Θα ήταν κοινότοπο -ίσως και ανούσιο- να περιγράψουμε με καταλόγους τη σημασία της παρουσίας του Δημήτρη Καταλειφού στο ελληνικό θέατρο. Ίσως αρκεί μονάχα να θαυμάσουμε. Από τον «Πρώτο έρωτα», μέχρι και το «Τέλος», η «ανάγκη για δημιουργία, ζωντανή, ακόμη».
Κ. Καταλειφέ, κατά τη διάρκεια της καλλιτεχνικής σας πορεία έχετε συχνά τύχει της αναγνώρισης από το θεατρικό κοινό, και ίσως και από αυτό που θα λέγαμε «κοινή γνώμη». Τί σημαίνει η αναγνώριση για εσάς;
Είναι οπωσδήποτε μια ικανοποίηση ότι υπάρχουν αποδέκτες για τις προσπάθειές μου. Παίρνεις μια δύναμη για να προχωρήσεις παραπέρα.
Για πολλά χρόνια συνεργάζεστε με το θέατρο Εμπορικόν. Πιστεύετε στη σταθερότητα συνεργασίας, σε αυτό που θα λέγαμε θεατρικό ή καλλιτεχνικό στέκι ή σημείο αναφοράς για τους καλλιτέχνες και το κοινό;
Οχι μόνο τα τελευταία χρόνια στο Εμπορικό αλλά γενικότερα στην θεατρική μου πορεία επιζήτησα και επιζητώ σταθερές συνεργασίες. Δεν μου αρέσει η περιπλάνηση με ανθρώπους που δεν γνωρίζω και δεν υπάρχει μεγάλο περιθώριο να συνεννοηθώ. Το θέατρο είναι κατ΄εξοχήν η τέχνη της συνεννόησης. Χρειάζεται μια κοινή γλώσσα, η οποία απαιτεί χρόνο για να εδραιωθεί. Όσον αφορά το κοινό, έχει μια πιο συγκεντρωμένη εικόνα αυτού που κάνεις όταν δουλεύεις για πολύ καιρό στον ίδιο χώρο. Δίνεις κατά κάποιο τρόπο το στίγμα σου και τις επιλογές σου με έναν τρόπο πιο συγκεκριμένο.
Έχετε δηλώσει ότι «από μικρός κατάλαβα ότι το θέατρο είναι μια πολιτική πράξη». Πώς βλέπετε σήμερα το Αυτοδιαχειριζόμενο Ελεύθερο Θέατρο Εμπρός, μια θεατρική σκηνή της οποίας υπήρξατε συνδημιουργός στην αρχική της μορφή;
Το Εμπρός, του οποίου υπήρξα συνιδρυτής από το 2000 έως το 2010, αντιπροσωπεύει για μένα μια πολύ γόνιμη, δημιουργική αλλά και τραυματική λόγω της διάλυσής του περίοδο της ζωής μου.Δεν θεωρώ τον εαυτό μου κατάλληλο να χαρακτηρίσει την κατοπινή του εξέλιξη, διότι εμπλέκομαι συναισθηματικά και δεν μπορώ να δω με διαύγεια και αντικειμενικά την τωρινή του φάση. Δεν μπήκα ούτε πρόκειται να ξαναμπώ σε αυτόν τον χώρο για να παρακολουθήσω κάποια παράσταση, γιατί είμαι σίγουρος ότι θα στενοχωρηθώ και θα μελαγχολήσω. Πάντως όταν λέω ότι το θέατρο είναι μια πολιτική πράξη δεν το εννοώ καθόλου με την έννοια ενός αυτοδιαχειριζόμενου θεάτρου. Εννοώ το ήθος και τις επιλογές που κάνει ένας επαγγελματίας ηθοποιός, εφόσον έχει την δυνατότητα να κάνει επιλογές.
Ένα μεγάλο μέρος του νεανικού θεατρικού κοινού –μαζί τους και εγώ– σας γνώρισε από έναν μονόλογο του Σάμιουελ Μπέκετ, τον Πρώτο Έρωτα. Το φετινό Μάιο επιχειρείται ξανά ένα μπεκετικό ανέβασμα. Τι σας γοητεύει στα κείμενα του Μπέκετ;
Ο Μπέκετ είναι από τους μεγαλύτερους συγγραφείς του εικοστού αιώνα. Αν όχι ο μεγαλύτερος. Βλέπει την ζωή ωμά , γυμνά, χωρίς ψευδαισθήσεις. Με γλώσσα μοναδική. Και παρά την προφανή του απαισιοδοξία υπάρχει μεγάλη συμπόνοια και αγάπη για τον άνθρωπο. Το Τέλος ολοκληρώνει μια τετραλογία που ξεκινάει με τον Πρώτο Έρωτα. Ο ήρωας είναι περίπου ο ίδιος με την βασική διαφορά ότι βρίσκεται κοντά στο τέλος της ζωής του.
Πώς βλέπετε την εκπαιδευτική διαδικασία, τη σχέση δασκάλου-μαθητή, μιας και έχετε διδάξει υποκριτική;
Είναι μια διαδικασία πολύτιμη και για τους δυο. Αρκεί να γίνεται με υπευθυνότητα και από τις δυο πλευρές. Δεν είναι καθόλου εύκολη υπόθεση σε μια τέχνη τόσο απροσδιόριστη όπως είναι η υποκριτική.
Έχετε κάποιον προσωπικό ορισμό για το επάγγελμα του ηθοποιού; Και αν ναι, πιστεύετε ότι μπορεί να βρει εφαρμογή σήμερα;
Θα έλεγα ότι ο ηθοποιός θα έπρεπε να είναι ένα σοβαρό παιδί. Δεν πρέπει να χάνει ποτέ τον ενθουσιασμό, την χαρά, την περιέργεια του παιδιού που παίζει, και ταυτόχρονα να μην ξεχνάει ποτέ πόσο πρέπει να εμβαθύνει στην ανάδειξη και την έκφραση της ανθρώπινης κατάστασης. Η αποστολή του ηθοποιού είναι διαχρονική, δεν πιστεύω ότι αυτό αλλάζει. Ζωντανεύει ανθρώπους μέσα από κείμενα που πρέπει να συγκινήσουν τους θεατές.
Ο Φεγγίτης, το έργο με το οποίο εμφανίζεστε στη Θεσσαλονίκη, συνεχίζει για δεύτερη χρονιά. Κρατάτε κάποια φράση από το έργο;
Κάπου η κοπέλα ρωτάει τον ήρωα που παίζω πώς αισθάνεται στην τωρινή φάση της ζωής του. Αυτός απαντάει ” όχι και τόσο άσχημα”. Με συγκινεί αυτή η φράση γιατί στην πραγματικότητα αισθάνεται άθλια με την ζωή του και ντρέπεται να το παραδεχτεί. Παριστάνει τον δυνατό ενώ είναι τρομακτικά ευάλωτος.
Κλείνοντας, τι σημαίνει δημιουργία για εσάς σήμερα;
Μια ανάγκη που δεν έχει μειωθεί με το πέρασμα του χρόνου. Κάτι ζωντανό ακόμα.
Info: Ο «Φεγγίτης» από 3 Απριλίου 2019 στο Θέατρο Κολοσσαίον Θεσσαλονίκη. Περισσότερες πληροφορίες για την παράσταση ΕΔΩ.