Κριτική: Luke Jerod Kummer – Η Μπλε Περίοδος [Εκδόσεις Κλειδάριθμος]

«Η Μπλε Περίοδος» αποτελεί την πρώτη και πολύ επιτυχημένη συγγραφική απόπειρα του δημοσιογράφου Luke Jerod Kummer (Λιουκ Τζέροντ Κούμερ). Το βιβλίο αναφέρεται στα νεανικά χρόνια της ζωής του διάσημου Ισπανού ζωγράφου, του Πάμπλο Πικάσο και στην περίοδο της ζωής του που ονομάστηκε “Μπλε περίοδος”. Ακολούθησαν η ροζ περίοδος, ο αναλυτικός κυβισμός και ο συνθετικός κυβισμός.

Από την πρώτη κιόλας σελίδα, ο αναγνώστης μπορεί να διαπιστώσει το λογοτεχνικό χάρισμα του πρωτοεμφανιζόμενου συγγραφέα, καθότι πρόκειται για ένα βιβλίο εξαιρετικά καλογραμμένο και με άψογο χειρισμό του λόγου από μέρους του λογοτέχνη, ο οποίος θα περιγράψει, θα αναλύσει και θα εμβαθύνει όσο ακριβώς χρειάζεται, ενώ θα προσπεράσει, θα παραλείψει ή θα αναφέρει αδρομερώς και πάλι ό,τι ακριβώς χρειάζεται για να κεντρίσει το ενδιαφέρον του αναγνώστη και να υπηρετήσει πιστά τη Λογοτεχνία. Η γραφή του διαθέτει μία απλότητα και μία ευκολία στην ανάγνωση, χωρίς όμως να είναι απλουστευμένη. Ρέει φυσικά και κινηματογραφικά, όντας, πολύ συχνά, γλώσσα μεταφορική, με άφθονη χρήση επιθέτων για την περιγραφή συναισθημάτων, τοπίων ή προσώπων, χωρίς να είναι, όμως, στυλιζαρισμένη ή επιτηδευμένη.

Το παρόν πόνημα, όμως, εκτός από βιογραφία των πρώτων χρόνων της ζωής του ταλαντούχου ζωγράφου, αποτελεί και μία έξοχη απεικόνιση της ζωής στην Ισπανία και στο Παρίσι στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ου αιώνα. Και, όταν λέμε ζωή, δεν εννοούμε μόνο την πολιτική, αλλά και την κοινωνική και πολιτιστική ζωή των τόπων.

Η έρευνα που έχει κάνει ο L.J.K. χαρακτηρίζεται άνετα ως δημοσιογραφική και είναι όση ακριβώς απαιτείται προκειμένου να ζυμώσει αριστοτεχνικά την αληθινή πληροφορία με τη μυθοπλασία. Πέρα από τις πολύ ενδιαφέρουσες πληροφορίες για τη ζωή του μεγάλου ζωγράφου, ο αναγνώστης θα εντρυφήσει σε ένα σωρό άγνωστες πτυχές της ζωής στην Ισπανία του 19ου αιώνα, όπως την βομβιστική επίθεση στη Βαρκελώνη το 1893, τον αμερικανο-ισπανικό πόλεμο του 1898 κ.α. 

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ο Πικάσο γεννήθηκε στη Μάλαγα, αλλά η οικογένειά του αναγκάστηκε να μετακομίσει στη βορινή Λα Κορούνια και κατόπιν στη Βαρκελώνη. Γιος ζωγράφου και προικισμένος με σπάνιο χάρισμα στο σχέδιο, θα δουλέψει σκληρά στον τομέα του από τα πρώτα κιόλας χρόνια της ζωής του κάτω από την πίεση του αυστηρού πατέρα του. Θα αμφισβητήσει τις γνώσεις που θα αποκτήσει στις Ακαδημίες ζωγραφικής ως “παρωχημένες” και “ξεπερασμένες” σε αντίθεση με τις δικές του “επαναστατικές”ιδέες τις οποίες θα υποστηρίξει με σθένος. Ο Πικάσο, τελικά, θα αναζητήσει την τύχη του στην Πόλη του Φωτός, κατοικώντας στην περίφημη καλλιτεχνική συνοικία της Μονμάρτης. Αφορμή για τη μετοικεσία του αυτή θα καταστεί η συμμετοχή του με έναν πίνακα στη διεθνή έκθεση του Παρισιού του 1900.

Σε ό,τι αφορά την περίοδο της ζωής του ζωγράφου στη Μονμάρτη, το βιβλίο αυτό αποτελεί το τέλειο λογοτεχνικό συμπλήρωμα  της όπερας La Boheme του Puccini. Λίγα βιβλία καταφέρνουν να απεικονίσουν τόσο επιτυχημένα όχι μόνο την ίδια τη μποέμικη συνοικία, αλλά και την φτωχική και τυχοδιωκτική ζωή των κάθε λογής καλλιτεχνών οι οποίοι αναζητούσαν την τύχη τους στους κόλπους της.

Ο Πικάσο θα μεταβεί εκεί μαζί με τον επιστήθιο φίλο του τον ποιητή και ζωγράφο Κάρλες Καζαχέμας. Με τον άνθρωπο αυτόν, πρόσωπο κομβικό τόσο για τη ζωή του Πικάσο όσο και για την αφήγηση, η σχέση του θα εξελιχθεί από την απόλυτη σύμπνοια στην απόλυτη εχθρότητα. Και όλα αυτά εξαιτίας μιας ελευθεριάζουσας καλλονής, μοντέλου και μούσας πολλών ζωγράφων καθώς και του Κάρλες και του Πικάσο, της Ζερμέν.

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Οι δύο άντρες διαφέρουν αρκετά μεταξύ τους: ο Πικάσο είναι κοντός και απλά συμπαθητικός, ο Κάρλες ψηλός και γεροδεμένος. Ο Πικάσο παραμένει ένα απλό “χωριατόπαιδο” από σχετικά φτωχική και ταπεινή οικογένεια δίπλα στον διαβασμένο και καλλιεργημένο τζέντλεμαν Κάρλες, γιο διακεκριμένου διπλωμάτη. Η διαφορά εντοπίζεται ακόμη και στον τρόπο ομιλίας μεταξύ των δύο αντρών, με τον Κάρλες να χειρίζεται αριστοτεχνικά πολλές γλώσσες σε αντίθεση με τον Πάμπλο, ο οποίος τείνει να “μιλάει”μόνο με τα πινέλα του. Εν τέλει, όμως, η καλλονή Ζερμέν, θα γοητευτεί από τον Πικάσο, ενώ ο Κάρλες, εθισμένος από χρόνια χρήση λάβδανου, δεν θα διστάσει να αυτοκτονήσει σε νεαρή ηλικία.

Η αυτοκτονία αυτή του Κάρλες είναι αυτή ακριβώς η οποία θα γεμίσει με τύψεις τον Πάμπλο και θα τον οδηγήσει στη μελαγχολική “Μπλε Περίοδο”, όπου θα ζωγραφίζει σχεδόν μόνο με μπλε χρώμα. Με το τέλος της Μπλε Περιόδου τελειώνει και η εξιστόρηση του συγγραφέα, αν και, πιστεύω ότι οι περισσότεροι αναγνώστες θα ήθελαν πολύ να συνεχίσει ο συγγραφέας να γράφει αυτή την περιορισμένη μυθιστορηματική βιογραφία του Πικάσο και να μην σταματήσει εδώ.

Το βιβλίο αυτό, αναντίρρητα θα μας ταξιδέψει από την ηλιόλουστη Μάλαγα της Ανδαλουσίας στην ψυχρή Λα Κορούνια της Γαλικίας και από τη μονολιθική Μαδρίτη της Καστίλης με τις φρικιαστικές περιγραφές των ταυρομαχιών στη μυστηριώδη Βαρκελώνη της Καταλονίας με τις αποσχιστικές τάσεις. Η κατάληξη θα είναι στην αισθησιακή Μονμάρτη, το όνειρο κάθε καλλιτέχνη εκείνη την εποχή.

Αν είστε ποιητής, ζωγράφος, μουσικός ή λογοτέχνης, ή αν ασκείτε οποιοδήποτε επάγγελμα το οποίο να σχετίζεται με την τέχνη, το βιβλίο αυτό θα σας κάνει να αναλογιστείτε ποια είναι η δική σας σχέση με την τέχνη σας, κοντά στα άλλα ερωτήματα που θέτει ο συγγραφέας στο βιβλίο του, όπως τα παρακάτω:

Ποια είναι τα όρια μιας δυνατής φιλίας; Πώς μας ορίζει η τέχνη και τι ακριβώς σημαίνει για τις ζωές μας;  Πώς γίνεται να αλλάζουν, από τη μια στιγμή στην άλλη, τα αισθήματα μεταξύ δύο ανθρώπων που κάποτε ήταν σαν αδέλφια μεταξύ τους; Πώς πρέπει να αντιμετωπίζουμε τελικά την αρρώστια, τα γηρατειά και τον θάνατο;  Η τέχνη είναι χρήμα, πόνος  ή θλίψη; Πρέπει κανείς να απεικονίζει μόνο το φανταχτερό στη ζωή ή και το περιθώριο στη τέχνη του; Και κυρίως, ξεπουλιέται, άραγε, και θυσιάζεται η τέχνη στον βωμό του κέρδους και της επιβίωσης ή οφείλει να παραμένει ανόθευτη παρά τις βιοποριστικές δυσκολίες που ενδεχομένως συναντά ο δημιουργός της;