«Ναι, ο θεός το ξεύρει πως είσαι σαν την κόλασιν και άπιστη και ψεύτρα»
Οθέλλος, Πράξη Δ΄- Σκηνή Β΄
Μετά την νίκη του στρατού της Δημοκρατίας της Βενετίας ο στρατηγός Οθέλλος επιστρέφει νικητής. Παντρεύεται την όμορφη Δυσδαιμόνα κρυφά από τον πατέρα της. Ο Οθέλλος, παρά την γενναιότητα του και την ευγενική καταγωγή του δεν παύει να είναι ένας βάρβαρος. Ένας Μαυριτανός κατώτερος… Το να παντρευτεί μια πριγκίπισσα δεν προβλέπεται. Αυτό όμως δεν είναι το μόνο του πρόβλημα. Ο Ιάγος, ένας υφιστάμενος του στρατιώτης, βλέποντας τις φιλοδοξίες του να ναυαγούν λόγω της προτίμησης του Οθέλλου για έναν άλλον στρατιώτη, τον Κάσσιο, κάνουν τον πρώτο συκοφάντη. Κατηγορεί την Δυσδαιμόνα πως διατηρεί κρυφή σχέση με τον Κάσσιο. Ο Οθέλλος τον πιστεύει και οι συνέπειες είναι απρόβλεπτες.
Για δεύτερη χρονιά η θεατρική ομάδα Kursk επαναλαμβάνει την περσινή της επιτυχία και επανέρχεται με το συγκεκριμένο έργο σε σκηνοθεσία Χάρη Φραγκούλη και μετάφραση Δημήτρη Δημητριάδη, στο Υπόγειο του Θεάτρου Τέχνης. Στο σύνολο του όλος ο θίασος αποτελείται από νέους ηθοποιούς. Έχουμε και τον αξιαγάπητο Άγγελο Παπαδημητρίου που έτσι, και αλλιώς παραμένει πάντα ένα μεγάλο παιδί. Η αλήθεια είναι πως η συγκεκριμένη παράσταση δεν μοιάζει με καμία άλλη προσέγγιση αυτού του έργου, παρόλο που έχουμε δει αρκετές εκδοχές του. Αλήθεια, είναι επίσης πως ο Χάρης Φραγκούλης δεν φοβάται να πειραματιστεί. Συχνά διαμαρτυρόμαστε όσοι βλέπουμε εντατικά θέατρο πως μας έχει κουράσει η κυκλικότητα των παραστάσεων που ανεβαίνουν. Όλο τα ίδια και τα ίδια, μια πεπατημένη που όσο και άρτια να αποδίδεται πολλές φορές κινδυνεύει να γίνει προβλέψιμη. Θέλουμε την φρέσκια ματιά και τον πειραματισμό όμως όταν τον συναντάμε στην προσέγγιση ενός έργου τον πυροβολούμε. Αν δεν είναι αυτό εσωστρέφεια τότε τι είναι; Ο Οθέλλος σε σκηνοθεσία Χάρη Φραγκούλη είναι ένα τέτοιο έργο. Μια πρόταση που βλέπει το έργο με μια άλλη οπτική χωρίς όμως να παραγκωνίζει στιγμή το αρχικό κείμενο. Με μια ομάδα πολύ δεμένη και παλιοί γνώριμοι από παλιότερες παραστάσεις, όπως το Λεντζ, δημιούργησαν ένα σύμπαν που η προδοσία, η ζήλια, ο ρατσισμός, η παραπλάνηση, το παράφορο και ανυπόφορο του έρωτα, ο φόνος και η απώλεια αφενός πρωταγωνιστούν, όχι όμως ως καταστάσεις αλλά, αφετέρου μέσα από την ανθρώπινη αδυναμία.
Δεν ξέρω αν αυτή η σκηνοθετική προσέγγιση το κάνει πιο σουρεαλιστικό, αλλά σίγουρα το κάνει πολύ ενδιαφέρον. Οι χαρακτήρες όπως χτίζονται βήμα βήμα μοιάζουν συνωμότες σε κάτι που όλοι καταλαβαίνουν κι όμως παραδίδονται ή μάλλον παρασύρονται σε αυτό. Ο Οθέλλος την ώρα της δολοφονίας ξέρει πως η Δυσδαιμόνα είναι αθώα, κι όμως την σκοτώνει. Δεν αναζητά την δικαιοσύνη, αλλά την λύτρωση. Ο τρόπος του Φραγκούλη είναι λίγο αποδομητικός. Αφαιρεί όλες τις βαρύγδουπες αναγνώσεις και φτιάχνει ένα παιχνίδι. Οι ηθοποιοί είναι σαν να παίζουν πάνω στη σκηνή και μην νομίσετε πως αυτό υποβιβάζει το έργο, κάθε άλλο. Του δίνει μια σύγχρονη ερμηνεία. Αν σκεφτούμε όλα όσα ζούμε και τολμήσουμε να τα εξισώσουμε με όλα όσα συνέβαιναν τότε αυτό που θα προκύψει είναι μια φάρσα. Ένα χαμένο μαντήλι και λίγη χειραγώγηση και έχουμε δυο φόνους. Αν βάλουμε και το δεύτερο (και τρίτο κείμενο) που διαφαίνεται το ταξικό, αλλά και σεξιστικό υπόβαθρο (εσκεμμένα, βέβαια, δραματουργικά από τον συγγραφέα) τότε έχουμε ένα καλό έργο και αυτό γιατί ο Φραγκούλης τόλμησε να γκρεμίσει και να ξαναχτίσει το κλασικό αυτό αριστούργημα και να πάει την τραγικότητα του σε ένα επίπεδο ανθρώπινο και οικείο.
Ο Άγγελος Παπαδημητρίου απολαυστικός. Και πατέρας και μάνα και αδερφός και όλη η συντηρητική, αστική κοινωνία της εποχής. Φυσικά όταν αυτό το βλέπεις από τον ευφυή αυτόν ηθοποιό, σε έναν τόσο κόντρα ρόλο, είναι σα να ξαναγράφεται ο χαρακτήρας.
Τον Ιάγο κάνει ο Ανδρέας Κοντόπουλος. Με μαεστρία υφαίνει τον ερμηνευτικό ιστό της προδοσίας και της εξαπάτησης. Χωρίς ίχνος υπερβολής και ήρεμο λόγο αναπτύσσει μια ωραία χημεία με τον Οθέλλο που ερμηνεύει ο Γιάννης Παπαδόπουλος. Ο ξανθός Οθέλλος με το μελαγχολικό physique έχει πολύ ωραία άρθρωση και πολύ ωραίες παύσεις. Η Σοφία Κόκκαλη είναι η Δυσδαιμόνα. Μια Δυσδαιμόνα γλυκιά, ερωτευμένη, αλλά δυναμική. Πιστή ως το τέλος, νιώθει τον χαμό της όμως δεν κάνει βήμα. Μου άρεσε η άνεση που είχε να κινείται στον χώρο.
Ο Ανδρέας Κωσταντίνου στο ρόλο του Κάσιου. Ναρκισσιστής, κλείνει το μάτι στο κοινό και συμπληρώνει την αντίθεση Ιάγου-Κάσιου, του καιροσκόπου με τον πιστό σύντροφο του Οθέλλου. Ο Ροδερίγος, σε αυτήν την comica Persona προσέγγιση του ρόλου βρίσκει τον Μιχάλη Τιτόπουλο και όλο μοιάζει σαν Stand-Up Comedy για ένα άτομο. Αυθόρμητες σκηνές γέλιου και μια παρουσία που εκτόνωνε την ένταση. Λάτρεψα τον Κορνήλιο Σελαμσή. Ο μουσικός και συνθέτης σαν Τιμ Μπάρτον φιγούρα μαζί με το πιάνο του σκιαγραφούσε όλες τις σκηνές και στιγμές του έργου με αφοπλιστική αμεσότητα. Η Ηλέκτρα Νικολούζου είναι η Μπιάνκα. Εμφανίζεται στην πλατεία και με μια έντονη κίνηση των χεριών μας συστήνει τον ρόλο της. Στην τελευταία σκηνή η παρουσία της ως μοιρολογίστρα μετά τον φόνο είναι φοβερή. Τέλος, η Δήμητρα Στυλιανού ως Αιμιλία με μια υπερβολή, ίσως, είναι εκείνη που λύνει το κουβάρι της προδοσίας και λειτουργεί ως alter ego της πιστής και χειραφετημένης Δυσδαιμόνας.
Τα κουστούμια της Μαρίας Πανουργιά θυμίζουν στολές κολεγίου για τα κορίτσια και κάτι ανάμεσα σε ποπ, σκωτσέζικο κιλτ για τα αγόρια. Η κίνηση του Τάσου Καραχάλιου έχει επιρροές από Physical theatre. Σωματική αφήγηση με έντονο συναίσθημα. Ο Κορνήλιος Σελεμσής με την εμπειρία του σε μουσική για θέατρο και την ευφάνταστη οπτική του προτείνει έναν εκκλησιαστικό ήχο που ταιριάζει πολύ στην παράσταση.
Ο Οθέλλος του Χάρη Φραγκούλη σίγουρα δεν μοιάζει με καμιά από τις παραστάσεις που έχετε δει μέχρι τώρα. Ίσως κάποιοι να την θεωρήσουν παράτολμη και αφοριστική και αυτή ακριβώς είναι η επιτυχία της.
Info: Ο «Οθέλλος» από 24/2 έως 14/4 και κάθε Δευτέρα και Τρίτη στις 21.00 στο Υπόγειο του Θεάτρου Τέχνης (Πεσμαζόγλου 5, Αθήνα / 2103222760).