Με αφορμή την έκθεση «Παράλληλα Ταξίδια» που θα παρουσιαστεί στην Chili Art Gallery, συνομιλήσαμε με την ζωγράφο Όλγα Κοτσιρέα και περιηγηθήκαμε στο ιδιαίτερο εικαστικό της σύμπαν. Με κέντρο την φύση και τεχνικές από την Ιαπωνική κουλτούρα, μας περιγράφει για την πηγή της έμπνευσης της, που δεν είναι άλλη από την εσωτερική ανάγκη που κάθε καλλιτέχνης νιώθει για να επικοινωνήσει και να αλληλεπιδράσει με το περιβάλλον του. Ποιο είναι αυτό; μα φυσικά ο ίδιος ο άνθρωπος!
Κυρία Κοτσιρέα, στις 29 Οκτωβρίου 2019, θα παρουσιάσετε στην Chili Art Gallery, την δουλειά σας με τίτλο “Παράλληλα Ταξίδια» η οποία αποτελείται από έργα αποτυπωμένα πάνω σε φύλλα φίκου. Πείτε μας δυο λόγια για την έκθεση; Η μεγάλη μου αγάπη για τη φύση ήταν η αιτία που από την αρχή με έλκυαν τα φυσικά υλικά ως μέσον για να εκφραστώ. Δεν είναι εύκολο να εξηγήσω γιατί με τράβηξε το φύλλο- ένα υλικό ευάλωτο και σίγουρα ιδιότροπο ως καμβάς για έναν καλλιτέχνη. Αρκεί ίσως να πω ότι το «ερωτεύθηκα» ως υλικό όταν σήκωσα από το έδαφος ένα φύλλο μανόλιας και πρόσεξα τη «στιβαρή» υφή του και το όμορφο χρώμα του… Η πρώτη μου έκθεση ήταν με φύλλα μανόλιας το 2016 με τίτλο “ Οι Αναμνήσεις των φύλλων”. Το μικρό, ωστόσο, μέγεθός τους με περιόριζε στην ανάπτυξη των θεμάτων μου. Μπορεί να φταίει η περιοχή που ζω που γρήγορα τράβηξε την προσοχή μου ο φίκος. Έχει υπέροχα για το λόγο που τα ήθελα φύλλα, ενώ, επίσης, πολύ σύντομα διαπίστωσα ότι υπάρχουν πολλών ειδών φίκοι με ποικιλία μεγεθών και σχημάτων. Πάνω τους ζωγράφισα για δύο χρόνια διάφορα έργα, ανάμεσά τους κι αυτά που θα παρουσιάσω στη Chili Art Gallery. Ο τίτλος “Παράλληλα ταξίδια” είναι ενδεικτικός ότι δεν έθεσα και σε αυτή την καινούργια μου δουλειά χρονικά και γεωγραφικά σύνορα στις εμπνεύσεις που δέχτηκα από τους κόσμους του ανθρώπου, της λογοτεχνίας, του μύθου… Μια έκθεση είναι η δυνατότητα που δίνεται σε έναν καλλιτέχνη να «μιλήσει» σε άλλους ανθρώπους για το εικαστικό του ταξίδι, να μοιραστεί μαζί τους ουσιαστικά μια κατάθεση ψυχής με ό, τι τον ενέπνευσε, αποτυπωμένη, αντί με λόγια, με χρώματα, μορφές και σχήματα. Μια δυνατότητα που μου δόθηκε από την Chili Art Gallery, ώστε να παρουσιάσω την καινούργια δουλειά μου και να τη μοιραστώ με άλλους ανθρώπους και την ευχαριστώ για αυτό.
Αν και στην Ελλάδα η τεχνική που χρησιμοποιείτε, της αποτύπωσης πάνω σε φύλλα, δεν είναι τόσο διαδεδομένη, παρόλα αυτά την συναντάμε στην σύγχρονη τέχνη, κυρίως, σε ευρωπαϊκές χώρες, αλλά και σε χώρες της Άπω Ανατολής. Πως μάθατε για αυτήν την τεχνική και τι ήταν αυτό που σας εντυπωσίασε σε αυτήν; Ήξερα για την μακραίωνη τεχνική αποτύπωσης σε χώρες της Άπω Ανατολής σε επεξεργασμένο bamboo ή και σε φύλλα, μάλιστα θαυμάζω τις μινιατούρες τους που έχουν τόση ευαισθησία και ομορφιά, όμως δεν ήταν αυτή η αιτία που στράφηκα σε αυτά. Ότι έκανα με το υλικό αυτό, είτε η επιλογή του είτε επεξεργασία και τεχνική αποτύπωσης, έγινε πηγαία και αυθόρμητα. Η αλήθεια είναι ότι μέχρι και πρόσφατα αγνοούσα ότι υπήρχε καλλιτεχνικό ρεύμα με τεχνική σε φύλλα σε ευρωπαϊκές χώρες, όπως στην Ιταλία. Με συγκινεί ότι κι άλλοι καλλιτέχνες βρήκαν έκφραση μέσα από τα φύλλα και σίγουρα θα χαρώ πολύ να μελετήσω το συγκεκριμένο, ομολογώ όμως ότι δεν μπορώ να απαντήσω στην ερώτηση αυτή τώρα, θα ήταν για μένα βεβιασμένο να το κάνω.
Τα έργα σας έχουν ως βάση τους τον ίδιο τον άνθρωπο. Ναι, με ελκύει πολύ σε αυτή την καλλιτεχνική φάση της ζωής μου ως θέμα ο άνθρωπος ως πρόσωπο, προσωποποίηση ή και ως παρουσία σε ένα έργο. Δεν με ενδιαφέρει ωστόσο το πορτρέτο, να ζωγραφίσω ένα συγκεκριμένο υπαρκτό πρόσωπο, αλλά πώς εγώ φαντάζομαι έναν άνθρωπο αποτυπώνοντας τον στο έργο μου.
Από πού αντλείται την έμπνευση σας; Είναι μια συγκεκριμένη διαδικασία που ακολουθείτε ή βασίζεστε στο συναίσθημα; Η έμπνευση έχει μέσα της την πνοή που παραπέμπει κατευθείαν σε αέρα από εσωτερική διαδικασία κι είναι η εμφάνισή της, σαν τον αέρα της φύσης, ξαφνική κι απρόβλεπτη πολλές φορές. Τι προσλαμβάνει κάθε καλλιτέχνης από τα ερεθίσματα που δέχεται, συχνά δεν το ξέρει στην αρχή ούτε ο ίδιος. Η διαδικασία σίγουρα χρειάζεται ή κι επιβάλλεται να υπάρχει σε αρκετές περιπτώσεις, αλλά από μόνη της, αν κι έχει αξίες, μοιάζει κάπως «κενή». Είναι η ορμή της έμπνευσης που πρωταρχικά ποθεί ένας καλλιτέχνης για να αποτυπώσει ότι αντιλαμβάνεται, αισθάνεται και ζει μέσα του συνειδητά ή ασυνείδητα κι αυτό δεν μπορεί να το ορίσει, απλά συμβαίνει. Αν με τη λέξη συναίσθημα εννοείτε τι ήταν αυτό που με ενέπνευσε και έπειτα αποτυπώθηκε, δεν είχα στεγανά ούτε το επιδίωξα, άλλοτε με άγγιξε βαθιά κι έγινε μέσα μου αίσθηση κι εικόνα ένα τραγούδι, άλλοτε ένα βιβλίο, ένα βίωμά μου, ένας άνθρωπος που είδα τυχαία, ένας μύθος, μια λίμνη…
Συχνά γίνεται διαχωρισμός στην τέχνη – σε όλες τις μορφές της- ποιοτική ή εμπορική. Ο διαχωρισμός – αντιδιαστολή σε ποιοτικό – εμπορικό έχει λογική αλλά ταυτόχρονα είναι και «παράλογη» καθώς έχει αποδειχτεί στην ιστορία ότι άλλοτε συνυφάνθηκαν αυτά τα δύο, άλλοτε όμως όχι. Ειδικά στο παρελθόν αν η κοινωνία δεν ήταν έτοιμη ή όσοι στήριζαν και προωθούσαν τους καλλιτέχνες είχαν συντηρητικό κριτήριο, δεν αποδέχονταν έναν καλλιτέχνη που εκφραζόταν διαφορετικά από τα επιβεβλημένα κι αποδεκτά αισθητήρια. Στην εποχή μας, αν και υπάρχει πλέον πολυμορφική ελευθερία στην καλλιτεχνική αναζήτηση κι έκφραση , δεν είναι λιγότερο απλό αυτό το θέμα του διαχωρισμού ή της ταύτισης, καθώς η έκπληξη της πρωτοτυπίας μοιάζει πολλές φορές να είναι το επιζητούμενο προκειμένου να πρωτοστατήσει ένας καλλιτέχνης στον όποιο καλλιτεχνικό χώρο, με ότι αυτό σημαίνει. Μπορεί ένα έργο να είναι ποιοτικό και να μη γίνει ποτέ εμπορικό, όμως η αξία του θα γίνει κάποτε αντιληπτή. Το πλέον πιθανόν όμως είναι, αν ένα εμπορικό έργο δεν είναι ποιοτικό, δε θα έχει και τη δύναμη να ξεπεράσει τα όρια του χρόνου και αναπόφευκτα θα γνωρίσει την αδιαφορία ή και τη λήθη. Το ερώτημα ωστόσο παραμένει, όπως και ο διαχωρισμός που έχει και ένα ελιτισμό μέσα του κάποιες φορές.
Αγαπημένος σας καλλιτέχνης. Ποιες είναι οι επιρροές σας; Δεν είναι υπάρχει ένας συγκεκριμένος καλλιτέχνης που να θεωρώ αγαπημένο. Είναι πολλοί που θαυμάζω , άλλους για την αρμονία των θεμάτων και την ομορφιά των χρωμάτων τους, άλλους για την έκρηξη της ψυχής που αποτύπωσαν στα έργα τους ή για την αφαιρετική τους ικανότητα… Μα αν πρέπει οπωσδήποτε να ξεχωρίσω 2-3 , θα έλεγα τους ανώνυμους καλλιτέχνες της εποχής των σπηλαίων, των Cro –Magnons, απλά με «τρελαίνει» η αμεσότητα και η λιτότητα της καλλιτεχνικής τους αίσθησης κι αποτύπωσης, ο Leonardo Da Vinci για την εικαστική αλλά και πολύπλευρη διάνοιά του και ο αυτοδίδακτος Vincent Van Gogh γιατί είναι από κείνους τους καλλιτέχνες που διακρίνω καθαρά την ψυχή του στα έργα του.
Σε αυτή τη καλλιτεχνική φάση οι επιρροές μου είναι περισσότερο από το ρεύμα του ιμπρεσιονισμού.
Την τελευταία δεκαετία, τόσο στην Ελλάδα όσο και στον υπόλοιπο κόσμο, οι κοινωνικοπολιτικές συνθήκες έχουν αλλάξει. Και όχι προς το καλύτερο. Τι πρέπει να διαθέτει λοιπόν ένας ζωγράφος για να πετύχει; Ποια συμβουλή θα δίνατε σε ένα νέο παιδί που θέλει να ξεκινήσει τώρα; Δεν είμαι από τους ανθρώπους, είτε με την καλλιτεχνική είτε με τη συγγραφική μου ιδιότητα, που αρέσκεται σε συμβουλές, καθότι κάθε άνθρωπος είναι μοναδικός στο χαρακτήρα, στον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνεται και βλέπει τον κόσμο, στους στόχους και στις επιδιώξεις του. Πόσο μάλλον γιατί είμαι αυτοδίδακτη και ως καλλιτέχνης. Αν ωστόσο υπήρχε μια φιλική, άμεση κουβέντα με έναν άλλο καλλιτέχνη που θα ήταν σε νεαρή ηλικία, δε θα είχα τίποτα άλλο να τον/ την «συμβουλεύσω» από το να είναι αυθεντικός πρώτα από όλα στον ίδιο του τον εαυτό. Να μην υποτιμά τίποτα και κανέναν, το στίγμα που αφήνει κάθε άνθρωπος ως ύπαρξη ή ως καλλιτέχνης είναι μοναδικό. Να αφουγκράζεται τον κόσμο με το δικό του τρόπο, να μελετά τη φύση, τους ανθρώπους και την τέχνη αφήνοντας τον εαυτό του ελεύθερο σε αυτή τη μελέτη και να ακούει αυτό που τον παρακινεί μέσα του ως έκφραση. Ότι έχει ψυχή θα έχει και την όποια αξία, αν θα έχει αντίκρισμα, όσο και αν είναι εύλογα ποθούμενο από τους καλλιτέχνες, είναι άλλο θέμα. Σημασία έχει τι στίγμα θέλει να καταθέσει ως καλλιτέχνης και εν τέλει και ως άνθρωπος και αυτό μόνο αυτός/η θα το καθορίσει μέσα από το δικό του ταξίδι στον κόσμο.
Info: Η Chili Art Gallery (Δημοφώντος 13-15. Θησείο) παρουσιάζει την ατομική έκθεση της εικαστικού Πηνελόπης Βολτέρρα με τίτλο “Μακρόκοσμος”, και σας προσκαλεί να παραστείτε στα εγκαίνια της που θα λάβουν χώρα την Τρίτη 29 Οκτωβρίου 2019 στις 20:00 (οκτώ το βράδυ) παρουσία της καλλιτέχνιδος. Το κείμενο του έντυπου καταλόγου και της Επιμέλειας υπογράφει ο Πάρης Καπράλος.