Κριτική: «Moby dick» – Δημήτρης Παπαδημητρίου, Γιάννης Κακλέας στο Christmas Theater
Το μιούζικαλ του Δημήτρη Παπαδημητρίου σε σκηνοθεσία Γιάννη Κακλέα, γύρω από το σπουδαίο έργο, παγκόσμιας εμβέλειας, «Moby dick» του Herman Melville, είναι φαντασμαγορικό. Υπερβαίνει κάθε όριο της ελληνικής πραγματικότητας και καθρεφτίζεται ισάξιο των μεγάλων σκηνών της Αμερικής και των πρωτευουσών της Ευρώπης.
Μία αξιέπαινη, από κάθε άποψη, παραγωγή η οποία συγκροτείται από πληθώρα ερμηνευτών (είκοσι τρεις επί σκηνής για την ακρίβεια), ζωντανή ορχήστρα υπό την έμπειρη καθοδήγηση του μαέστρου Αλέξη Πρίφτη, δεκάδες κοστούμια και άλλες τόσες εναλλαγές σκηνών, αξιοποίηση της τεχνολογίας με τρόπο προσαρμοσμένο στις ανάγκες της σκηνής, προσδίδοντας υπεραξία σε κάθε θεματική της πλοκής, όπως αυτή ξεδιπλώνονταν στα πλαίσια της ιστορίας.
Η σκηνοθετική άποψη του Γιάννη Κακλέα δεν χρειάζεται συστάσεις. Οριοθετημένη, με σεβασμό στο έργο και τις διαχρονικές του αναφορές, επαγγελματισμό και υπευθυνότητα από την πρώτη ως την τελευταία σκηνή, επενδύει στις ατομικές υπάρξεις των πρωταγωνιστών και συνθέτει μία ενιαία, πολύμορφη και διεισδυτική οπτική, συγκροτώντας γέφυρες ανάμεσα στην πλοκή και τους θεατές που διαρκώς «σπρώχνουν» τους τελευταίους σε άμεση επικοινωνία με τις πολλαπλές πτυχές και νοήματα αυτού. Οι μουσικές ερμηνείες, σε λιμπρέτο του Δημήτρη Παπαδημητρίου, πηγάζοντας από τις διαφορετικές εθνικές, κοινωνικές και πολιτισμικές πραγματικότητες του πληρώματος, συνθέτουν μία ολότητα χαρακτήρων και προεκτείνουν την ιστορία στο εκάστοτε «σήμερα». Διότι, τα βαθύτερα αποτελέσματα αυτής σχετίζονται διαχρονικά την ανθρώπινη ύπαρξη.
Το έργο του Herman Melville, γραμμένο στα μέσα του 19ου αιώνα, βρίθει από μεταφορές, συμβολισμούς, συναισθηματικές εξάρσεις και εξωτερικευμένες αντιθέσεις. Ο καπετάνιος Αχαάβ (το ρόλο ερμηνεύει ο Μπάμπης Βελισσάριος), ηγείται της προσπάθειας εκδίκησης εναντίον της φάλαινας ονόματι Moby dick, που σε πρότερη μονομαχία τον κατέστησε σακάτη από το ένα πόδι. Σε πρώτο πλάνο, αυτή η σύγκρουση εξετάζει τη σχέση του ανθρώπου με τη φύση, τις ισορροπίες ανάμεσα στους δύο πυλώνες της ζωής και του θανάτου. Άνθρωπος, πεπρωμένο, βούληση και Θεός, όλα συναπαντώνται σε αυτή ακριβώς την αντίθεση. Μία φιλοσοφική στάση έναντι της φύσης και των προεκτάσεών της. Επί της ουσίας, ο καπετάνιος δεν αντιμάχεται τη φάλαινα, αλλά τον εαυτό του. Αυτόν επιχειρεί να υπερκεράσει και μαζί του να υπερβεί τους περιορισμούς που θέτει η φύση.
Η φαντασία και η δύναμη των ψευδαισθήσεων συνυπάρχουν. Λύπη, χαρά, ομορφιά και καταστροφή, όλα περιπλέκονται γύρω από την φαντασία και το ταξίδι που εκκινά με προορισμό τον Moby dick, δεν είναι άλλο από την έννοια του συμβόλου. Σύμβολο και μυθολογία ανταμώνουν. Η φάλαινα ως σύμβολο ενός αόρατου εχθρού δεν είναι το οφθαλμοφανές αλλά αυτό το οποίο εικάζουμε ότι δεν θα υποτάξουμε ποτέ: η φάλαινα, ενίοτε, φωλιάζει βαθιά στην ψυχή του του «καλού» χριστιανού και του εκπροσώπου της ανώτερης κοινωνικής τάξης. (Ας μην ξεχνάμε ότι το έργο γράφεται στα χρόνια κατά τα οποία οι ΗΠΑ μεταμορφώνονται σε κράτος από συνομοσπονδία και στρέφονται εναντίον ινδιάνων και μεξικανών).
Ο πιο καλόψυχος και ανθρώπινος χαρακτήρας του έργου αποδεικνύεται ο Κουίκουεγκ (το ρόλο ερμηνεύει ο Θοδωρής Μπουζικάκος), ένας νέγρος ειδωλολάτρης. Αυτός ο μη-χριστιανός, όχι μόνο αποδεικνύεται ο πιο έμπιστος φίλος του αφηγητή Ισμαήλ (στο ρόλο ο Αιμιλιανός Σταματάκης), αλλά είναι αυτός που θα μοιραστεί τον χώρο ανάπαυλας με τον Ισμαήλ και θα εμπορευτεί ανθρώπινα κεφάλια στην αγορά. Με άλλα λόγια, ο συγγραφέας μέσα απ’ την κοινή περιπέτεια των ηρώων επιχειρεί να υπονομεύσει τις προκαταλήψεις και τις κοινωνικές αντιθέσεις όπως ξεπρόβαλαν στο προσκήνιο της αμερικανικής ιστορίας (βλ. διάσταση Βορράς-Νότος).
Τί κι αν γύρω του, τα μέλη του πληρώματος πεθαίνουν το ένα μετά το άλλο, ο καπετάνιος αρνείται την ήττα και χαροπαλεύει να δικαιωθεί στον ανταγωνιστή εαυτό του. Οι ρόλοι ένας προς ένας. Κάθε ηθοποιός, με ποιότητα και περίσσεια ενθουσιασμού, υπερτονίζει την παρουσία του επί σκηνής. Η χορογραφία της Αγγελικής Τρομπούκη συγκλονιστική. Υπό το βάρος της μουσικής νότας, κάθε φορά, μαγεύει το φιλοθεάμον κοινό και μας αναγκάζει όλους να κινηθούμε στους ρυθμούς της κινησιολογίας. Κάθε σπιθαμή της σκηνής καταλαμβάνεται καθ’ όλη τη διάρκεια του έργου. Ο Γ. Κακλέας «εκμεταλλεύεται» τον χώρο για να δημιουργήσει επιπλέον πεδίο αναφοράς στους ηθοποιούς. Τους εξαναγκάζει να μεγεθύνουν την ταύτιση με τα γεγονότα της ιστορίας, τα οποία εναλλάσσονται με ταχύτητα φωτός. Τα σκηνικά διαδέχονται το ένα το άλλο και ο θεατής καθηλώνεται απ’ την ποιότητα, τα χρώματα, τους φωτισμούς και τις φωνητικές ικανότητες των πρωταγωνιστών.
Τα σκηνικά του Μανόλη Παντελιδάκη αναπαριστούν πλήρως την εποχή και τις εθνικές ιδιαιτερότητες, ενώ τα οπτικά εφέ, τα ολογράμματα των Ευάγγελου Κουλουκύθα, Hashem Alshaer και Στάθη Αθανασίου, μαγνητίζουν και «εγκλωβίζουν» ευχάριστα το ενδιαφέρον των θεατών, υπηρετώντας με ποικιλία τις απαιτήσεις. Όσον αφορά τους ηθοποιούς, δεν δύναται να διακρίνει κάνεις την προθυμία και την αποτελεσματικότητα, το ταλέντο και την ενέργεια που άπαντες συνεισέφεραν με αυταπάρνηση.
Κυριολεκτικά, η δυναμική του έργου αντιστοιχεί στην ομοιομορφία που πέτυχε ο σκηνοθέτης στις συνεργασίες μεταξύ των ηθοποιών. Ο ένας συμπληρώνει τον άλλον και το σύνολο δικαιώνει πλήρως τις επιλογές. Εάν επιτρέπεται, θα υπογραμμίσω μία ιδιαίτερη αναφορά στον καπετάνιο Αχαάβ στον οποίο ρόλο ο Μπάμπης Βελισσάριος είναι συγκλονιστικός. Μεστός νοημάτων και αριστοτεχνική ερμηνεία, μεταπλάθει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του έργου και προβάλει τις αθέατες όψεις της ψυχικής, συνειδησιακής και συναισθηματικής σύγκρουσης που βιώνει. Με κινήσεις στο χώρο ζηλευτές, που μοιάζουν σχεδόν αυθόρμητες, αλλά για την επιτυχία των οποίων έχουν αξιοποιηθεί ώρες προβών, και χειρουργική αποτύπωση του εσωτερικού του κόσμου υιοθετεί ομηρικές ιδιότητες . Από την άλλη πλευρά, ο αφηγητής Ισμαήλ-Αιμιλιανός Σταματάκης και ο Α΄ Υποπλοίαρχος Στάρμπακ-Θοδωρής Βουτσικάκης συγκροτούν έναν κόσμο αισθήσεων, νεανικών εφορμήσεων αλλά και την προσήνεια του θάρρους της γνώμης. Και οι δύο προσδίδουν διακριτά γνωρίσματα στους ήρωες του έργου. Με δυναμική παρουσία, καθένας στο πλαίσιο αναφοράς του, με την απαιτούμενη αφέλεια του ρόλου έως την αυταπάρνηση και την συναισθηματική κορύφωση, σκιαγραφούν δύο ανθρώπινα μοτίβα με πληθώρα εναλλαγών στις εκφράσεις και τις εκφάνσεις της αποστολής του πληρώματος. Είναι ο ίδιος εαυτός σε δύο όψεις.
Συνολικά, ένα μιούζικαλ διεθνών προδιαγραφών, μέσα σε πυκνό χρόνο τριών ωρών, δαμάζει τις αισθήσεις και τις νοητικές ανάγκες της διασκευής.
Info: Παραστάσεις έως 10 Απριλίου 2022: Τρίτη, Τετάρτη, Παρασκευή & Σάββατο, ώρα 20:00 & Κυριακή ώρα 19:00 Εισιτήρια: Ζώνη VIP: 68 € Ζώνη Α: 58 € Ζώνη Β: 48 € Ζώνη C: 38 € Ζώνη D: 28 € Ζώνη E: 18 € ΑμεΑ, Ανεργίας: 13 € Συνοδός ΑμεΑ: 18 € Ισχύουν ειδικές τιμές για τους Φίλους της Στέγης Προπώληση – πληροφορίες οnassis.org, τηλ. 210 9005800 Christmas Theater Διεύθυνση: Λεωφόρος Βεΐκου 139 Τηλέφωνο: 2117701700
Ακολουθήστε το tetragwno.gr στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης facebook, twitter και instragram για να ενημερώνεστε άμεσα για όλες τις πολιτιστικές ειδήσεις.
