Κριτική: Τάρα Γουέστοβερ – Μορφωμένη [Εκδόσεις Ίκαρος]
Πόσο σημαντική είναι η γνώση στις μέρες μας; Μέχρι πού μπορεί να φτάσει κανείς για να την κατακτήσει; Πόσα εμπόδια διατίθεται να προσπεράσει;
Σε αυτά τα ερωτήματα απαντά η συγγραφέας Τάρα Γουέστοβερ στο βιβλίο της Μορφωμένη που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Ίκαρος τον Ιούνιο του 2019.
Δεν πρόκειται για μυθιστόρημα αλλά για την αυτοβιογραφία της συγγραφέα, η οποία σε περίπου πεντακόσιες σελίδες αφηγείται την προσωπική ιστορία της, μια ιστορία δυνατή και ασυνήθιστη. Η Τάρα μεγάλωσε στο Αϊντάχο, σε ένα αγρόκτημα, ως το μικρότερο παιδί μιας πολυμελούς οικογένειας Μορμόνων, με απόψεις και πεποιθήσεις κάπως σκληροπυρηνικές, με έναν πατέρα σε ρόλο προφήτη που λαμβάνει μηνύματα από τον Θεό και αρνείται κάθε σχέση με το κράτος και μια μητέρα που ασχολείται με την εναλλακτική ιατρική και ακολουθεί τις διαταγές του συζύγου της. Η Τάρα όπως και τα υπόλοιπα έξι αδέρφια της δεν πηγαίνουν σχολείο και εργάζονται από μικρά για τον πατέρα τους κουβαλώντας σίδερα ή τη μητέρα τους φτιάχνοντας ματζούνια. Το περιβάλλον στο οποίο μεγαλώνει είναι βίαιο, αυταρχικό, σκληρό.
Καθώς μεγαλώνει αισθάνεται μια φλόγα να της καίει την καρδιά. Η φλόγα της μάθησης, της γνώσης. Παρά τις αντιρρήσεις του πατέρα της αποφασίζει να διεκδικήσει την ελευθερία της κι έτσι στα 17 της φοιτά στο Πανεπιστήμιο, λαμβάνει την υποτροφία Gates, επισκέπτεται ως υπότροφος το Χάρβαρντ και τελικά ολοκληρώνει τη διδακτορική της διατριβή στην Ιστορία στο Πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ το 2014.
Ήταν μία πορεία δύσκολη και επίπονη. Στην προσπάθειά της να κατανοήσει τον κόσμο αλλά και τον εαυτό της βρήκε πολλούς τοίχους μπροστά της από την οικογένειά της. Έτσι, μόνη της, χωρίς τη στήριξη των γονιών της, τρώγοντας ξύλο από τον αδερφό της, προσπαθώντας να χτίσει μια δική της ταυτότητα, αυτό το κορίτσι κατάφερε κάτι που φαντάζει τρελό. Αψήφησε όλη την προηγούμενη ζωή της, διάψευσε τον πατέρα της κι όλα όσα της είχε μάθει για τη ζωή και άνοιξε τους πνευματικούς της ορίζοντές της θέτοντας τα δικά της ερωτήματα και αναζητώντας μανιωδώς απαντήσεις.
Οδηγός της σε όλη την πορεία της ήταν το ένστικτό της: «Σ’ όλη μου τη ζωή αυτό το ένστικτο μου είχε διδάξει αυτή την απλή αρχή – πως έχεις περισσότερες πιθανότητες αν βασίζεσαι μόνο στον εαυτό σου» σ.176.
Πώς τα κατάφερε όλα αυτά; Εδώ κρύβεται η απάντηση στα ερωτήματα που θέσαμε στην αρχή. Με πείσμα, θέληση, υπομονή, επιμονή.
Μέσα από την ιστορία της, η οποία ξετυλίγεται με λόγο απλό, γάργαρο και σπαρακτικό, μας αποδεικνύει πόση δύναμη έχει η μόρφωση αλλά και πόση δύναμη έχουμε μέσα μας. Αποδεικνύει πως η κατάκτηση της γνώσης και οι σπουδές δεν είναι τελικά αυτονόητα, όπως όλοι σήμερα νομίζουμε. Αποδεικνύει πως στη ζωή πρέπει να διεκδικείς αυτά που επιθυμείς, να μη δειλιάζεις, να μην πνίγεσαι από το περιβάλλον σου.
Είναι ένα καταπληκτικό βιβλίο, που σε ταρακουνάει, σε προβληματίζει, σε ισοπεδώνει αλλά τελικά σου προσφέρει μία αίσθηση αισιοδοξίας και μια πρόκληση για να μάθεις να μην τα παρατάς ποτέ, να μάθεις να παλεύεις όπως η Τάρα.
Σύμφωνα με το εσώφυλλο του βιβλίου, μεταφράστηκε σε 22 χώρες. Ψηφίστηκε ως Best Memoir στα βραβεία του Goodreads 2018 και βρέθηκε στη λίστα με τα 10 καλύτερα βιβλία του 2018 των New York Times. Θεωρείται ένα από τα πιο σημαντικά βιβλία της χρονιάς σύμφωνα με το BBC, την Daily Express, τη Library Journal και το Entertainment Weekly.