Ο Μίμης Ανδρουλάκης πιστός στο λογοτεχνικό ραντεβού με τους αναγνώστες του κυκλοφόρησε πριν λίγο καιρό το νέο του μυθιστόρημα με τίτλο «Μπλε λουλούδι – Αναμνήσεις από το 2048» από τις εκδόσεις Πατάκη. Μας ξεναγεί στις σελίδες της πιο ανατρεπτικής κατασκοπικής ιστορίας που θα μας κάνει να νοσταλγήσουμε τα μέλλον και να επαναπροσδιορίσουμε το παρελθόν. Άμεσος, χειμαρρώδης και πάντα ευγενής.
Πριν λίγες ημέρες κυκλοφόρησε το νέο σας μυθιστόρημα με τίτλο «Μπλε λουλούδι» -αναμνήσεις από το 2048» από τις εκδόσεις Πατάκη. Μιλήστε μας για αυτό
Στο «Μπλε λουλούδι» -αναμνήσεις από το 2048» θα συναντήσουμε τριάντα τρεις άνδρες και γυναίκες της επιστήμης και της τέχνης, από όλο τον κόσμο. Θα δείτε ανθρώπους από την Κίνα, την Αμερική, την Κένυα, την Ελλάδα και άλλες χώρες, κορυφαίους στο είδος τους να αποσύρονται στο νησί των κοραλλιών. Εκεί, τα πρόσωπα αντιδρούν συμβολικά με τον στοχαστικό βίο των Ελλήνων –αναφέρομαι στην Αριστοτελική έννοια- και προσπαθούν να βρουν απαντήσεις στα μεγάλα ερωτήματα της ανθρωπότητας. Στην κλιματική καταστροφή, τις πανδημίες, τον πυρηνικό χειμώνα και άλλους κινδύνους γήινους και εξωγήινους, ανθρωπογενείς και μη. Εδώ υπάρχει μια ιδιαιτερότητα, η οποία έχει και πραγματική βάση, και οι τριάντα τρεις είναι απόγονοι νόθων τέκνων μεγάλων αντρών. Είναι μια ίντριγκα που ο αναγνώστης θα αποκωδικοποιήσει στην πορεία και θα καταλάβει για ποιο λόγο υπάρχει αυτή η αφύσικη σύμπτωση. Θα γνωρίσετε τον Καρλ που είναι απόγονος του Φρεντ, του νόθου γιου του Καρ Μαρξ του ανθρώπου που ονειρεύτηκε την κοινωνική απελευθέρωση και ισότητα, κι όμως εγκατέλειψε το παιδί του. Ένας αμερικανός σκηνοθέτης απόγονος του Πιραντέλλο. Κι άλλοι πολλοί Άνταμ Σμιθ, Πικάσο, Χόπκινς, Βολταίρος… Όλοι αυτοί θα συνδεθούν με την πρώτη ανθρώπινη αποικία στο φεγγάρι, ενώ στην ατμόσφαιρα αιωρείται μια ανατρεπτική τεχνολογία που θα αλλάξει τον κόσμο, ισοδύναμη με γεωπολιτικό σοκ. Είναι η δυνατότητα μας να συμπυκνώσουμε απεριόριστα ηλιακή ενέργεια. Αυτό προϋποθέτει μια νέα εποχή στην κβαντική φυσική που είναι κάτι το οποίο ετοιμάζεται. Πιστέψτε με όλα όσα λέγονται είναι ρεαλιστικά και πραγματικά. Στην εξέλιξη της πλοκής θα δείτε ένα ξεγύμνωμα των ηρώων, οικογενειακά μυστικά και τραύματα. Πως επηρεάζονται από αυτά, έρωτες, ίντριγκές. Στο βιβλίο αυτό που κυριαρχεί είναι η κατασκοπεία, αλλά και πολλές απαντήσεις. Πως θα είναι το ρομπότ της τεχνητής νοημοσύνης, η νέα τάξη πραγμάτων, πως θα εξελιχθεί ο εξώγαμος πολιτικός καπιταλισμός της Κίνας; Αυτά τα ερωτήματα με συγκλόνισαν και έγραψα το βιβλίο.
Αυτά τα ονόματα που αναφέρετε και η πορεία των γενεαλογικών δέντρων που ακολουθείτε είναι προϊόν μυθοπλασίας ή υπάρχει ιστορική βάση; Θέλω να πω ότι αναφέρετε προσωπικότητες όχι μόνο ευρέως γνωστές, αλλά κάποιοι από αυτούς έχουν επηρεάσει με το έργο τους τη ανθρωπότητα;
Φυσικά και είναι αληθινά όλα όσα λέγονται και είναι υλικό μακροχρόνιας έρευνας και αναζήτησης. Θα σας πω κάτι που δεν έχω ξαναπεί, υπήρξε ένας παππάς επαναστάτης στην Λατινική Αμερική, στην Κολομβία συγκεκριμένα, ο Καμίλο Τόρες. Ένας παππάς Τσε Γκεβάρα θα μπορούσαμε να πούμε, αυτός, λοιπόν άφηνε στα βουνά των Άνδεων πολλά παιδιά τα οποία τα έκανε με κορίτσια της καλής αριστοκρατίας της Κολομβίας, οι οποίες για τον έρωτα του παρατούσαν το σπίτι τους και το έσκαγαν μαζί του στα βουνά, αντάρτικο, δηλαδή. Ένα από αυτά είναι ο Καμίλο, ένας μεγάλος συνθέτης. Θα δείτε τον νόθο γιο του Πελέ, τον Γκαετάνο –σπουδαίος χορογράφος-. Όλα είναι υπαρκτά πρόσωπα. Θέλετε πιο ακραίο παράδειγμα; Υπάρχει ο καθηγητής Άλεν, είναι ο επιστήμονας που έχει συνδέσει το προσωπικό φάρμακο με το γονιδίωμα και ηγείται της έρευνας για το εμβόλιο κατά του καρκίνου. Αυτός είναι απόγονος του περιβόητου βιαστή γυναικών Τσέσμαν που συγκλόνισε την Αμερική την δεκαετία του ΄60.
Στο μυθιστόρημα σας διακρίνουμε το στοιχείο του φανταστικού, όχι με την μορφή της μελλοντολογίας, αλλά με έναν ρεαλιστικό στοχασμό. Αυτή η προσέγγιση υπήρχε και στην «Αγάπη της Μέδουσας», το προηγούμενο βιβλίο σας. Ποιος είναι ο λόγος που επιλέγετε να μιλήσετε για το παρόν δείχνοντας το μέλλον;
Τα τελευταία δέκα μου βιβλία με τις εκδόσεις Πατάκη είχαν ένα κοινό χαρακτηριστικό άνηκαν σε μια σειρά που την είπα Ιστορία γραμμένη σαν παραμύθι και ήθελα να την διακόψω. Αυτό που έκανα ήταν να λειτουργώ ως ραβδοσκόπος, έκανα ιστορικές γεωτρήσεις και όπου έβρισκα πως υπάρχει νερό-θέμα το έβγαζα στην επιφάνεια, αλλά με ενδιέφερε να είναι κάτι, εντελώς άγνωστο. Στο Αγάπης της Μέδουσας πρώτη φορά αποκαλύπτεται το ποιος, που, πότε, γιατί προδόθηκε το Κίνημα του Ναυτικού, που ως γνωστόν οδήγησε στην Κυπριακή τραγωδία και στα βάσανα που τραβάμε σήμερα με την Τουρκία. Ήθελα, λοιπόν, να στραφώ προς το μέλλον, να δω τα πράγματα προς τα μπρος και επινόησα αυτήν την ιστορία η οποία δεν είναι εντελώς φανταστική, κάτι τέτοιο θα συμβεί. Συμβαίνει, υπάρχουν σκέψεις που μέσα μου πρέπει να απαντηθούν για την ανθρωπότητα. Μπορούμε να είμαστε παρόντες με πολλούς τρόπους σε ότι θα γίνει στο μέλλον.
Αν κρίνω κι από τα προηγούμενα συγγραφικά σας έργα αρέσκεστε στους συμβολισμούς. Γιατί μπλε λουλούδι, τι κρύβει η επιλογή του αριθμού 33 (το σύνολο δηλαδή των ηρώων), γιατί όλα τα πρόσωπα είναι νόθα παιδιά επιφανών αντρών και φυσικά πως καταλήξατε στο έτος 2048;
Εσείς θέλετε να σας πω τα πάντα. Λοιπόν, πάμε, το Μπλε λουλούδι με βασανίζει χρόνια. Είναι το σύμβολο ενός ρομαντικού κινήματος για την επανένωση ποίησης και ζωής, ονείρου και πραγματικότητας. Είναι το απεριόριστο και απροσδιόριστο που δίνουμε στο όνομα της κάθε επιθυμίας. Ο Γκαίτε του έδινε τον ορισμό το ανέφικτου. Κι όμως υπάρχει, στα βουνά της Κρήτης υπάρχει. Είναι για εμένα κάτι πολύ σημαντικό, η εσωτερική αναζήτηση μου. Συνεχίζουμε, το 2048 μπαίνουν όλα τα ορόσημα που βάζει η ανθρωπότητα. Υποτίθεται το 2050 θα έχουμε αυξήσει τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, χρονικά οι επιστήμονες τραβάνε γραμμή στο μέσο του αιώνα. Υπάρχει και κάτι άλλο, η πρόθεση μου είναι να αντιπαραθέσω το ιστορικό 1848 με το 2048. Την χρονιά που σηματοδοτεί την πρώτη βιομηχανική επανάσταση, η χρονιά της πρώτης και μοναδικής πανευρωπαϊκής επανάστασης –το μεγάλο δημοκρατικό ξέσπασμα- και βέβαια του κουμουνιστικό μανιφέστο του Καρλ Μαξ. Όσο για το 33 είναι τα χρόνια του Χριστού και εμένα με διακατέχει αυτός ο αριθμός.
Στην ιστορία σας παραφράσετε τον στίχο του Οδυσσέα Ελύτη ««Πενθώ τον ήλιο και πενθώ τα χρόνια που έρχονται» από το Μονόγραμμα. Λέτε «Πενθώ τα χρόνια που έρχονται / Χωρίς εμάς». Θα ήθελα να σταθούμε στο «Χωρίς εμάς». Γιατί το γράψατε; Διακρίνω μια πικρία;
Όταν διάβασα πρώτη φορά τον συγκεκριμένο στίχο μου έκανε μεγάλη εντύπωση. Τον σκεφτόμουνα, δεν έχει μόνο μία ανάγνωση, είναι πολύτροπος. Εδώ, λοιπόν, εγώ ως συγγραφέας αυτά τα χρόνια που αναφέρονται τα ερευνώ, τα τραγουδώ και αφήνω τον αναγνώστη να τα ιχνηλατεί με μία διάθεση ρεαλιστικής φαντασίας. Πικρία, όχι, δεν υπάρχει, αντιθέτως αυτή η νοσταλγία μου δίνει μια ξεχωριστή χαρά. Ζω αυτά που δεν θα προλάβω να ζήσω, μετέχω κατά κάποιον τρόπο στο μέλλον μέσα από τις σελίδες αυτού του μυθιστορήματος. Υπάρχει μια αισιοδοξία εσωτερική σε αυτό το βιβλίο δεν υπάρχει ζήλια για εσάς που θα είστε εδώ. Είναι ένα παιχνίδι, θα λέτε μετά από χρόνια-βρε τι έγραφε τότε ο Ανδρουλάκης- θα είναι έτσι, δεν θα είναι, αν και εγώ πιστεύω πως θα είναι ακριβώς έτσι.
Έχετε την ικανότητα να βλέπετε μέσα στους χαρακτήρες. Δεν στέκεστε απλά σε μια περιγραφή, αλλά σκιαγραφείτε το ψυχολογικό προφίλ των ηρώων σας. Θα τολμήσω να σας προκαλέσω λέγοντας πως οι ιστορίες σας είναι άλλοθι για να μπορείτε να εμβαθύνετε στο μυαλό των ανθρώπων ανασύροντας και προσωπικές σας μνήμες. Ισχύει κάτι τέτοιο;
Στο βιβλίο ρωτάει η Άννα την ποιήτρια Τζάνις Ουίλσον «η τέχνη είναι μια μορφή αυτοβιογραφίας»; Εννοείται και είναι, οπωσδήποτε, είναι. Ο δημιουργός αντλεί από τα δικά του βιώματα και τις προσωπικές του άλυτες αντιθέσεις. Μπορώ να σας πω πως αυτό είναι και το πλεονέκτημα. Αυτές οι άλυτες αντιθέσεις είναι που μας κρατάνε και ζωηρούς. Στην πολιτική πρέπει να δείχνεις πιο ξεκάθαρος και με λυμένες τις απορίες σου. Αυτό δεν απαιτείτε από έναν μουσικό. Αντιθέτως, μπορεί να παίρνει δύναμη από όλες αυτές τις εσωτερικές συγκρούσεις και να γράψει αριστουργήματα. Στα έργα μου πάντα υπάρχουν στιγμές και μνήμες μου.
Βλέπω, εδώ στις σημειώσεις μου πως έχετε αφιερώσει το «μπλε λουλούδι» στην γενιά της χιλιετίας. Συγκεκριμένα αναφέρετε «αφιερώνω αυτό το βιβλίο στην γενιά της χιλιετίας που ξεμύτισε στο πρώτο πέμπτο του αιώνα όπου συνάντησε την οικονομική κρίση και την καταστροφή της πανδημίας». Θέλω να σας πάω στην άλλη πλευρά. Τι καλό κληρονόμησε αυτή η γενιά ή αν προτιμάτε, τι καλό θα βγει από όλες αυτές τις δυσκολίες;
Έχω ένα πρόβλημα με τις κληρονομιές. Δεν θέλω η γενιά σας να είναι μηρυκάζουσα. Να λατρεύει τα είδωλα του παρελθόντος. Θαυμάζεις τον Τζον Λένον; Τον Τσε Γκεβάρα; Σωστά, καλά κάνεις. Θα ήθελα, όμως, αυτή η γενιά να είναι η γενιά της ανατρεπτικής καινοτομίας. Άλλωστε, θα αντιμετωπίσετε προβλήματα που η δική μου η γενιά δεν αντιμετώπισε τόσο άμεσα. Το θέμα της εργασίας; Πολύ μεγάλο θέμα. Θα αντιμετωπίσετε την υποκατάσταση εργασίας από έξυπνες μηχανές. Είναι δεδομένη η τεχνολογική ανεργία. Υπάρχει πολιτική σύγχυση. Πετύχατε τον Τραμπ, τον Τζόνσον, τον Μπολσονάρο, δηλαδή ένας ευτελής λαϊκισμός. Αλλά πιστεύω ότι η γενιά σου θα φέρει νέα πολιτικά υβρίδια ξεδιαλέγοντας και παλιές ιδεολογίες. Θα παντρέψει τον φιλελευθερισμό και τις αρχές ενός κράτους δικαίου με τον υπαρκτό σοσιαλισμό και τα ίσα ανθρώπινα δικαιώματα. Νέες προκλήσεις με την υγεία, την οικολογία. Ο ιός δεν μας ήρθε ουρανοκατέβατος, μην γελιόμαστε. Όλο αυτό γίνεται γιατί, δεν εξελιχθήκαμε στην έρευνα, δεν προετοιμάστηκε η ανθρωπότητα για την άγνωστη ασθένεια Χ, γιατί μπλοκάρονται όλα από τους γίγαντες των φαρμακευτικών εταιρειών και τα συμφέροντα τους. Αυτά είναι προκλήσεις για την γενιά σου. Πιστεύω σε αυτά που θα καταφέρει η γενιά σου.
Πολυγραφότατος και ακούραστος. Αυτά είναι δύο από τα επίθετα που σίγουρα σας ταιριάζουν. Γράφετε ένα βιβλίο το χρόνο, είναι γεγονός. Έχετε ξεκινήσει ήδη το μυθιστόρημα που θα κυκλοφορήσει τέλη του 2021; Ή απλά, πείτε μου ποια θα είναι η επόμενη ιστορία σας
Δύο ιστορίες έχω στο μυαλό μου, όχι μία μόνο. Αλλά θα δω ποια θα ισορροπήσω. Γράφω πάντα καλοκαίρι, θέλω οι θερμοκρασίες να είναι υψηλές και να είμαι κοντά στην θάλασσα για να ζω όπως στην Κρήτη. Γράφω με παραληρηματικό τρόπο πολύ γρήγορα, τα έχω όλα στο μυαλό μου. Η κυοφορία είναι μέσα μου και δεν είναι ενός έτους, αλλά σκέψεις χρόνων. Δεν θα σας αποκαλύψω τίποτα άλλο όμως. Στο μέλλον θα τα πούμε.