Ένα ζεστό απόγευμα, μιας τυχαίας ημέρας στο Φεστιβάλ Βιβλίου Θεσσαλονίκης, μας σύστησε ο συγγραφέας, ποιητής και εκδότης Γιώργος Χρονάς. Ο Φώτης Θαλασσινός ευγενικός και πρόθυμος να εξιστορήσει την προσωπική του απελευθέρωση, δεν άργησε να γίνει φιλικός απέναντι μου κι εγώ, επίσης. Κρατώντας το βιβλίο του, κράτησα μια πυκνογραμμένη ζωή ανάμεσα σε Αθήνα και Κω. Περισσότερο, όμως, Αθήνα. Ομόνοια, Ζάππειο, Πεδίον του Άρεως, γκέι στέκια και σινεμά πορνό. Όλη η ζωή του μοιάζει να είναι βγαλμένη από τα 80’s. Το 2010 στάθηκε καθοριστικό, καθώς έκλεισε η εφημερίδα στην οποία εργαζόταν. Η Ελευθεροτυπία. Και μαζί της γύρισε μία ακόμα σελίδα. Διασχίζοντας τα χρόνια, άραγε παραμένει ίδια η πόλη και οι άνθρωποι της;
Τι ήταν αυτό που σας ώθησε στο τελευταίο σας βιβλίο «Περιπλανώμενος – Ο μονόλογος ενός συγγραφέα» να αφηγηθείτε την προσωπική σας ιστορία;
Ήμουν κατάμονος για έναν ολόκληρο χρόνο – λόγω της πρώτης σκληρής καραντίνας και των αλλεπάλληλων lockdown, δεν μπορούσα να ταξιδέψω… Αναφέρομαι στο 2020. Αποκλεισμένος απ’ όλες τις κοινωνικές ομάδες της επαρχίας, αόρατος στον έμφυλο λόγο των μελών τους, του διπόλου straight άντρας-straight γυναίκα, στιγματισμένος για την κατάθλιψη μου και την συγγραφική μου ιδιότητα, έπνεα τα λοίσθια. Στην επαρχία οι καλλιτέχνες είμαστε ήσσονος σημασίας άνθρωποι. Επιπλέον, η οικογένεια μου δεν υπήρξε ποτέ υποστηρικτική μαζί μου. Δεν είχα αντέρεισμα να κρατηθώ κι ένιωθα να εξαχνώνομαι. Έχανα την πίστη μου στον εαυτό μου, την πίστη στην αυταξία μου, χανόμουν μέσα στον διωγμό μου απ’ τις λέσχες των ευυπόληπτων. Ψηλαφώντας τον μύχιο εαυτό μου, αναστοχαζόμενος την νεκρεγερσία μου, σχεδιάζοντας την, αποφάσισα να δώσω τον Περιπλανώμενο σαν κραυγή. Σαν μια ύστατη προσπάθεια να νιώσω αγάπη γι’ αυτό που ήμουν. Και οι δότες της ήταν οι αναγνώστες μου.
Τα τελευταία χρόνια, στρεφόμαστε στο συντηρητισμό. Θυμάμαι, την περίοδο των 90’s, τη χώρα μας να αναζητά αυτού του είδους την απελευθέρωση. Πιστεύετε ότι επιστρέψαμε σε σκοτεινές εποχές;
Δεν νομίζω να επιστρέψαμε πουθενά, η Ελλάδα ως αθηνοκεντρικό κράτος εμφανίζει μια πολυζωνική ποικιλομορφία σε σχέση με την κοινωνική πρόοδο των διαφορετικών νομών και γενικότερα περιοχών της. Η νησιωτική χώρα, ως πιο απομονωμένη, βαλτώνει συχνά σε στερεότυπα και οδηγεί σε εγκλήματα αδιαφορίας. Στην επαφή μου με τους νέους βλέπω φως. Είμαι πιο αισιόδοξος, είναι πολύ πιο θετικοί σε μια μορφή συμπεριληπτικής κοινωνίας που θα περιλαμβάνει ισότιμα όλους τους διαφορετικούς. Αλλού βλέπεις πρόοδο και αλλού αντίρροπα τα ακροδεξιά τάγματα των ταυτοτοτικών ευαγγελίζονται την επικράτηση των λευκών άριων και εγκολπώνονται στις τάξεις τους εγκληματικές προσωπικότητες. Ακόμη συνυπάρχω στη σκέψη μου με τον Βαγγέλη Γιακουμάκη, την Ελένη Τοπαλούδη, τον Νίκο Φιλίππου, τον Ζακ Κωστόπουλο, τη Δήμητρα της Λέσβου, την Ελένη Τοπαλούδη, την Καρολάιν και την Γαρυφαλλιά, το πιο πρόσφατο θύμα της γυναικοκτονίας. Είμαι σε άλλη γενιά εγώ. Και τα πράγματα ήταν πολύ δύσκολα και ξαναγίνονται πολύ δύσκολα καθώς μεγαλώνουμε. Προκειμένου να εξυπηρετηθούμε με αξιοπρέπεια η Ελλάδα μας ζητάει να επιστρέψουμε στην ντουλάπα μας. Λες και το να είσαι ΛΟΑΤΚΙ άτομο είναι ένα νεανικό καπρίτσιο. Γι’ αυτό το λόγο επέλεξα συνειδητά να γίνω μέλος στο ΔΣ της οργάνωσης Proud Seniors Greece/ Ομάδα Υποστήριξης ΛΟΑΤΚΙ Ατόμων Ηλικίας 50 & Άνω. Η δική μου γενιά και οι προηγούμενες φάγαμε πολλή κατακραυγή.
Ομόνοια. Ζάππειο. Τοποθεσίες κλειδιά τόσο στις αναφορές του βιβλίου σας, αλλά και ως σύμπλεγμα αστικού τοπίου. Ποια η Αθήνα του Ιωάννου και του Χρονά με αυτή του Θαλασσινού;
Ο Γιώργος Ιωάννου, και πιο ειδικά στο βιβλίο του Ομόνοια 1980, αλλά και στη συλλογή πεζογραφημάτων του Επιτάφιος Θρήνος περιγράφει μια Αθήνα πιο διευρυμένη, την ερωτική τοπογραφία της τήν διατρέχει υπαινικτικά. Και στις συνεντεύξεις του είναι ακόμη πιο συνεσταλμένος απ’ αυτά που παρουσιάζει υπόρρητα στα γραπτά του και σχετίζονται με τον έρωτα, το σεξ, την σεξεργασία κ.τ.λ. Τον ενδιαφέρει στο έργο του και η ιστορία της Αθήνας, τα μνημεία της, τα στέκια της και η κουλτούρα της. Ο Χρονάς είναι περισσότερο ένας ερωτικός δημιουργός. Επικεντρώνεται στην ωραιότητα και εξεικονίζει καταπληκτικά την αντρική ομορφιά. Δεν φείδεται να μας δώσει στοιχεία για την ομοφυλοφιλία του. Πέρασε όλα τα ομοφυλοφιλικά τοπόσημα και νομίζω θα το κάνει ισόβια. Γνωρίζω, όντας ο πιο κοντινός του άνθρωπος, πως στα αρχεία του υπάρχουν συνεντεύξεις που όσα σας λέω είναι καταγεγραμμένα. Στον Περιπλανώμενο, για να έρθουμε στα δικά μου, επιδίδομαι στην ανάδειξη μιας Αθήνας γεμάτης γυμνά ηδυπαθή κα ιθυφαλλικά αντρικά κορμιά. Στο Ζάππειο, το Πεδίον του Άρεως, στα σινεμά πορνό, στα gay club, εκείνο που μ’ ενδιαφέρει είναι να περιγράψω αυτή την ερεθιστική ωμότητα στις συζητήσεις των επισκεπτών τούτων των χώρων. Δεν μπορώ να πω τη λέξη «πέος», η Αθήνα δεν είναι παντού σεμνότυφη, ο «πούτσος» είναι η κατάλληλη λέξη για να μιλήσεις για τα τεκνά της πρωτεύουσας, ο «πούτσος» δίνει την ποιότητα του μεγέθους στα γεννητικά όργανα που ενδιαφέρουν και τους αναγνώστες μου. Ψυχώνει το κρέας ανάμεσα στα δυο πόδια να γίνει δελεαστικό. Η επαρχία είναι η παλινδρόμηση στο «πουλί», το αντρικό «μόριο» και το «πέος». Είναι η επιστροφή στην οπισθοδρομικότητα και την υποκρισία.
Ως συγγραφέας, πως ζήσατε την περίοδο της καραντίνας, τους ρυθμούς της έξαρσης της πανδημίας που συνεχίζονται και ποιες σκέψεις έχετε για το κοντινό μέλλον;
Όπως απάντησα και στην πρώτη ερώτηση, τα βίωσα όλα μαρτυρικά. Να ζεις με ανθρώπους που σε θεωρούν ανώμαλο δεν είναι και το καλύτερο. Δυστυχώς δεν μπορούσα να φύγω για πολύ καιρό λόγω και της επιδημιολογικής εικόνας της Αθήνας. Έκανα ένα σύντομο ταξίδι στην πρωτεύουσα τον Φεβρουάριο του 2021 και ένα πιο μεγάλο στην έκθεση βιβλίου στην παραλία της Θεσσαλονίκης. Φοβάμαι πως η πανδημία πήρε μακριά τις προοδευτικές προτεραιότητες μας και μας άφησε σαν μοναδική έγνοια την υγεία μας. Αν δεν εμβολιαστούν όλοι, η κούρσα των μεταλλάξεων θα συνεχιστεί και αυτό δεν μπορεί να δώσει προβλέψεις για το κοντινό μέλλον. Αλλά εξειδικεύετε την ερώτηση σας στη συγγραφική μου ιδιότητα. Έγραφα πολύ, όσο μπορούσα να κρατηθώ μακριά απ’ την κατάθλιψη και να είμαι παραγωγικός. Όλες οι ιστορίες αυτής της περιόδου, κυρίως του 2020, βρίσκονται στον Περιπλανώμενο. Ειδικά αυτή που αναφέρεται στην Αθήνα της δεκαετίας του 2000 με βοήθησε αρκετά να νιώθω κατά καιρούς πως αναθάλλω. Κάτι που ήταν φενάκη, γιατί αυτό που καταφάνηκε στους ζοφερούς εγκλεισμούς μας ήταν πως ήμουν τελείως μόνος. Δεν νομίζω ότι θα ζήσω πολλά χρόνια. «Θα πεθάνω ένα πένθιμο του Φθινόπωρου δείλι» που έγραψε και ο Ουράνης. Έχω πολύ συχνά μια αίσθηση ότι πεθαίνω. Η εγκατάλειψη μου πέφτει ασήκωτη στους ώμους. Ίσως να είναι και αυτοεγκατάλειψη.
Γράφετε «Με τρομάζει η αδιαφορία…». Από την αδιαφορία πιστεύετε πως καταλήξαμε στο σήμερα; Έχω την αίσθηση, πως ο κόσμος έχει πιο αυτάρεσκη διάθεση. Στη ζωή, στο σεξ, στην επαφή, στην επικοινωνία…
Ο κόσμος φτιάχνει μια ζωή για να έχει το απόλυτο άλλοθι για την αδιαφορία του στην γύρω του σκληρή πραγματικότητα. Όλα αυτά που αναφέρετε συντελούν στην δημιουργία ενός αρραγούς τείχους απόσεισης ευθυνών. Προφασίζεται κανείς, προσωπική ζωή, δουλειά, οικογένειες, χίλια δυο πράγματα για ν’ απομακρυνθεί απ’ το κάλεσμα της αφύπνισης του. Η αυταρέσκεια, το βόλεμα, η ρουτίνα είναι κεκτημένα, λογαριάζονται σαν προνόμια και δύσκολα κάποιος θα τα θυσιάσει. Όλοι κινούνται προς έναν τρυφηλό βίο, χάσαμε τους οραματιστές, τους πρωτοπόρους. Χάσαμε τους αλτρουιστές και οι πράξεις μας στερούνται της επικουρικής θέλησης του πιο δυνατού να συνδράμει στις αγωνίες του καταρρακωμένου. Βουλιάζουν οι άνθρωποι και απ’ την μωρία τους, την αβελτηρία ή το αποκάρωμα τους, όπως θέλετε πείτε το, αυτομολούν απ’ τις επάλξεις ενάντια στις κοινωνικές παθογένειες σε μια αποκλειστικά εγωκεντρική ενόρμηση για απόλαυση. Η εξατομίκευση που αντιτάσσεται στην αλληλεγγύη είναι που αφήνει χώρο στην εγκληματικότητα να καλπάσει. Δεν νοιάζει κανένα τί συμβαίνει στη γειτονιά του. Μπορούμε να θυμηθούμε τη δολοφονία του Ζακ Κωστόπουλου και τους ασάλευτους παρατηρητές της προσηλωμένους στην κάμερα του κινητού τους. Το κακό στις μέρες μας αντιμετωπίζεται σαν προϊόν για εκμετάλλευση, όχι σαν εχθρός.
Διαβάζοντας το βιβλίο σας, μου ήρθε στο νου το τραγούδι του Κραουνάκη που έγραψε για τη Χριστιάνα… Να μη μπορώ να σ’ αγαπώ. 40 χρόνια μετά μοιάζει να είναι επίκαιρο. Μήπως τελικά είναι θέμα εσωτερικής απελευθέρωσης, κι όχι εποχής;
Συμφωνώ μαζί σας για την εσωτερική απελευθέρωση, ναι μερικές φορές δεν είναι η εποχή το πρόβλημα αλλά η σχέση μας μ’ αυτή. Ωστόσο τα τραύματα δημιουργούνται από πολύ νωρίς, από την παιδική μας ηλικία και θέλει πολλή προσπάθεια να τα επουλώσεις ως ενήλικας. Αυτό που θέλω να πω είναι ότι το κακό είναι διάχυτο και μας επιτίθεται με βία, χωρίς να ρωτήσει, μας αιφνιδιάζει. Με τον βιασμό απ’ το κακό όλα πάνε περίπατο. Η εσωτερική απελευθέρωση χάνεται μέσα σε νέες απώλειες.
Κλείνοντας, τι αποκομίσατε από το Φεστιβάλ Βιβλίου στη Θεσσαλονίκη. Ο κόσμος ήταν το ίδιο θερμός με την αγορά ενός βιβλίου, ή και η αποτροπή του είναι αποτέλεσμα κρίσης;
Ήταν ένα πολύ επιτυχημένο φεστιβάλ. Και σαν διοργάνωση και για την προσέλευση του κόσμου. Οι επισκέπτες αγόραζαν βιβλία. Το πλήθος τους ήταν μεγάλο. Να μην ξεχνάμε πως το συγκεκριμένο γεγονός ήταν απ’ τις πρώτες εκδηλώσεις που έγιναν με απελευθέρωση του κοινού να συμμετέχει σ’ αυτό. Μετά από τόση ταλαιπωρία απ’ την Covid-19 επιτέλους ήμασταν όλοι εκεί, γνωρίσαμε πολύ κόσμο, χωρίς πελάτες δεν υπάρχει τίποτα. Αγαπάμε τους βιβλιόφιλους και τους φίλους του έργου μας. Ένας συγγραφέας, ένας εκδοτικός οίκος που δεν έχουν αναγνώστες μαραζώνουν.
Φώτης Θαλασσινός
Περιπλανώμενος – Ο μονόλογος ενός συγγραφέα – 4η Έκδοση
Εκδόσεις Οδός Πανός
Σελίδες 78
ΙSBΝ 978-960-477-451-7