Δύο εξαιρετικά ενδιαφέρουσες παραστάσεις έρχονται στην Αθήνα σε σκηνοθεσία της καλλιτεχνικής διευθύντριας του ΔΗΠΕΘΕ Κέρκυρας Βαρβάρας Δούκα.Μια δύσκολη περίοδος που έφερε στο αγαπημένο νησί των Επτανήσων νέες προοπτικές και επαναπροσδιορίσεις.
Με αφορμή την «Ιλιάδα» και τον «Τραπεζίτη», που κατεβαίνουν από το ΔΗΠΕΘΕ Κέρκυρας στο θέατρο 104, Τετάρτη 5 με Κυριακή 16 Οκτωβρίου, η κυρία Δούκα μίλησε στο Tetragwno.gr για την επιλογή των συγκεκριμένων θεατρικών έργων, το καθρέφτισμα τους στην εποχή μας, καθώς και για τα επόμενα σχέδια.
Κατεβαίνετε στην Αθήνα με το ΔΗΠΕΘΕ Κέρκυρας. Ποια ανταπόκριση περιμένετε από το Αθηναϊκό κοινό;
Η αλήθεια είναι ότι στην Αθήνα κάνουν αυτή την εποχή έναρξη πολλές και διαφορετικές παραστάσεις. Παρόλα αυτά είμαστε αισιόδοξοι ότι το ΔΗΠΕΘΕ Κέρκυρας θα ξεχωρίσει με την πρωτοτυπία της δραματουργίας των έργων που έχει επιλέξει να φέρει στην Αθήνα, καθώς πρόκειται για έργα άπαιχτα και πολύ σύγχρονα. Η μεν Ιλιαδα παρουσιάστηκε και πάλι στην Αθήνα πριν την έλευση της πανδημίας και έκλεισε με γεμάτο θέατρο, γεγονός που δείχνει την επικαιρότητα του θέματος στο σύγχρονο κοινό και ο Τραπεζίτης είναι ένα έργο για τη κρίση το οποίο δεν έχει παιχτεί ακόμα ούτε στην Ισπανία όταν έκανε πρεμιέρα στην Ελλάδα και οι αντιστοιχίες με τα Ελληνικά θέματα είναι πραγματικά εξαιρετικά ταυτόσημες.
Πως έγινε η επιλογή των κείμενων;
Τα τελευταία τεσσερα χρόνια που έχω αναλάβει την καλλιτεχνική διεύθυνση του ΔΗΠΕΘΕ ΚΕΡΚΥΡΑΣ, αναπόσπαστο κομμάτι της επιλογής των έργων αποτέλεσε, η ανάδειξη της σύγχρονης παγκόσμιας δραματουργίας. Το έργο ‘Μια Ιλιάδα’ της Λίζα Πήτερσεν, είχα την τύχη να το δω προσωπικά η ίδια στη Νέα Υόρκη και να αντιληφθώ τη δύναμη του κειμένου, και την ανταπόκριση που είχε στο κοινό. Τότε μάλιστα μαινόταν ο πόλεμος στο Ιράκ, και οι αντιστοιχίες που έκανε το κείμενο της Πήτερσεν με το σύγχρονο πρόσωπο του πολέμου, ήταν συγκλονιστικές. Κατόπιν παίχτηκε σε όλο τον κόσμο, με μεγάλη επιτυχία, εκτός από την Ευρώπη. Όταν το ανεβάσαμε εμείς στην Κέρκυρα, τον Ιανουάριο του 2020 είχαμε την ευκαιρία να πραγματοποιήσουμε την πανευρωπαϊκή πρεμιέρα αυτού του τόσο επίκαιρου έργου που δυστυχώς σταμάτησε η πανδημία. Συνεχίζοντας το τώρα όμως, βρίσκουμε και άλλον έναν πόλεμο μπροστά μας. Και έτσι στον ατελείωτο κατάλογο των πολέμων με τους οποίους τελειώνει το έργο, προστέθηκε και το όνομα της Ουκρανίας.
Το έργο ο Τραπεζίτης, γράφτηκε λίγο μετά το ξέσπασμα της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης και ενώ είναι μια τρελή κωμωδία καταστάσεων, έχει την ευφυΐα να θέτει ζητήματα τρομακτικά επίκαιρα που περιμένουν απάντηση σε παγκόσμιο επίπεδο όπως: Τι είναι αλήθεια και τι πραγματικότητα στο διαδίκτυο; Τι επιπτώσεις έχει στα παγκόσμια κινήματα η οικονομική κρίση και ποιες είναι οι καινούργιες μορφές αγωνιστικότητας που καλείται ο κόσμος να επιστρατεύσει ενόψει της παγκοσμιοποίησης;.
Υπήρχαν τα στοιχεία της επικαιρότητας που σας ώθησαν σε αυτή την επιλογή;
Όπως προαναφέραμε το τι ενδιαφέρει το κοινό είναι μια από τις θεμελιώδεις προτεραιότητες μας. Θέλουμε να προβληματίσουμε αλλά και να διασκεδάσουμε με καινούργια, άπαιχτα έργα και να δώσουμε ευκαιρία τους ηθοποιούς μας να συναγωνιστούν με κείμενα φρέσκα και να συστήσουν στο κοινό τη νέα παγκόσμια αλλά και ελληνική δραματουργία
Το έργο της Ιλιάδας διαχειρίζεται διαχρονικά ζητήματα, όπως την έννοια του πολέμου και το αντίκτυπο του στους ανθρώπους. Ενώ, ο τραπεζίτης την εξάρτηση των ανθρώπων από τις τράπεζες και τις οικονομικές τους επιπτώσεις. Πως αναδεικνύονται αυτά τα θέματα από τους συγγραφείς;
Η Λιζα Πήτερσεν στην Ιλιαδα βρίσκει έναν απολύτως σύγχρονο τρόπο εκμεταλλευομένη τους αυτοσχεδιασμούς των ηθοποιών της για να μιλήσει για την επιρροή του πολέμου στους ανθρώπους σήμερα, γεγονός που είχαμε ξεχάσει στο δυτικό κόσμο τουλάχιστον, μετά την νίκη των συμμάχων στο Β Παγκόσμιο πόλεμο.
Αυτή η ευδαιμονία ότι ο πόλεμος τουλάχιστον στην Ευρώπη, δε θα ξαναεπιστρέψει, διαψεύστηκε με το χειρότερο τρόπο με τον πόλεμο στη Γιουγκοσλαβία, και τώρα με την Ουκρανία. Στην ουσία, στη γειτονιά μας, ξεκίνησε με τον Πόλεμο του Κόλπου, ακολούθησε η Συρία, ενώ στην ουσία, η Μέση Ανατολή, δε σταμάτησε ποτέ να δίνει πολέμους. Στην ουσία, αυτό υπονοεί και το κείμενο: ο Ραψωδός, δεν αντέχει άλλο να εξιστορεί το ίδιο και το ίδιο ‘παραμύθι’ των πολέμων.
Ο Ιγνάθιο δε Μοράλ και ο Ερνέστο Καμπαγιέρο πολλοί γνωστοί συγγραφείς στον ισπανόφωνο κόσμο, αλλά διάσημοι και σε όλη την υφήλιο χάρη στις κωμικές σειρές, που γράφουν για την τηλεόραση, και οι οποίες διασκευάζονται σε πολλές χώρες, διαπραγματεύονται συνήθως σύγχρονα κοινωνικά θέματα, και εντάσσουν την πολιτική, αλλά και τα θέματα των ανθρώπινων σχέσεων, με χιουμοριστικό τρόπο στην καθημερινή ζωή των ηρώων τους, μπλέκοντας τους σε ευτράπελες καταστάσεις.
Όταν ξέσπασε λοιπόν η κρίση, και οι δανεισμοί των κρατών ήταν το κυρίαρχο θέμα κυρίως στις χώρες του ευρωπαϊκού Νότου, γράφεται ο Τραπεζίτης, μία ιστορία απαγωγής ενός πανίσχυρου άντρα, με αφορμή τα κόκκινα δάνεια, και την ανεργία που χτύπησε την αστική τάξη. Τίποτα όμως δεν πήγε καλά, σε αυτή την απαγωγή, όπως και στην ίδια την Κρίση. Πρόσφατα προστέθηκε και η ενεργειακή κρίση, και πόλεμος μέσα στην ίδια την Ευρώπη. Οι λαοί, φαίνονται πιο αδύναμοι από ποτέ στο να βρουν λύσεις, και οι παραδοσιακές κινητοποιήσεις δείχνουν ανίσχυρες να προτείνουν δρόμο. Οι συγγραφείς, προέβλεψαν δε, ως σύγχρονοι προφήτες, και νέα ζητήματα που από το 2015, χρονιά που γράφτηκε το έργο, έχουν λάβει άλλες διαστάσεις: όπως ζητήματα διαχείρισης του διαδικτύου, fake news, θέματα όπως πού σταματάει η αληθινή ζωή και πού αρχίζει η παραπλάνηση των μέσων, πού κρύβεται ο πραγματικός εχθρός, στα χρόνια του καπιταλισμού και της παγκοσμιοποίησης, και ζητήματα όπως στα χέρια ποιών βρίσκεται σήμερα το χρήμα, και ποιοι έχουν την εξουσία.
Υπάρχει σκηνοθετική σύνδεση των δυο έργων και ποια η δίκη σας προσέγγιση;
Στην Ιλιάδα, όπως είναι φυσικό, ο θεατρικός λόγος είναι επικός, σύμφωνος με τον Όμηρο, απαιτεί υποκριτική από τον ηθοποιό αντίστοιχη με το Αρχαίο Δράμα, αλλά και αντοχές υπεραθλητή, γι αυτό και υπήρξε ευτυχής η δημιουργία της παράστασης μαζί με τον Νίκο Αρβανίτη. Είναι ένα έργο που δημιουργήθηκε από τους αυτοσχεδιασμούς ενός ηθοποιού, του Ντέιβιντ Ο Χέαρ, και δε μπορεί να πραγματοποιηθεί χωρίς το προσωπικό στίγμα του εκάστοτε πρωταγωνιστή.
Φυσικά, απαραίτητη υπήρξε και η και συνομιλία επί σκηνής του ανθρώπου που παίζει ζωντανή μουσική, εν είδει Μούσας, στην περίπτωση μας, του μουσικού Νίκου Μεταλληνού, ο οποίος εκτελεί ως άνθρωπος – ορχήστρα με τα κρουστά του, αλλά και με διάφορα άλλα αυτοσχέδια όργανα, την πρωτότυπη σύνθεση του συνθέτη Γιώργου Βασιλαντωνάκη.
Στον ‘Τραπεζίτη’ και οι πέντε οι ηθοποιοί, (Ζαχαρίας Ρόχας, Αλεξάνδρα Παγιατάκη, Αγγελική Μιχαλοπούλου, Ιωάννης Μουμούρης, και Νικόλας Κατσαρός) δούλεψαν με την εγρήγορση και την ευελιξία που απαιτεί η κωμωδία καταστάσεων, που όμως φτάνει σε ένα πικρό και σαρκαστικό τέλος, χωρίς ποτέ να διολισθαίνει στην ευκολία και την απλοποίηση, παρόλη την αμεσότητα του σύγχρονου κειμένου. Η προσέγγιση και στα δύο έργα, αν και τελείως διαφορετική, στόχο έχει το σύγχρονο κοινό και την επιθυμία μας να το προσεγγίσουμε και να το ψυχαγωγήσουμε από ποικίλους δρόμους.
Γι αυτό και επιλέξαμε αυτά τα δύο έργα που παρουσιάζουμε τώρα στην Αθήνα, να είναι το ξεκίνημα ενός διαλόγου που ελπίζουμε να έχει και συνέχεια.
Πιστεύετε πως οι παραστάσεις απευθύνονται στο ίδιο κοινό;
Κατά τη γνώμη μου το κοινό δε διαφέρει. Διαφέρει μόνον ο τρόπος με τον οποίο αποφασίζουμε να τον προσεγγίσουμε. Κωμωδία ή Δράμα, αρχετυπικά ή σύγχρονα υλικά, όλα πρέπει να οδηγούν στην ευχαρίστηση που προσφέρει η απόλαυση του κειμένου, και η ερμηνεία των ηθοποιών. Το είδαμε και στην Κέρκυρα, που το κοινό μας τίμησε με την προσέλευση του, πιστεύουμε ότι το ίδιο θα απολαύσει το έργο μας και το κοινό της Αθήνας.
Αναλαμβάνοντας την καλλιτεχνική διεύθυνση του ΔΗΠΕΘΕ Κέρκυρας, σε ποιους άξονες στοχεύσατε;
Στόχευσα κατ’ αρχήν σε έργα που συνάδουν με το ενδιαφέρουν της Κέρκυρας. Έργα σε σχέση με τη μουσική (‘Θυμάμαι τη Μαρία’ του Μένη Κουμανταρέα, ένα έργο για τη Μαρία Κάλλας), έργα με χρήση ζωντανής μουσικής όπως τώρα στην Ιλιάδα, παιδικό έργο βασισμένο στα ηχοτοπία της Κέρκυρας, τα πουλιά Σταχτάρες, κ.ά). Εργα σε σχέση με την ιστορία της Κέρκυρας, όπως το έργο ‘Γεύσεις και Κατακτήσεις’ για την ιστορία των κερκυραϊκών συνταγών, με βάση τους λαούς που κατέκτησαν την Κέρκυρα (Βενετούς, Ρώσους, Γάλλους, Άγγλους κ.ο.κ)
Επίσης στόχος υπήρξε η ανάδειξη Κερκυραίων καλλιτεχνών: του Νέστορα Κοψιδά και της Χρυσάνθης Αυλωνίτη στη σκηνοθεσία, η συνεργασία με το Ιόνιο Πανεπιστήμιο, το Φεστιβάλ Δράμας, η συνεργασία με την κοινότητα μέσα από την πειραματική ομάδα Doc Theater, αλλά και στοχευμένα εργαστήρια και δράσεις όπως το περιπατητικό θέατρο ‘Καθ’ οδών’ με επικεφαλής τη Τζωρτζίνα Κακουδάκη, και επιτελεστικές performances σε όλη τη Πόλη της Κέρκυρας, με επικεφαλής τη Δήμητρα Νικολοπούλου. Σημαντική επίσης υπήρξε η διασύνδεση μέσω διασυνοριακών ευρωπαϊκών προγραμμάτων με τις γειτονικές χώρες Ιταλία και Αλβανία.
Πρόσφατα, το καλοκαίρι που μας πέρασε, εγκαινιάσαμε το Αρχαίο Θέατρο της Φοινίκης, και στόχο έχουμε να ενεργοποιήσουμε και άλλα θέατρα, όπως το αρχαίο θέατρο της Αδριανούπολης, στη Δρόπολη, και να συμμετέχουμε σε φεστιβάλ της περιοχής, θέλοντας να συνεχίσουμε τις πολιτιστικές ανταλλαγές στις γειτονικές χώρες.
Μιλήστε μας για τη δράση σας και τα καινούργια σχέδια του ΔΗΠΕΘΕ Κέρκυρας.
Άμεσα, το Νοέμβριο, θα ανεβεί το έργο του Βαγγέλη Χατζηγιαννίδη ‘Λάσπη’ σε σκηνοθεσία της Χρυσάνθης Αυλωνίτη, ένα έργο με στοιχεία ψυχολογικού θρίλερ, που διαπραγματεύεται εκ νέου έννοιες όπως η ιδιοκτησία, σε ποιόν ανήκει η μνήμη, το πατρικό, τι είναι οικογένεια, τι οικείο, και τι ξένο…
Θα πραγματοποιηθεί με τρεις Κερκυραίους ηθοποιούς, τη Σοφία Τόμπρου, τη Θώμη Καρύδη και τον Ιωάννη Μουμούρη. Ένα από τα σημαντικά γεγονότα αυτής της χρονιάς, θα είναι η συνεργασία μας με την Εναλλακτική Σκηνή της Λυρικής Σκηνής , όπου θα μεταφράσει και θα σκηνοθετήσει ο Δημήτρης Δημόπουλος το γνωστό μιούζικαλ του Τζέισον Ρόμπερτ Μπράουν ‘Last Five Years’, ένα πρωτότυπα γραμμένο έργο σχέσεων με θαυμάσια μουσική, που πασχίζουμε χρόνια να πραγματοποιηθεί στην Ελλάδα, και φέτος θα το καταφέρουμε στην Κέρκυρα, αλλά και στην Εναλλακτική Σκηνή της Λυρικής στο Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΚΠΣΙΝ) τον Μάιο.
Το καλοκαίρι η προσπάθεια μας είναι να πετύχει μία διεθνής συνεργασία για το Αρχαίο Δράμα, και η συνέχεια της περιοδείας μας στα αρχαία θέατρα, αλλά και στη γειτονιά μας, στα υπόλοιπα Ιόνια νησιά.
Η επαρχία έχει την ανάγκη του θεάτρου ή έχει αφεθεί ολοκληρωτικά στην τηλεόραση, τα σήριαλ και τον κινηματογράφο;
Δε μπορώ να μιλήσω για το σύνολο της περιφέρειας, ούτε και για το κοινό των υπολοίπων πόλεων, όπως και για το κοινό της πρωτεύουσας ή της συμπρωτεύουσας. Το κοινό της Κέρκυρας είναι ενθουσιώδες, και ποτέ δεν είχαμε παράπονο προσέλευσης σε κάθε μας δραστηριότητα. Είναι πολύ μεγάλος ο αριθμός των ανθρώπων που συμμετέχουν σε χορωδίες, φιλαρμονικές, εργαστήρια, θεατρικά ερασιτεχνικά σχήματα, που κάνουν χορό και γενικότερα κρατούν υψηλά την πολιτιστική δράση. Συμμετέχουν σε κάθε εκδήλωση του ΔΗΠΕΘΕ, ακόμα και σε απλούς περιπάτους ή παρουσιάσεις βιβλίων, είναι κοινό που συμμετέχει σε θέατρα forum, έχει ισχυρή άποψη, και την εκφράζει. Προσωπικά, είμαι πολύ χαρούμενη που ζω και δημιουργώ σε αυτό το νησί, δίνει πάντα ευκαιρίες για έμπνευση και καλλιτεχνική δράση.
Τι περιμένετε από την νέα θεατρική σεζόν;
Να οδηγήσει ο αναστοχασμός που επιτεύχθηκε με την υποχρεωτική παύση λόγω Πανδημίας σε μια λειτουργικότερη χρήση των μέσων μας, και του τι θέλουμε να μοιραστούμε με το κοινό, και να μην επικρατήσει κατά κράτος η άποψη ότι πρέπει να βγουν τα σπασμένα (τα οικονομικά, οι φιλοδοξίες, οι ματαιώσεις) με άγαρμπο και άτεχνο τρόπο, επειδή τώρα ‘επιστρέψαμε στην κανονικότητα’.
Ακολουθήστε το tetragwno.gr στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης facebook, twitter και instragram για να ενημερώνεστε άμεσα για όλες τις πολιτιστικές ειδήσεις.
