Κριτική: «Νίκος Μπελογιάννης: Στο μπόι των ονείρων» του Ανδρέα Ζαφείρη στο Θέατρο 2510

Κριτική για την παράσταση «Νίκος Μπελογιάννης: Στο μπόι των ονείρων» του Ανδρέα Ζαφείρη που παρουσιάζεται στο Θέατρο 2510

Εισέρχεσαι στον θεατρικό χώρο 2510 να παρακολουθήσεις παράσταση με επίκεντρο την εμβληματική προσωπικότητα του Νίκου Μπελογιάννη. Ο χώρος δεν σε προδιαθέτει για θεατρική αναφορά. Τα σκηνικά δεν ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις τού τίτλου τής παράστασης. Θεατές εισέρχονται σε μία τεχνητή κατασκευή υπερυψώματος που τείνει να θυμίσει εξέδρα. Στριμώχνεσαι και απλά περιμένεις να τελειώσει -πριν καν ξεκινήσει, η παράσταση. Αυτομάτως αναρωτιέσαι πόσο άδικο για τον Νίκο Μπελογιάννη να επιχειρούν καλλιτέχνες, με τόσο πενιχρά μέσα, την αναπαράσταση της ιστορίας, πόσο άδικο και συνάμα πόσο υπονομευτικό για τις θετικές προθέσεις τους.

Κι όμως, μόλις στην απουσία σκηνής εξέρχονται οι πρωταγωνιστές, σε κατακλύζει μαγεία. Ναι, μαγεία. Οι Σωτήρης Τασούλας και Σταυριάνα Καδή, όχι μόνο υπερβαίνουν με τις ερμηνείες τους τον παρόντα χώρο και τις αδυναμίες του, αλλά προσδίδουν ποιοτικά χαρακτηριστικά που θα ζήλευε ο χρόνος και οι ιστορικές τους αναφορές.

Σε κείμενο και σκηνοθεσία Ανδρέα Ζαφείρη, ο κομμουνιστής ηγέτης σύμβολο αγωνιστικότητας, ανθρωπιάς και ηθικής, καταπιάνεται με μία προσωπικότητα ενάντια στο ρεύμα τής σύγχρονης ιστοριογραφίας, που επιχειρεί να γράψει από την αρχή γεγονότα και στιγμές τής σύγχρονης ελληνικής πραγματικότητας, πάντοτε απ’ την πλευρά τής κυρίαρχης ιδεολογικής αφήγησης. Και το τελικό αποτέλεσμα μόνο σπουδαίο δύναται να χαρακτηριστεί. Δεν απευθύνεται σε κομμουνιστές ή αριστερούς εν γένει, αλλά στην κοινή νοημοσύνη περί δικαίου αισθήματος και ουμανισμού. Ο Ανδρέας Ζαφείρης δεν συνομιλεί με την ιστορία, αλλά αναμετράται μαζί της. Δεν επιχειρεί να κατασκευάσει φωτοστέφανο στον Νίκο Μπελογιάννη, ούτε μία εξωτερική απεικόνιση, αλλά εμβαθύνει στα νοήματα που η ύπαρξή του έθεσε μέσα από τους λαϊκούς αγώνες για κοινωνική δικαιοσύνη και ελευθερία. Ξεδιπλώνει την ιστορία του μέσα από τη στάση του στις δίκες με τις κατασκευασμένες καταγγελίες και τους υποκριτές, σε ρόλους προστατών τής πατρίδας, δικαστές. 

Οι ηθοποιοί είναι αντάξιοι του βάρους που τους ανατέθηκε. Οι Νίκος Μπελογιάννης και Έλλη Παππά αποκτούν σάρκα και οστά μέσα από τις ερμηνευτικές αποδόσεις των Σωτήρη Τασούλα και Σταυριάνας Καδή, οι οποίοι σε κανένα σημείο δεν επέτρεψαν τους συναισθηματικούς δεσμούς, που ένα κείμενο, τέτοιας ψυχολογικές σύνθεσης, προσθέτει, να εμφανιστούν επί σκηνής. Αντίθετα, υπήρξαν οι γέφυρες ώστε η ιστορία να παραδοθεί στους θεατές με αντικειμενικούς όρους, με όρους σύστασής της (βλ. ιστορίας) στη βάση τής βιωμένης εμπειρίας των πρωταγωνιστών. Εφημερίδες και εξώφυλλα τής εποχής που περικλείουν το σκηνικό αποτύπωμα, περνούν σε δεύτερη μοίρα καθότι οι ερμηνείες δεν επιτρέπουν το βλέμμα τού θεατή να περιπλανηθεί στα στοιχεία που αναπαριστούν το κλίμα τής εποχής, αλλά σε εγκλωβίζουν στις ενέργειες των προσώπων. 

Μία παράσταση η οποία αξίζει να προσεχτεί στις λεπτομέρειες των ιστορικών και πολιτικών της προεκτάσεων, σεβόμενη την ιστορική αλήθεια των πρωταγωνιστών κι ερμηνεύοντας επί σκηνής όχι ρόλους, αλλά την πραγματικότητα μέσα από την στάση όσων ενεπλάκησαν με τα αινίγματα της ζωή. Ένα πολιτικό, κι όχι απλά πολιτικοποιημένο, ανοιχτό θέατρο, σε μία δυστοπική κοινωνική κατάσταση, απαιτεί θάρρος και τόλμη· και ο Ανδρέας Ζαφείρης αποδεικνύει πως διαθέτει τον αναγκαίο πνευματικό χώρο δράσης και δυναμικής. 

Ακολουθήστε το tetragwno.gr στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης facebook, twitter και instragram για να ενημερώνεστε άμεσα για όλες τις πολιτιστικές ειδήσεις.