Πηνελόπη Κουρτζή: «Το ένδυμα που επιλέγουμε είναι ταυτόχρονα ένα από τα βασικά όπλα μίας γυναίκας, αλλά και η ασπίδα της.»

Η δημοφιλής συγγραφέας μιλάει στη Μαρκία Λιάπη για το τελευταίο της μυθιστόρημα «Δεκατρία μπαλώματα».

Μετά το Κουμκουάτ, επανέρχεστε με ένα νέο μυθιστόρημα (Δεκατρία μπαλώματα, εκδόσεις Ψυχογιός) σχετικά με τη ζωή μιας γυναίκας που ζει τις ιστορικές αλλαγές των αρχών του προηγούμενου αιώνα και επιβιώνει μέσω της γυναικείας τέχνης. Ο,τι ήταν πριν η μαγειρική τώρα είναι η ύφανση. Επιθυμείτε να αποδώσετε δικαίωση σε αυτόν τον «κρυφό» γυναικείο πολιτισμό μέσα από τα βιβλία σας; Όχι, η αλήθεια είναι πώς δεν υπάρχει κάποια άμεση συσχέτιση σε αυτό. Αυτό που υπάρχει όμως με τον τρόπο που ευρηματικά το παρατηρείτε είναι πώς οι γυναίκες σε οποιαδήποτε εποχή λειτουργούν σχεδόν πάντα και σε ένα δεύτερο επίπεδο. Έτσι στις συνήθειες και τα ταλέντα τους ενσωματώνουν αλληγορίες και συμβολισμούς και τις τοποθετούν ηρωοποιώντας τες στις ζωές τους όχι μόνο με την πρακτική πλευρά των πραγμάτων.

Επιπλέον, ακολουθείτε μια συνέπεια στο χρονικό σκηνικό: 19ος αιώνας και αρχές του 20ου. Τί σας γοητεύει περισσότερο σε εκείνη την εποχή; Το γεγονός πώς εγώ η ίδια ακόμα δεν τις έχω εξερευνήσει τελείως και με εντυπωσιάζει το παρελθόν το οποίο μπορώ να αγγίξω, να μυρίσω, να εικονοποιήσω πιο πολύ από το μέλλον που μου μοιάζει άπιαστο. Πιστεύω επίσης πώς η ρομαντική πλευρά του χαρακτήρα μου έχει προσδώσει σε αυτές τις εποχές ένα πέπλο τρυφερότητας και γοητείας που με τραβάει σαν μαγνήτης.

Δεκατρία μπαλώματα και δεκατρία κεφάλαια. Φαίνεται σαν η Νόρα, η κεντρική ηρωίδα, να οργανώνει τη ζωή της μέσα από το «μπάλωμα» του λάθους – πρώτα θα ξηλώσει το θήτα από τη λέξη νόθα και έπειτα θα «ράψει» τη δική της προσωπική εξέλιξη. Η ζωή είναι ένα βιβλίο λαθών; Και αν ναι, μπορούμε να το μπαλώσουμε; Η ζωή είναι πολλά πράγματα ταυτόχρονα. Είναι μία «βόλτα» όπως την έβλεπε η ηρωίδα μου στο Κουμκουάτ, είναι ένας καμβάς στον οποίο μπορεί κανείς να μπαλώσει πάνω όπως το βλέπει η Νόρα. Είναι ένα βιβλίο με άγνωστο αριθμό σελίδων, άγνωστο τέλος, άγνωστες ανατροπές αλλά το κυριότερο είναι πώς η ζωή μας είναι το βιβλίο στο οποίο είμαστε εμείς κεντρικοί ήρωες, πρωταγωνιστές και φυσικά μπορούμε ως πρωταγωνιστές να επιλέγουμε, να λάμψουμε, να λαθέψουμε, να συγχωρήσουμε και να αποφασίσουμε.

Στο βιβλίο των λαθών και των μπαλωμάτων, ποιο ρόλο διαδραματίζει ο έρωτας; Για τις δύο ηρωίδες είναι κυρίως φορέας έντονου πόνου και τραγικότητας… Όπως σε όλους άλλωστε στη ζωή μας σε κάποιες φάσεις ή τουλάχιστον στους περισσότερους.. Και στις δύο όμως ο έρωτας τις συντρόφευσε και τις αντάμειψε για μεγάλο χρονικό διάστημα. Καμία από τις δύο ηρωίδες δεν ήταν άτυχη στον έρωτα ίσα ίσα το αντίθετο γιατί είχαν την ευκαιρία αυτός ο έρωτας που βίωσαν να μετατραπεί και σε αγάπη και να τις προσδιορίσει. Και φυσικά στο βιβλίο των μπαλωμάτων και των λαθών ο έρωτας διαδραματίζει τον βασικότερο ρόλο, καθώς είναι το συναίσθημα που εγείρει τα μεγαλύτερα πάθη άρα σε κάνει ευάλωτο σε λάθη. Και ταυτόχρονα είναι και τι συναίσθημα που σε κάνει να έρχεσαι κοντά με ένα άγνωστο άνθρωπο και αυτός να αποτελέσει μέρος της ύπαρξης σου ακόμα και στις πιο προσωπικές στιγμές.

Η Virginia Woolf αναφέρει ότι «η ένδυση είναι ο τρόπος που βλέπουμε τον κόσμο αλλά και πως επιθυμούμε εκείνος να μας δει». Ίσως για αυτό το λόγο η Νόρα «δένεται» τόσο με τον υλικό κόσμο του ρούχου; Ίσως επιθυμεί να αντικρίσει τον κόσμο και να δημιουργήσει μια δική της ταυτότητα; Η Νόρα είναι μία ιδιαίτερα εκκεντρική προσωπικότητα λόγω των καταβολών της και του περιβάλλοντος της, με τάση προς την υπερβολή. Ταυτόχρονα όμως όπως περιγράφεται και στο βιβλίο είναι και μία πολύ ντελικάτη γυναίκα με ένα στυλ που της επιτρέπει να κοιτάξει στα μάτια τον κόσμο στον οποίο απέναντι νιώθει και μειονεκτικά. Με αυτή την έννοια θα μπορούσε να είναι δεμένη με τον υλικό κόσμο του ρούχου που όμως όπως προείπα της εξυπηρετεί και αλληγορίες και μεταφορές που καλμάρουν την ψυχή της. Αν θέλετε την προσωπική μου άποψη, θα σας πώ πώς συμφωνώ με την Virginia Woolf και ειδικά στην επιλογή των χρωμάτων των ενδυμάτων μας. Θεωρώ και εγώ πώς το ένδυμα που επιλέγουμε είναι ταυτόχρονα ένα από τα βασικά όπλα μίας γυναίκας αλλά και η ασπίδα της. Και πολλές φορές η ένδυση είναι και ο τρόπος μας να δηλώσουμε πράγματα χωρίς να χρειαστεί να μιλήσουμε για αυτά.

Έχετε αναφέρει ότι αυτή η ηρωίδα αποτελεί σταθμό για την δική σας προσωπικότητα, καθώς μέσα από τη δημιουργία της βρεθήκατε μπροστά σε δικές σας αναζητήσεις. Γράφουμε για να γιατρευτούμε; Τι σημαίνει δημιουργία για εσάς σήμερα; Η δημιουργία για μένα είναι κάτι μοναδικό και στόχος και αξία ζωής. Συνδυάζει όλη την ύπαρξη μας καθώς για να δημιουργήσουμε πρέπει να επιστρατεύσουμε την φαντασία μας, την αδημονία μας για το μέλλο, τους λόγους για τους οποίους θέτουμε στόχους και βέβαια την εμπειρία και την γνώση μας από το παρελθόν. Με ένα τρόπο λοιπόν για να μιλήσω προσωπικά όταν δημιουργώ μέσω της συγγραφής γιατρεύομαι υπό την έννοια ότι έχω την ευκαιρία να μεταφέρω αναζητήσεις σε τρίτα πρόσωπα και να τις παρατηρήσω με αντικειμενική ματιά.