Τρεις άνθρωποι με επηρέασαν στο να γράψω στίχο. Ο Λευτέρης Παπαδόπουλος, ο Μάνος Ελευθερίου και η Λίνα Νικολακοπούλου. Είχα τη τύχη να τους συναντήσω και προσωπικά με τη σειρά που τους αναφέρω.
Η ιδέα αυτής της συνέντευξης γεννήθηκε λίγες μέρες πριν, όταν σκάλιζα το αρχείο μου με μαγνητοφωνήσεις. Όχι, μην πάει ο νους σας στο πονηρό. Δεν διαχειρίζομαι κάποιο λογισμικό predator, παλιές συνεντεύξεις έψαχνα. Η ιδέα μπορεί να γεννήθηκε λίγες μέρες πριν μα η συνέντευξη έλαβε χώρα το απόγευμα της 27ης Φεβρουαρίου του 2008 στο σπίτι του Προέδρου. Τότε, μαθητής λυκείου, του είχα πάρει συνέντευξη για το ηλεκτρονικό σάιτ του σχολείου. Αποφάσισα να τον πάρω τηλέφωνο αυτές τις μέρες και του ζήτησα να τη δημοσιεύσω ξανά. Ήταν δεκτικός, κάτι που με ξάφνιασε μπορώ να πω.
Περίπου δεκατέσσερα χρόνια μετά, και με αφορμή τα σημερινά του 87 γενέθλια, δοκιμάζω να καταθέσω τα όσα εκμυστηρεύτηκε στον έφηβο εαυτό μου ο σπουδαίος δημοσιογράφος, ποιητής και στιχουργός του ελληνικού μας τραγουδιού. Σήμερα, στο tetragwno, ο Λευτέρης Παπαδόπουλος.
Τι θυμάστε από τα παιδικά σας χρόνια;
Κατάγομαι από μια φτωχή οικογένεια. Οι γονείς μου ήταν πρόσφυγες και ήρθαν εδώ το 1924. Ο πατέρας μου μεγάλωσε σε ορφανοτροφείο και η μητέρα μου ήταν από τη Ρωσία. Γνωρίστηκαν στα δεκαέξι , παντρεύτηκαν και στη συνέχεια έφεραν στο κόσμο εμένα και τον αδερφό μου. Οι καιροί ήταν δύσκολοι για του ανθρώπους αυτούς. Δούλεψαν σκληρά για να παρέχουν στα παιδιά τους ένα πιάτο φαί. Ο πατέρας μου ήταν τσαγκάρης και η μητέρα μου οικιακή βοηθός. Έκαναν ό,τι μπορούσαν για να μάθουμε γράμματα. Τους χρωστάω τα πάντα. Ήταν ήρωες.
Πως στραφήκατε στο γράψιμο;
Εκείνα τα χρόνια, λόγω της δύσκολης οικονομικής κατάστασης, δεν μπορούσες να κάνεις πολλά πράγματα. Είτε θα έπαιζες μπάλα είτε θα διάβαζες κάποιο βιβλίο αν έπεφτε στα χέρια σου. Εγώ έπεσα με τα μούτρα στη λογοτεχνία. Και αυτό με βοήθησε στο να σκέφτομαι καλύτερα, να γράφω καλύτερα και να ανοίγει το μυαλό μου.
Με τη δημοσιογραφία γιατί ασχοληθήκατε;
Νομίζω για το ότι διατύπωνα αυτά που είχα στο μυαλό μου με ένα τρόπο ικανό. Ξεκίνησα στη τελευταία τάξη του δημοτικού να βγάζω μια χειρόγραφη εφημερίδα. Ξέρεις, για να κάνω εντύπωση και στα κορίτσια. Στη συνέχεια, πήγα σε μια αθλητική εφημερίδα, οι οποίες τότε είχαν ανάγκη από νέους συντάκτες να γράφουν για τα ματς και έτσι πήρα το βάπτισμα του πυρός. Μετά με πήρε ο Λαμπράκης στην αθλητική εφημερίδα Ομάδα και στη συνέχεια πήγα στα Νέα όπου βρίσκομαι ως σήμερα. Και μη νομίσεις ότι τότε στα χρόνια που ξεκίνησα ήταν εύκολο να γίνεις δημοσιογράφος. Γινόντουσαν τα παιδιά των δημοσιογράφων και η Ένωση Συντακτών ήταν κλειστό σωματείο. Για να εδραιωθείς στο κλάδο ήθελε μεγάλη προσπάθεια.
Η στιχουργία ήταν μια φλέβα που έσπασε ξαφνικά και ανάβλυζε;
Έγραφα από νέος μικρά ποιηματάκια. Διάβαζα και μου έμεναν πράγματα. Με τα χρόνια και γράφοντας συνεχώς έφτασα το 1960 όπου άρχισα να κάνω στενή παρέα με έναν νέο συνθέτη, τον Σταύρο Ξαρχάκο. Έτσι, γράψαμε την Άπονη Ζωή και τη Φτωχολογιά. Δυο τραγούδια που έκαναν πάταγο. Ο δίσκος βγήκε όταν ήμουν 28 χρόνων και ο Ξαρχάκος 24 χρόνων. Ήταν ένα πράγμα μαγικό και λόγω της επιτυχίας ξεκίνησαν οι δισκογραφικές εταιρείες να μας κυνηγάνε να γράψουμε τραγούδια.
Με ποιο τρόπο γεννούσατε τα τραγούδια σας;
Τα πράγματα στη προσέγγιση μου όσον αφορά το τραγούδι είχαν δύο πόλους. Από τη μία υπήρχε το ερέθισμα, η έμπνευση. Από την άλλη υπήρχε η προσωπική δουλειά. Δούλευα πάνω στην έμπνευση γράφοντας και
σβήνοντας. Και για να γράψει κάποιος πρέπει να έχει και υπόβαθρο μελέτης. Να έχει διαβάσει πράγματα.
Τι καθιστά ένα τραγούδι διαχρονικό;
Ο κόσμος σε καταξιώνει πάντοτε. Μόνο αν ένα τραγούδι αγκαλιαστεί από τον απλό κόσμο έχει δύναμη. Αν το τραγούδι δεν περάσει από το στόμα και τα χείλη του λαού, δεν έχεις κατορθώσει τίποτε.
Είχατε στο μυαλό όταν γράφατε το κάθε σας τραγούδι να γίνει επιτυχία;
Πάντα προσπαθούσα να δίνω τον καλύτερο εαυτό μου. Άλλες φορές το κατάφερα σε μεγάλο βαθμό, άλλες σε μικρότερο. Ό,τι έγραψα όμως ήταν ο εαυτός μου. Δεν μπορείς όμως να μυριστείς εκ των προτέρων την επιτυχία. Πρέπει να συμβούν ορισμένα πράγματα ταυτόχρονα. Να γράψεις καλό στίχο και ο συνθέτης να γράψει καλή μουσική η οποία θα δένει και θα αγκαλιάζει τον στίχο. Ο ερμηνευτής να είναι σε μεγάλη φόρμα ώστε να αποδώσει αυτά που έγραψες και η ενορχήστρωση να είναι αρμονική. Και το κυριότερο από όλα, ο κόσμος να έχει διάθεση εκείνη τη στιγμή που θα το κυκλοφορήσεις να το ακούσει, να τον αφορά.
Υπάρχει κάτι από αυτά που γράψατε που έχει ειδικό βάρος μέσα σας;
Το καλύτερο πράγμα που έχω γράψει ήταν ένα δίστιχο από τη Καισαριανή σε μουσική Σταύρου Ξαρχάκου και ερμηνεία Γρηγόρη Μπιθικώτση: Το απομεσήμερο έμοιαζε να στέκει σαν αμάξι γέρικο στην ανηφοριά.
Έχετε συνεργαστεί με τον Ξαρχάκο, τον Πλέσσα, τον Καλδάρα, τον Λοίζο, τον Σπανό, τον Θεοδωράκη, τον Νικολόπουλο και τόσους άλλους. Δε συνεργαστήκατε ποτέ με τον Μάνο Χατζιδάκι.
Πράγματι. Ε ίχαμε συζητήσει να γράψουμε τραγούδια. Εκείνη τη περίοδο είχε βγάλει τον δίσκο Reflections . Σε ένα τραγούδι ήθελε να βάλουμε μέσα το όνομα Κεμάλ. Μου εξήγησε τους λόγους που ήθελε αλλά εμένα δεν μου άρεσαν καθόλου. Και έτσι δε συνεργαστήκαμε.
Ποιους στιχουργούς θαυμάζετε;
Όλους όσους άλλαξαν το ελληνικό τραγούδι. Ο Νίκος Γκάτσος, η Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου, ο Άκος Δασκαλόπουλος, ο Δημήτρης Χριστοδούλου, ο Ιάκωβος Καμπανέλλης, Μάνος Ελευθερίου, ο Μανώλης Ρασούλης, ο Κώστας Τριπολίτης, ο Άλκης Αλκαίος, η Λίνα Νικολακοπούλου. Σήμερα, έχουμε επίσης σπουδαίους νέους στιχουργούς. Θα αναφέρω εδώ τον Νίκο Μωραΐτη. Ένα ευαίσθητο και τρυφερό παιδί που έχει «συλλάβει» το τραγούδι για αυτό και κάνει επιτυχίες. Αυτό είναι μεγάλη υπόθεση.
Είστε ένα άνθρωπος που παρά τα 72 σας χρόνια είστε πολυγραφότατος και δημιουργικός. Από πού αντλείτε την έμπνευση;
Δεν έχει να κάνει η ηλικία με το αν γράφεις ή όχι. Μπορεί να είσαι 25 χρονών και να γράφεις αηδίες. Μπορεί να είσαι 80 χρονών και να γράφεις τρομερά πράγματα. Ένας από τους Έλληνες Τραγικούς μας Ποιητές, ο Σοφοκλής, έγραψε το τελευταίο του έργο κάπου στα 90 του χρόνια. Εγώ προσωπικά έχω συσσωρευμένη εμπειρία πολλών ετών. Κατοχή, Εθνική Αντίσταση, Εμφύλιος Πόλεμος, Δικτατορία… Όλα αυτά δημιούργησαν ένα πυρήνα ισχυρό που τον κατέγραψα στα τραγούδια μου. Και βέβαια, έχω δουλέψει πολύ και έχω διαβάσει ακόμα περισσότερο.
Δημοσιογράφος, ποιητής και στιχουργός. Κυριαρχεί κάποια ιδιότητα μέσα σας;
Το μολύβι είναι προέκταση του χεριού μου. Όμως, γράφω επαγγελματικά σαν δημοσιογράφος. Ίσως στη συνείδηση του κόσμου και λόγω της εικόνας που έχουν διαμορφώσει τα ΜΜΕ να έχουν μείνει περισσότερο τα τραγούδια μου αλλά η δημοσιογραφία είναι το επάγγελμα μου. Από εκεί ξεκίνησα και εκεί συνεχίζω μέχρι και σήμερα. Φαντάσου ότι γράφω στα Νέα για 49 χρόνια… Η ζωή μου είναι ένα συνεχές γράψιμο.
Η θέση που έχει στη καρδιά σας η ΑΕΚ;
Μεγάλη. Ήταν η ομάδα του πατέρα μου και μοιραία έγινα και εγώ ΑΕΚτζής. Όπως έγιναν τα παιδιά και ο εγγονός μου. Είναι μια ομάδα συνυφασμένη με τα παιδικά μου χρόνια.
Τι σας έρχεται στο μυαλό όταν λέτε τα παρακάτω ονόματα;
Μάνος Λοίζος: μέγας μελωδιστής
Χάρις Αλεξίου: η μεγαλύτερη τραγουδίστρια που βγήκε ποτέ
Μίκης Θεοδωράκης: γίγαντας
Νίκος Γκάτσος: δάσκαλος μου
Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου: δασκάλα μου
Ράγια Μουζενίδου: ο μεγάλος έρωτας της ζωής μου
Τι σας έρχεται στο μυαλό όταν λέτε το όνομα Λευτέρης Παπαδόπουλος;
Κουράζομαι…
Ακολουθήστε το tetragwno.gr στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης facebook, twitter και instragram για να ενημερώνεστε άμεσα για όλες τις πολιτιστικές ειδήσεις.
