που ήμασταν μαζί για δύο χρόνια στο εργαστήρι ποίησης του Ιδρύματος Τάκης Σινόπουλος. Μάλιστα το “Σκάσε αηδόνι” ήταν δική μου πρόταση, εμπνευσμένη από τα σπαράγματα του Νίκου Καρούζου. Κάπως αυτή η δράση έχει ατονήσει. Νοσταλγώ πολύ την εποχή των blogs, ήταν πιο απρόσωπη, αλλά περισσότερο αυθεντική. Θα ήθελα πάλι κάποια στιγμή να αρχίσω να γράφω συστηματικά στο προσωπικό μου ιστολόγιο rimeimprovvisate.blogspot.com, που το έχω παραμελήσει.

Έχετε κερδίσει βραβείο ερμηνείας σε ανδρικό ρόλο για την παράσταση «Ο γείτονάς μου Ναπολέων Λαπαθιώτης» στη διοργάνωση Queer Theater Awards. Θεωρείτε ότι μια διάκριση μπορεί να ωφελήσει πραγματικά έναν καλλιτέχνη;

Πάνε κοντά τρία χρόνια από τότε, πού το θυμάστε;! Κοντεύω να το ξεχάσω κι εγώ.. Τέλος πάντων, το είχα πει και τότε, το λέω και τώρα ότι δεν πιστεύω ιδιαίτερα στα βραβεία. Είναι ωραία, βεβαία, και σου εξασφαλίζουν λίγη διασημότητα και παροδική δόξα. Ωστόσο, κάθε ρόλος για έναν ηθοποιό είναι μία καινούργια αναμέτρηση με τις ανεπάρκειές του. Άλλοτε τα καταφέρνει καλύτερα, άλλοτε λιγότερο καλά. Και είναι πολύ ωραίο να σου λένε: “Μπράβο, το έκανες καλά”, αλλά τρέμεις πάντα μην ακούσεις: “Κρίμα, δεν τα κατάφερες…”. Μπορεί, βέβαια, να μην πρόκοψα κι ιδιαίτερα, επειδή βραβεύτηκα από μία διοργάνωση που δεν έχει το κύρος αντίστοιχων άλλων. Πάντως, χαίρομαι που πήρα ένα παραγνωρισμένο και όχι ένα αναγνωρισμένο βραβείο.

Κύριε Γκρίτση, τα τελευταία χρόνια στην Ευρώπη υπάρχει άνοδος του φασισμού. Δεν μιλάω μόνο σε επίπεδο πολιτικό, αλλά κυρίως νοοτροπίας. Άνθρωποι διώκονται για τις επιλογές και τη διαφορετικότητά τους. Δυστυχώς, το έχουμε δει και στη χώρα μας. Τι είναι αυτό που κάνει τους ανθρώπους να φοβούνται ό,τι δεν τους μοιάζει;

Στην χώρα μας δεν το έχουμε δει απλώς, έχουμε θρηνήσει θύματα και θέλουμε να υπάρξει άμεσα δικαιοσύνη για αυτά. Ξέρετε, μου φαίνεται αδιανόητο ότι, ακόμα και μετά από όλο αυτό το αίμα, υπάρχουν ανάμεσά μας άνθρωποι -κάποιες φορές ακόμα και ομοφυλόφιλοι- που αναρωτιούνται αν πρέπει να συνδέσουμε το γεγονός της δολοφονίας του Ζακ Κωστόπουλου με την ομοφυλοφιλία του, υπάρχουν λογοτέχνες και δημοσιογράφοι που δεν καταλαβαίνουν γιατί μιλάμε για την ομοφυλοφιλία του Καβάφη, του Λαπαθιώτη, του Ιωάννου και του Ταχτσή στις συζητήσεις και στις παραστάσεις μας για το έργο τους. Παρά τη θλίψη και την αηδία που μου προκαλούν όλα αυτά, μόνο από βαθιά άγνοια νομίζω ότι προκύπτουν και από μία ψευδαίσθηση ασφάλειας που θέλουν να έχουν όσοι καίγονται να νιώθουν φυσιολογικοί και όσοι θέλουν να συμπεριληφθούν στον μέσο όρο.

Η τέχνη μπορεί να τα βάλει με τη μισαλλοδοξία; Οφείλει να το κάνει;

Η τέχνη υπάρχει μόνο ως διαφορετικότητα, είναι ακριβώς στον αντίποδα της μισαλλοδοξίας. Γι’ αυτό «στραβοί, κουτσοί» καταφεύγουμε στα νερά της. Η τέχνη λέει: «Ελάτε κι άλλοι στο χάλι γκάλι!».

Πώς είναι το κλείσιμο μίας ιδανικής ημέρας; Τι είναι αυτό που μπορεί να σας κάνει να χαλαρώσετε και να νιώσετε ασφαλής;

Ένα ωραίο φαγητό, αρκεί να μη με πιάσουν οι τύψεις ότι έφαγα πολύ. Το παγωτό. Να έρθουν να κουλουριαστούν στην αγκαλιά μου οι γάτες μου. Δυσκολεύομαι πολύ με την διαδικασία του ύπνου από μικρό παιδί. Προσπαθώ να κάνω τα πάντα κατά τη διάρκεια της ημέρας, ωστόσο, σπανίως πέφτω στο κρεβάτι ξερός. Είμαι πολύ αγχώδης και νευρικός, κυρίως εκείνη την ώρα που πρέπει να αφήσω για λίγο το σώμα μου. Θέλω τότε κάποιος να αρχίσει να μου μιλάει, μέχρι να κοιμηθώ. Να μουρμουρίζει κι ας μου λέει βλακείες. «Πάρε με, πάρε με στην αγκαλιά σου και παρηγόρησέ με που γεννήθηκα», λέει ο Ελύτης.

Αν είχατε την δυνατότητα να μεταφερθείτε στις σελίδες ενός βιβλίου και να γίνεται ο ήρωάς του ποιο θα ήταν αυτό και γιατί;

Θα ήθελα να είμαι ο Μπάρτλμπυ, ο γραφιάς γιατί θα έλεγα μόνο: «Θα προτιμούσα όχι!» και θα ήθελα να μετοικήσω στο αφήγημα Η επίσκεψη του Επαμεινώνδα Χ. Γονατά για να το παίζω εναλλάξ κύριος και υπηρέτης.

Ιnfo: Παραστάσεις κάθε Πέμπτη, Παρασκευή, Σάββατο στις 20:30, Τετάρτη,  Κυριακή στις 19:00 στο Εθνικό Θέατρο – Θέατρο Rex Σκηνή «Μαρίκα Κοτοπούλη». Περισσότερα εδώ.