Ο ρεαλισμός και η ωμότητα πιστές και καίριες στο αποτύπωμα της εποχής μας. Τι κι αν το έργο γράφτηκε στα μέσα της δεκαετίας του ’90, σφυρηλατεί όλες τις σύγχρονες εκδοχές των τραυματισμένων προσώπων. Στο εισαγωγικό του σημείωμα ο Γιάννης Τσίρος αναφέρει πως δεν έχει σκοπό να κρίνει τους χαρακτήρες. Είναι ιδίωμα, ως φαίνεται, των μεγάλων συγγραφέων χαρτογραφώντας την ανθρώπινη ύπαρξη.
Γεννήθηκε στο νομό Μεσσηνίας και μεγάλωσε στην Αθήνα. Σπούδασε σχέδιο, φωτογραφία, μουσική, παρακολούθησε μαθήματα στο τμήμα θεατρολογίας και εργάστηκε στη δημοσιογραφική φωτογραφία, στο ραδιόφωνο, στην κρατική τηλεόραση και ως μουσικός.
Ως θεατρικός συγγραφέας βραβεύτηκε το 2004 με το Κρατικό Βραβείο Πρωτοεμφανιζόμενου συγγραφέα για τα «Αξύριστα πηγούνια». Ακολούθησαν Τα μάτια τέσσερα, Αόρατη Όλγα, Ελεύθερα ύδατα, Άγριος σπόρος και Το Διαλέξεις αθλιότητας. Παράλληλα, έγραψε σενάρια για μικρού και μεγάλου μήκους ταινίες, με αξιοσημείωτο ενδιαφέρον η πολλαπλά βραβευμένη ταινία Το φως που σβήνει. Άλλα κινηματογραφικά σενάρια που έγραψε είναι Οι τούρτες του μίσους, Οι άντρες δεν κλαίνε, Ηφαίστειο, Το βουνό μπροστά, Άπνοια, Ο εχθρός μου και η τηλεταινία Ο μετρητής.
Με αφορμή την κυκλοφορία του θεατρικού έργου «Αξύριστα πηγούνια» από την Κάπα Εκδοτική, καθώς και τις παραστάσεις που παίζονται παράλληλα στο Μικρό Χορν, σε σκηνοθεσία Γιώργου Παλούμπη, μιλήσαμε με τον βραβευμένο συγγραφέα.
Στα «Αξύριστα πηγούνια» καυτηριάζετε το ζήτημα της πατριαρχικής κοινωνίας, μέσω μιας δολοφονίας. Κι ενώ το έργο γράφτηκε πριν από 25 χρόνια, πώς πήρατε την απόφαση να θίξετε ένα κοινωνικό κυριαρχικό κατάλοιπο σε μία περιόδο της χώρας, στα μέσα των 90’s, με έντονο σεξισμό που άνθιζε σε όλες του τις εκφάνσεις.
Στο έργο δεν υπάρχει δολοφονία, τουλάχιστον από πρόθεση, αλλά τα γεγονότα οδηγούν μια νέα γυναίκα στον θάνατο. Γράφοντας στα μέσα του 90 το έργο, δεν είχα κατά νου τα πατριαρχικά κατάλοιπα, ούτε τον έντονο σεξισμό, αλλά την απαξίωση χιλιάδων γυναικών που συνέρρεαν από χώρες του βορά και κατέληγαν στα στριπτιζάδικα των Αθηνών και της επαρχίας. Σε αυτούς τους χώρους πολλοί καθώς πρέπει οικογενειάρχες «αμάρτησαν», διδάσκοντας ταυτόχρονα εθνικά ιδεώδη και ηθική στις κόρες και στους γιους τους.
Έχω την αίσθηση πως η διορατικότητα σας, το καθιστά απόλυτα σύγχρονο και επίκαιρο. Πιστεύετε πως διανύουμε μια περίοδο αλλαγής, μετά την κριτική που ασκείται από ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού ενάντια στα πατριαρχικά “ιδεώδη”;
Κατά την άποψή μου δεν ασκείται ουσιαστική κριτική στα πατριαρχικά ιδεώδη. Η Πατριαρχία είναι παρούσα σε κάθε έκφανση της πολιτικής και κοινωνικής ζωής. Στηρίζει ένα ολόκληρο σύστημα αδικιών και ταξικών ανισοτήτων. Προσωπικά δεν βλέπω καμιά αλλαγή, πέρα από ένα νέο περιτύλιγμα σε παλαιά στερεότυπα. Θα συμφωνήσω όμως ότι γίνονται γενναίες προσπάθειες από θύματα αυτών των στερεοτύπων, και ελπίζω κάποιες πληγές να επουλωθούν.
Όταν γράψετε το έργο, ποιος ήταν ο στόχος του και ποια τα δικά σας κίνητρα;
Όταν γράφω ένα έργο, τα κίνητρά μου είναι και τα κίνητρα των ηρώων μου. Ο στόχος αρχικά είναι ασαφής, και κάποιες φορές καταλήγει σε αποτυχία. Μετά όμως από δουλειά μηνών ή και χρόνων, φαίνεται κάποιο φως στον ορίζοντα. Τα κίνητρα και ο στόχος αποκτούν σαφήνεια. Ελπίζω όχι μόνο για μένα.
Στο εισαγωγικό σημείωμα, αναφέρετε πως δεν κρίνετε τους ήρωες σας και αδυνατείτε να τους βελτιώσετε, γιατί θα γίνουν ψεύτες. Οι προβληματικοί και σκοτεινοί χαρακτήρες μπορούν να φωτίσουν τους αναγνώστες προς ένα ηθικό δίδαγμα πιστεύετε;
Πιστεύω ότι όλοι έχουμε μια σκοτεινή και προβληματική πλευρά στον χαρακτήρα μας. Ειδικά η δραματουργία βασίζεται σε αυτές τις αδύναμες στιγμές, όπου κάποιο πρόσωπο εκδηλώνει το εσωτερικό του σκοτάδι. Εκεί ο θεατής ή ο αναγνώστης αναγνωρίζει και κάτι από τον εαυτό του. Δεν ξέρω αν αυτό του δίνει και ηθικά διδάγματα, αλλά το φως σε κάποια σκοτεινή πλευρά μας, λειτουργεί ευεργετικά στην αυτογνωσία μας.
Σκεφτήκατε να μεταφέρετε κάποιο θεατρικό σας έργο στον κινηματογράφο ή στην τηλεόραση;
Το σκέφτηκα αρκετές φορές, αφού είχα και ανάλογες προτάσεις. Ποτέ όμως δεν πίστεψα ότι μια κινηματογραφική ή τηλεοπτική εκδοχή θα έδινε κάτι περισσότερο από το θεατρικό έργο.
Έχοντας διανύσει μία σημαντική συγγραφική πορεία τόσο στο θέατρο, όσο και στον κινηματογράφο με πολλαπλές βραβεύσεις, στον απολογισμό σας τι κρατάτε και τι θα αλλάζατε;
Για να είμαι ειλικρινής, δεν έχω κάνει κανέναν απολογισμό. Βρίσκομαι εν δράσει, ακόμα και όταν δεν γράφω. Προς το παρόν κρατώ τα πάντα και δεν θέλω να αλλάξω τίποτα.
Οι βραβεύσεις διαμορφώνουν την καλλιτεχνική πορεία ενός δημιουργού; Ποια η άποψη σας;
Η βράβευση μοιάζει με ένα πάρτι γενεθλίων. Μέχρι αργά το βράδυ όλοι σου εύχονται, αλλά την επόμενη μέρα ξυπνάς εκτός γιορτής, προσπαθώντας να συμμαζέψεις τον χώρο. Θα έλεγα ότι κάθε βράβευση προσθέτει χαρά αλλά και ένα βάρος ευθύνης.
Εσάς σας επηρέασε το πρώτο κρατικό βραβείο στην αρχή της διαδρομή σας;
Σίγουρα με επηρέασε και με βοήθησε να πιστέψω περισσότερο στον εαυτό μου. Μέχρι εκεί όμως. Κάθε νέο έργο το ξεκινάς χωρίς καμιά παρακαταθήκη.
Πως σχολιάζετε την ελληνική δραματουργία σήμερα;
Δε νοιώθω και τόσο κατάλληλος για να σχολιάσω την ελληνική δραματουργία. Θα έλεγα ότι γνωρίζω μόνο ένα μικρό μέρος της. Ελπίζω όμως ότι υπάρχουν νέοι συγγραφείς, που δίνουν μεγαλύτερη έμφαση στο έργο που γράφουν, και όχι στην παράσταση που θα προκύψει.
Εσείς ως θεατρικός συγγραφέας, βιώσατε την απόρριψη και την ματαίωση;
Βίωσα την απόρριψη αρκετές φορές, τόσες, ώστε να εδραιώσω μέσα μου το πείσμα για κάτι καλύτερο. Ποτέ όμως κάποια απόρριψη δεν ματαίωσε την πίστη στο έργο μου, αλλά αντιθέτως με έκανε συγγραφικά πιο επίμονο.
Ποιες οι συγγραφικές σας αναφορές;
Από νεαρή ηλικία διάβαζα όλα τα θεωρητικά κείμενα και θεατρικά έργα που έβρισκα σε παλαιοβιβλιοπωλεία των Αθηνών. Το γεγονός ότι δεν είχα αρκετά χρήματα, έγινε για μένα ευκαιρία να ανακαλύψω παλιές εκδόσεις σε σκονισμένα ράφια, που έκρυβαν πραγματικά αριστουργήματα. Κατά συνέπεια και τα πρώτα μου κείμενα ήταν ένας συγγραφικός Φρανκενστάιν, όπου ο Ιονέσκο και ο Μπέκετ συναντούσαν αμήχανοι τον Μπρεχτ και τον Τσέχωφ. Σύντομα όμως κατάλαβα ότι μόνο η δική μου φωνή θα μπορούσε να δώσει νόημα στα κείμενά μου.
Ποια τα επόμενα σχέδια σας; Αυτό το διάστημα γράφετε κάποιο επόμενο έργο;
Αυτή την εποχή περιμένω το ανέβασμα του νέου έργου μου «Ημέρα Κυρίου» σε σκηνοθεσία Μάνου Καρατζογιάννη στο θέατρο Σταθμός. Παράλληλα ξαναδουλεύω ένα έργο που με ταλανίζει αρκετό καιρό. Ελπίζω να το ολοκληρώσω.
Ακολουθήστε το tetragwno.gr στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης facebook, twitter και instragram για να ενημερώνεστε άμεσα για όλες τις πολιτιστικές ειδήσεις.
