Κριτική: «Το σώσε», σε σκηνοθεσία Κωνσταντίνου Μαρκουλάκη, στο Θέατρο Παλλάς
Εάν πιστεύει κανείς ότι η κωμωδία στο θέατρο είναι μία διαδικασία δίχως περιπλοκές και τεχνικές δυσκολίες, τότε αξίζει να παρακολουθήσει τη θεατρική παράσταση «Το σώσε», έργο του Άγγλου δημιουργού Michael Frayn, σε σκηνοθεσία Κωνσταντίνου Μαρκουλάκη, ώστε να μεταβάλει άποψη επί του θέματος. Διότι, το συνολικό αποτέλεσμα αποδεικνύει ότι απαιτούνται λεπτοί χειρισμοί και εξαιρετικά προσεγμένες, στην λεπτομέρειά τους, ισορροπίες προκειμένου να επιτευχθεί ο επιθυμητός στόχος. Κι αν ακόμη διακατέχεστε από την άποψη ότι η κωμωδία ισούται με την ευθυμία στην πλατεία του φιλοθεάμονος κοινού, τότε καλείστε εκ νέου να αναθεωρήσετε τις θέσεις σας.
Πράγματι, μολονότι το γέλιο αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της συλλογικής προσπάθειας, η συγκεκριμένη κωμωδία επιφυλάσσει δεύτερες ερμηνείες και πολλαπλά νοήματα γύρω από τον χώρο τού θεάτρου. Στην εν λόγω παράσταση το λάθος, η απώλεια στον συγχρονισμό, η τυχαιότητα των επιλογών και το ανατρεπτικό αποτέλεσμα των προθέσεων καταλήγουν να υπονομεύουν την ορθολογική διαρρύθμιση των γεγονότων γύρω από τη ζωή ενός θιάσου.
Οι πρωταγωνιστές αυτού εκπροσωπούν την μικρογραφία της θεατρικής οικογένειας. Ρόλοι εναλλάσσονται σε ένα ιεραρχικά δομημένο περιβάλλον, ανθρώπινες σχέσεις αναπτύσσονται επενδύοντας στην σχέση εξουσίας τού πομπού προς τον -εκάστοτε- δέκτη, οι ανασφάλειες ως προς το επικείμενο αποτέλεσμα προκαλούν την ψυχική ευταξία των ηθοποιών, καθώς οι παράλληλες ιδιότητες εντός της θεατρικής σκηνής προκαλούν τα όρια της ανάγνωσης του έργου (και των συντελεστών αυτού). Όλα μεγεθύνονται υπό το βάρος της ευθύνης την οποία καλούνται να υπηρετήσουν οι πρωταγωνιστές. Ένα λάθος στο θεατρικό σανίδι ανατρέπει σχεδιασμούς και προσκαλεί την υποκριτική εγρήγορση των προσώπων, μεταβάλλοντας άρδην τους όρους της συνδιαλλαγής επί του κειμένου. Σε αυτό το τελευταίο ο συγγραφέας Michael Frayn δίνει έμφαση και ο σκηνοθέτης Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης όχι μόνο δεν παραγνωρίζει, αλλά του προσδίδει διακριτή υπεραξία. Τι συμβαίνει όταν οι αθέατες σχέσεις των ηρώων διαταράσσονται (στα παρασκήνια) και στο δημόσιο θέαμα της σκηνικής παρουσίας τα λόγια λησμονούνται και οι θέσεις των ηθοποιών αλλάζουν άνευ υπόδειξης; Η απάντηση εντοπίζεται στον αυτοσχεδιασμό, με τέτοιο τρόπο ώστε να μην υπονομεύεται το βαθύτερο νόημα του έργου.
Για την επιτυχία τού συγκεκριμένου εγχειρήματος απαιτείται σκηνική οργάνωση αντάξια των προσδοκιών μιας τεχνολογίας ικανής να ανταποκριθεί στις ταχύτατες αλλαγές των πρωταγωνιστών και ο Πάρις Μέξης ικανοποιεί με άψογο τρόπο αυτές ακριβώς τις ανάγκες. Εσωτερικό οικίας από τη μία πλευρά, πίσω όψη των παρασκηνίων από την άλλη και το θέατρο σε σμίκρυνση αναπτύσσεται εμπρός μας με τρόπο άμεσο. Δημιουργεί ένα οπτικό ερέθισμα πολλαπλών εναλλαγών και διαδοχικών «απαντήσεων» στα ερωτήματα τα οποία η πλοκή θέτει και εξαναγκάζει τον θεατή να μένει προσηλωμένος στις μεταβαλλόμενες συνθήκες της δράσης.
Ο Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης, μέσα από το κείμενο του Άγγλου συγγραφέα και με σεβασμό στα όρια που το ίδιο θέτει εκ των προτέρων, καταφέρνει, υπό την υποδειγματική συνεργασία των Σμαράγδας Καρύδη, Οδυσσέα Παπασπηλιόπουλο, Στεφανίας Γουλιώτη, Γιώργου Χρυσοστόμου, Λένας Παπαληγούρα, Γιώργου Ψυχογυιός, Δάφνης Δαυίδ και Γιώργου Ζυγούρη -πρωταγωνιστεί και ο ίδιος ο σκηνοθέτης σε ρόλο υποκριτικό-, να αποκαλύψει στο κοινό τις αντιθέσεις, τις αντιπαλότητες, τις μοιρολατρικές προσεγγίσεις των ανθρώπων του θεάματος και της τέχνης στη μεταξύ τους επαγγελματική συνύπαρξη. Το γέλιο υποκαθιστά την αγωνία των ηθοποιών για επιτυχία, η αφέλεια την ματαιοδοξία τής προβολής στο σανίδι των απαιτήσεων, η εμπειρία την απροσδόκητη χάρη και δυναμική του ανεξέλεγκτου. Η έλλειψη θετικής απόκρισης στη λάθος συνταγή επιτυχίας, απολήγει εν τέλει σε θρίαμβο του αυτοσχεδιασμού επί του συνόλου. Άπαντες οι πρωταγωνιστές μεταπλάθουν την προσωπική ήττα (βλ. λάθη επί λαθών στη σκηνή) σε συλλογική επιτυχία, μετασχηματίζοντας τις προϋποθέσεις επιβίωσης στο επάγγελμα σε όρους ζωής. Επί της ουσίας ο Michael Frayn σχηματοποίησε την ανθρώπινη κοινωνία σε θεατρικό μοτίβο.
Όλοι οι πρωταγωνιστές καταθέτουν ποιότητα και διακριτή ενέργεια προκειμένου να επιφέρουν το θετικό αποτέλεσμα. Η εμπειρία των περισσοτέρων επιτρέπει την παρουσία στη σκηνή με άνεση και χάρη. Αξίζει, ωστόσο, να σταθούμε σε δύο εξ αυτών, δίχως να μειώνεται στο παραμικρό η αξία όλων των συντελεστών. Ο Οδυσσέας Παπασπηλιόπουλος, σε ρόλο σκηνοθέτη, διακρίνεται για την πολυμέρεια της υποκριτικής του δεινότητας. Με δυναμικό χαρακτήρα και έξυπνη, σκηνοθετικά, παρουσία συντονίζει και διευθύνει σαν μαέστρος τον θίασο. Διαθέτει πλούσιο ταλέντο στην έκφραση και την έκφανση του σώματος και των απαιτούμενων κινήσεων, ώστε η πρόθεση να συνοδεύεται από τη θέση. Ανεξάντλητος και εξαιρετικά συγκροτημένος στις προβαλλόμενες αιτιάσεις περί ιεραρχικής αντίληψης του παραδοσιακού θεάτρου (όπως το παρουσιάζει ο συγγραφέας του έργου), υπηρετεί τον ρόλο με επαγγελματισμό και ενσυναίσθηση.
Εξίσου εντυπωσιακός ο Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης. Είναι σπουδαίος ηθοποιός και αποδεικνύεται, έτι μία φορά, εξαιρετικός γνώστης τής σκηνοθετικής άποψης σε απαιτητικά κείμενα (η κωμωδία είναι κατεξοχήν δύσκολος τομέας). Με ιδιάζουσα πρόσληψη της ευθυμίας και του τρόπου μετάδοσής της, μεταπλάθει την αντίληψη περί κωμικού σε άκρως συντεταγμένη και ορθολογική πρόταση, επιτρέποντας παράλληλα πεδία ελεύθερης (όχι άναρχης) πρωτοβουλίας.
Η Σμαράγδα Καρύδη, σε ρόλο οικονόμου της οικίας, ερμήνευσε με την ασφάλεια που της παρέχει η δυναμική της παρουσία, γεγονός το οποίο δεν προσέδωσε διακριτή παρουσία επί σκηνής. Εξάλλου, ο ίδιος ο ρόλος δεν επιδέχεται περαιτέρω αναλύσεις, καθώς περιορίζει ασφυκτικά τον ηθοποιό σε στείρα επανάληψη. Η Στεφανία Γουλιώτη σε ρόλο αρκετά δύσκολο τεχνικά, δεδομένης της κίνησής της σε υποδήματα υπερυψωμένα και με αθλητικές επιδείξεις καθ’ όλη τη διάρκεια της παράστασης, έμεινε προσηλωμένη στην αναγκαιότητα της ταχύτητας και του ρυθμού που όφειλε να ακολουθήσει.
Από ‘κει και πέρα, ο Γιώργος Χρυσοστόμου με στοχευμένες παρεμβάσεις προσέδιδε πτυχές ευθυμίας στη βάση της αφέλειας που τον διακατείχε και του μόνιμου φόβου της… εφορίας, ενώ την βοηθό σκηνοθέτη υποδύονταν η Δάφνη Δαυίδ η οποία προσωποποιούσε την λέξη εκμετάλλευση, με κάθε προέκταση και περιεχόμενο. Η Λένα Παπαληγούρα, σε ρόλο συζύγου, συμπληρώνει τον πλουσιοπάροχο βίο που διάγουν ως νεοαστοί με ζηλευτή χάρη και αισθητική. Τέλος, οι Γιώργος Ψυχογυιός και Γιώργος Ζυγούρης ανταποκρίθηκαν επιδέξια στις απαιτήσεις της συμμετοχής τους, ο μεν σε ρόλο διαρρήκτη και ο δε σε ρόλους παντός είδους.
Για να συντελεστεί η απόλυτη ταύτιση κειμένου και θεατρικής μετάπλασης απαιτούνται πέραν της σκηνοθεσίας και των ηθοποιών και μια σειρά πρωταγωνιστές πίσω από τα φώτα τής δημοσιότητας. Αξίζουν να υπογραμμιστούν τόσο οι ενδυματολογικές επιλογές τής Βασιλικής Σύρμα, οι οποίες αντικρίζουν κατάματα τις κοινωνικές διαφοροποιήσεις, αλλά και τις ομοιομορφίες που η εξωτερική πραγματικότητα επιβάλει στις συμπεριφορές, όσο και η κινησιολογία τής Κικής Μπάκα, η οποία κυριολεκτικά καθηλώνει, καθώς υποχρεώνει τον θεατή να μένει προσκολλημένος στην ταχύτητα του χρόνου και τις αλλεπάλληλες ανακατατάξεις σε έναν στατικό χώρο.
Συνολικά μία παράσταση της οποίας η ανάγνωση του κωμικού περνά μέσα από την μαθηματική σχέση της ταύτισης επιθυμιών και δημόσιων οπτικών αποκάλυψης των αθέατων πτυχών ενός αποτελέσματος.
Βαθμολογία: 3,5/5*
Info: Παραστάσεις έως και την Κυριακή 15/5: Τετάρτη & Κυριακή στις 20:00, Πέμπτη, Παρασκευή, Σάββατο στις 21:00. Εισιτήρια από 15€ – 80€. Κλείστε τα εισιτήριά σας στη www.viva.gr.
Ακολουθήστε το tetragwno.gr στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης facebook, twitter και instragram για να ενημερώνεστε άμεσα για όλες τις πολιτιστικές ειδήσεις.
