Κριτική: «8 γυναίκες» του Ρομπέρ Τομά, σε σκηνοθεσία Πέτρου Ζούλια, στο Θέατρο Αλίκη
Οι «8 γυναίκες» του Ρομπέρ Τομά χαρακτηρίζουν, το αστυνομικής υφής, έργο του Γάλλου συγγραφέα, σε σκηνοθεσία Πέτρου Ζούλια κι έναν θίασο ηθοποιών με διάχυτη ποιότητα και αίσθηση του μέτρου.
Πράγματι, μολονότι η πλοκή φαίνεται εκ πρώτης όψεως απλή και συνάμα ελκυστική (διότι κάθε φόνος, και οι προεκτάσεις του, προκαλούν το ευρύτερο ενδιαφέρον του φιλοθεάμονος κοινού) διαμορφώνει μία πολύπλοκη κατάσταση πραγμάτων, η σύνθεση των οποίων καταλήγει στην αποδόμηση κεκτημένων ιδεολογικών σχημάτων, άνευ χρόνου, χώρου κι εποχής. Αν και η ιστορία διαδραματίζεται κάποια Χριστούγεννα, σε μια έπαυλη διατηρεί αμείωτη την ένταση της διαδοχής των γεγονότων και δεν υπονομεύει τα διαχρονικά του νοήματα στο εκάστοτε «παρόν».
Ο Πέτρος Ζούλιας σκηνοθετεί όχι ένα θεατρικό αριστούργημα, αλλά την επί εξήντα χρόνια, από την πρώτη ερμηνεία (1961), αδιάκοπη πορεία των διαδραματιζόμενων συμβάντων σε έναν σύγχρονο κόσμο που μονάχα ως προς τη μορφή μεταβάλλεται. Η ιστορία περιστρέφεται γύρω από την δολοφονία του επιχειρηματία Μαρσέλ και τις κυματοειδείς αποκαλύψεις που εξυφαίνονται στο παρασκήνιο γύρω από τα πρόσωπα των γυναικών που συνδέονται άμεσα μαζί του. Το τέλος της ιστορίας ανατρέπει τους αρχικούς συσχετισμούς και τις ενοχικές προσλήψεις των πρωταγωνιστών. Διότι, στην εν λόγω θεατρική παράσταση, οι πρωταγωνιστές μοιράζονται τον κεντρικό ρόλο. Εκκινώντας από τις κοινωνικές τους αντιθέσεις, τις συγκρούσεις σε επίπεδο διαπροσωπικών σχέσεων και τα μυστικά που κάθε μία εξ αυτών επιχειρεί να διατηρήσει καλά φυλαγμένα, οι ρόλοι, μολονότι μοιράζονται σε μία διαρκής κίνηση και μεταβολή, ωστόσο, διατηρούν την αυτονομία που δεν υπονομεύεται στο έργο, προσδίδοντάς τους τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της ηθοποιού που τον υποδύεται.
Ο Πέτρος Ζούλιας δεν πρότασσε την «ασφάλεια» που του διασφάλιζε το ίδιο το έργο, ως πλοκή με αστυνομικό και συνάμα κωμικοτραγικό περιεχόμενο. Προσπάθησε να διαπλάσει τους χαρακτήρες των ηρώων μέσα από τις προσωπικές τους αδυναμίες και προτερήματα. Επιζήτησε και πέτυχε, όχι από το σύνολο των ηθοποιών, αλλά από τις πλέον αρμόδιες να υπηρετήσουν τις ανάγκες των συγκεκριμένων ρόλων, την ενσυναίσθηση την οποία μετέφεραν στο κοινό με την ενέργειά τους και την ποιοτική τους ταύτιση. Προτού, όμως, αναλύσουμε τους πρωταγωνιστές επί σκηνής, να σταθούμε στις σκηνοθετικές επιλογές του Πέτρου Ζούλια. Αρχικά, η αυλαία ανοίγει κι ενώπιόν μας οι ηθοποιοί βρίσκονται «εγκλωβισμένες» πίσω από πελώρια σίδερα, σύμβολα του φράκτη που θα κρατήσει όμηρους τους ήρωες και τα μυστικά τους περιφραγμένα. Πίσω από αυτόν, στο σαλόνι, ο κεντρικός χώρος γίνεται το πεδίο αναφοράς του έργου. Οι εξελίξεις είναι καταιγιστικές.
Οι οκτώ γυναίκες εισέρχονται και εξέρχονται της σκηνής με τρόπο δυναμικό και στοχευμένο, διατηρώντας την αγωνία για την τελική έκβαση της υπόθεσης. Είναι βέβαιο πως η αρχική χρήση του σιδερένιου φράκτη δεν ενισχύει, πέραν των συμβολισμών που αυτός υπηρετεί, την οπτική γέφυρα του θεατή. Στοιχεία τα οποία παρεμποδίζουν ή δημιουργούν την αίσθηση ανασφάλειας στον τελευταίο, υποσκελίζουν την αξία του έργου και των δυναμικών του νοημάτων. Τα κάγκελα που συγκροτούν το χώρο δείχνουν άμεση ή έμμεση κίνηση ευρύτερα και, ακόμη, η σκάλα που οδηγεί στο δωμάτιο, στο οποίο έλαβε χώρα η σκηνοθεσία της δολοφονίας του ανδρός, λειτουργεί και ως δικαστικό βήμα καθώς μία μία οι ηρωίδες, ανεβαίνουν σε αυτό και εξομολογούνται τις βαθύτερες ανησυχίες, τους φόβους και τις σκέψεις τους. Μία σκηνοθετική επιλογή ευρηματική και πολλαπλώς δομημένη καθώς ακολουθούν σειρά από σιδερένιες κατασκευές με εξόδους και εισόδους που επιτρέπουν τους πρωταγωνιστές να εναλλάσσονται «σπρώχνοντας» την πλοκή στο τέλος. Η μουσική επένδυση σε συνδυασμό με τις ενδυματολογικές επιλογές προσθέτουν αύρα μυστηρίου και εξυπηρετούν τον εκάστοτε ρόλο στην ατομική του κορύφωση.
Η ιστορία, επί της ουσίας, ακροβατεί σε διαπλεκόμενα αυτόνομες προοπτικές. Δεν υπάρχει ένα θέμα προς αναγνώριση, αλλά πολλά ταυτόχρονα ζητήματα κοινωνικής, ψυχολογικής και ηθογραφικής αφετηρίας. Οι ανθρώπινες σχέσεις υποτάσσονται στην εξυπηρέτηση του οικονομικού συμφέροντος. Η κοινωνική καταγωγή γίνεται ανασταλτικός παράγοντας για την επιβίωση και για το λόγο αυτό τα δρώντα υποκείμενα είναι διατεθειμένα να υπηρετήσουν οποιαδήποτε επιλογή που θα τους διατηρήσει στην επιφάνεια. Όσο εξελίσσεται η πλοκή του έργου τόσο οι χαρακτήρες ξεδιπλώνουν την «αλήθεια» τους. Η μία επιτίθεται ενάντια στην άλλη, πότε έχοντας το ρόλο του θύτη και πότε του θύματος. Λιποθυμούν και επανέρχονται μόλις η ανάγκη το απαιτήσει. Ισορροπούν ανάμεσα στην εκδικητική μανία, τον εκβιασμό και σκηνές ζηλοτυπίας. Οι συναισθηματικές σχέσεις των ηρώων συνδιαλέγονται με το ατομικό τους παρελθόν και όλες μαζί απολήγουν στη δυστυχία του παρόντος. Ενός παρόντος της αστικής ηθικής του χρήματος και της εκμετάλλευσης του ανθρώπινου παράγοντα για την ικανοποίηση βαθύτερων επιθυμιών. Εισέρχεται στον κόσμο της γυναικείας αντίληψης και επιχειρεί να αναδείξει τις κοινωνικές διαβαθμίσεις μέσα από τις πράξεις που λαμβάνουν χώρα στο παρελθόν και το παρόν των ηρωίδων σε σχέση με τον δολοφονημένο άνδρα.
Από τις οκτώ ηθοποιούς που εμφανίζονται στη σκηνή, δίχως αμφιβολία ξεχωρίζουν για το πηγαίο τους ταλέντο και την αστείρευτη ενέργεια η Κάτια Γκουλιώνη και η Μαρίνα Ψάλτη. Η πρώτη υποδύεται την πεθερά του ανδρός και μητέρα της μίας εκ των δύο κορών (τους ρόλους υποδύονται η Ναταλία Δραγούμη και η Μαρίνα Ψάλτη). Με αριστοτεχνικές κινήσεις, μαεστρία στον χειρισμό των εκφράσεων, των κινησιολογικών οδηγιών και φυσικότητα, μεταβάλει τον ρυθμό και την αισθητική του χώρου στις ανάγκες και τις απαιτήσεις του ρόλου. Διαθέτει ποιότητα και τεχνική κατάρτιση που την καθιστούν μοναδική στην ερμηνεία της ισορροπίας ανάμεσα στο δράμα και την κωμωδία. Από την άλλη πλευρά, η Μαρίνα Ψάλτη χαρακτηρίζεται από την οριοθετημένη χρήση της υπερβολής προκειμένου να προσδώσει ταυτότητα στην γεροντοκόρη που υποδύεται. Με στιγμιαίες εναλλαγές στη διάθεση και την ένταση του λόγου της, μεταθέτει την ψυχολογική ανισορροπία στην συνειδησιακή αντίληψη του θεατή. Κατορθώνει να μετουσιώσει τον ψυχολογικό παράγοντα σε ταυτότητα και να επιτρέψει την καυστικότητα και κυνικότητά της σε μέγεθος δικαίωσης. Και οι δύο αυτοί ρόλοι διακρίνονται για την ευστοχία των φράσεων που παρεμβάλλουν κατά την διάρκεια του έργου, προκαλώντας την ευθυμία αλλά και τον προβληματισμό του θεατή.
Η Γκάμπυ (το ρόλο υποδύεται η Ναταλία Δραγούμη), η χήρα του δολοφονημένου συζύγου, μέσα από τις υπερβολικές της αντιδράσεις προκαλεί εσκεμμένη σύγχυση ανάμεσα στην αποδοχή του γεγονότος και των μυστικών που προσπαθεί να διαχειριστεί με τρόπο ενιαίο και μετρημένο. Παράλληλα, οι Ιωάννα Ασημακοπούλου, Γεωργία Καλλέργη, Νικολέττα Κοτσαηλίδου, Άννα Κωνσταντίνου και Ευφροσύνη Σακελλαρίου συμβάλλουν με τις παρουσίες τους στην ολοκλήρωση της ποικιλομορφίας του έργου, με χιούμορ και κριτική διάθεση.
Ιnfo: Παραστάσεις Τετάρτη, Κυριακή στις 20:00, Πέμπτη & Παρασκευή στις 21:00 & Σάββατο στις 18:00 & 21:00 στο Θέατρο Αλίκη (Αμερικής 10, Aθήνα / Τηλέφωνο: 2103210021). Προπώληση: viva.gr Για ομαδικές κρατήσεις κ. Κώστας Μπάλτας (211- 1026277, 6972-217952).
Ακολουθήστε το tetragwno.gr στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης facebook, twitter και instragram για να ενημερώνεστε άμεσα για όλες τις πολιτιστικές ειδήσεις.
