Μίνως Ευσταθιάδης: «Οι εγκληματίες των βιβλίων μου πάντα καταλήγουν να γίνουν οι καλύτεροι φίλοι μου»

«Όλοι φοράνε τις μάσκες τους, το φως υποχωρεί. Όλοι εκτός από έναν, που πάντα παραμένει αθέατος». Αυτός είναι ο ντετέκτιβ Κρις Πάπας, χαρακτήρας που έπλασε ο Μίνως Ευσταθιάδης κι εμφανίζεται για δεύτερη φορά σε βιβλίο του συγγραφέα. Με αφορμή το τελευταίο του αστυνομικό μυθιστόρημα που τιτλοφορείται «Ο Δύτης» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ίκαρος, μας αποκαλύπτει το λόγο για τον οποίο επέλεξε το συγκεκριμένο λογοτεχνικό είδος, ενώ μιλά για τη διαδικασία δημιουργίας των βιβλίων του, τις ιδέες του, αλλά και τις ασχολίες του πέρα από τη συγγραφή.

Κύριε Ευσταθιάδη, αρχικά για ποιο λόγο επιλέξατε να ασχοληθείτε με το αστυνομικό μυθιστόρημα;

Ας αρχίσουμε αντίστροφα: Ένας άντρας πιάνει την γυναίκα του να τον απατά και την σκοτώνει -ας ελπίσουμε τουλάχιστον να την γλυτώσει ο εραστής! Πώς εξηγείται, ένα έλλογο ον (που έχει π.χ. βρει το φάρμακο για την φυματίωση και κατασκευάσει διαστημόπλοια κλπ κλπ) να παρασύρεται σ’ ένα τέτοιο λάθος; Και πώς γίνεται να το επαναλαμβάνει για χιλιάδες χρόνια; «Έγκλημα πάθους» θα πει κάποιος, προσπαθώντας να δικαιολογήσει τα αδικαιολόγητα. Ακόμα και το πιο ανεγκέφαλο ζώο, θα αντιμετώπιζε καλύτερα το πρόβλημα.

Υπάρχουν βέβαια εκατοντάδες ανάλογα παραδείγματα. Νομίζω όμως, ότι μια τόσο συνηθισμένη περίπτωση αποκαλύπτει πολύ περισσότερα απ’ όσα θέλουμε. Το έγκλημα -ως πράξη, ως συγκίνηση, ως λύση- είναι βαθιά ριζωμένο μέσα μας. Όσο άρωμα κι αν βάλουμε, όση όπερα κι αν ακούσουμε, όσα προβλήματα της κβαντικής φυσικής κι αν λύσουμε, παραμένουμε εν δυνάμει φονιάδες. Το αστυνομικό μυθιστόρημα ασχολείται με μια από τις πιο ενδιαφέρουσες «συνήθειες» του ανθρώπινου είδους: το έγκλημα.

Ο πρωταγωνιστής του τελευταίου βιβλίου σας με τίτλο «Ο Δύτης», ο ιδιωτικός ντετέκτιβ Κρις Πάπας, εμφανίζεται για δεύτερη φορά σε συγγραφικό σας έργο, αφού πρώτα μας συστήθηκε στο ”Δεύτερο μέρος της νύχτας”. Ποιον τύπο ανθρώπου συμβολίζει;

Προτιμώ να βλέπω τους μυθιστορηματικούς ήρωες σαν υπαρκτά πρόσωπα που ζουν σε κάποιο παράλληλο σύμπαν κι όχι σαν σύμβολα. Τον Κρις Πάπας τον τρώει η περιέργεια να μάθει την λύση ενός αινίγματος, ενώ ταυτόχρονα αδιαφορεί για την επαγγελματική του επιτυχία. Θα αντάλλασε εύκολα μια παχιά τραπεζική επιταγή για κάποιο τρομερό ταξίδι. Συνηθίζει να αυτοσαρκάζεται και πολλές φορές το μοναδικό του όπλο είναι το χιούμορ. Δεν έχει πατρίδα. Είναι μισός Έλληνας και μισός Γερμανός. Του αρέσουν (όπως και σε μένα άλλωστε…) όλοι οι μπάσταρδοι.

Πολλοί συγγραφείς δηλώνουν ότι στους χαρακτήρες των βιβλίων που δημιουργούν, αντικατοπτρίζεται μία πλευρά του εαυτού τους. Ισχύει κάτι τέτοιο για εσάς;

Φυσικά και ισχύει. Σχεδόν όλοι οι χαρακτήρες των βιβλίων μου έχουν κάτι από μένα. Οι εγκληματίες πάντα καταλήγουν να γίνουν οι καλύτεροι φίλοι μου. Πιάνουμε κουβέντα, πίνουμε ποτά, κάνουμε ατελείωτες νυχτερινές βόλτες σε διάφορες πόλεις.

Ποια ήταν η μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετωπίσατε κατά τη διάρκεια της συγγραφής του βιβλίου σας;

Πρακτικά: η απομάκρυνση από την ζωή. Για να γράψεις, θα πρέπει κατά κάποιο τρόπο να κλειστείς έξω από τον κόσμο. Αμέτρητος χρόνος και κόπος σ’ ένα περίεργο μέρος που «τίποτα δεν είναι αληθινό και όλα επιτρέπονται». Δανείζομαι την ατάκα από τον φίλο μου… Γουίλιαμ Μπάροουζ.

Διανοητικά: η τελική μορφή της κειμένου. Κάθε συγγραφέας ενώνει τα κομμάτια ενός παζλ με τον δικό του τρόπο. Το πρόβλημα -και ταυτόχρονα η απόλαυση- είναι ότι δεν υπάρχει «σωστή» θέση. Κάθε μία συναρμολόγηση καταλήγει σε ένα διαφορετικό βιβλίο, που πιθανότατα απευθύνεται σε άλλους αναγνώστες. Ως ορισμός, θα μπορούσε να πλησιάζει το δημιουργικό χάος.

Ψυχολογικά: η κάθε διαγραφή. Η δύσκολη ώρα που πρέπει να παραδεχτείς ότι μερικά απ’ αυτά που έγραψες (λέξεις, προτάσεις, παράγραφοι, σελίδες κλπ), πρέπει να εξαφανιστούν. Κι αυτό είναι καλύτερα να το κάνεις μόνος σου.

Από πού μπορεί να ξεκινήσει μια ιδέα σας; Αντλείτε έμπνευση από αληθινά περιστατικά;

Ιδέα δεν έχω που και πότε θα γεννηθεί μια ιδέα. Πρακτικά γεννιέται μόνο όπου και όταν θέλει! Την έμπνευση δεν μπορείς να την προγραμματίσεις. Αν μιλούσαμε για ζώο, θα ήταν σίγουρα γάτα.

Ένα κομμάτι του «Δύτη» είναι βασισμένο σε αληθινά περιστατικά. Πρόκειται όμως για μυθιστόρημα και κυριαρχεί η μυθοπλασία. Κυνηγάω την στιγμή που η φαντασία αποδεικνύεται σημαντικότερη από οτιδήποτε άλλο. Υπέροχη αίσθηση. Η δυνατότητα να ζούμε, έστω για λίγο, πέρα από την τυραννία της πραγματικότητας.

Το βιβλίο σας «Ο Δύτης» έχει ήδη αγαπηθεί από πολλούς αναγνώστες κι έχει λάβει εξαιρετικές κριτικές. Τις διαβάζετε; Τι κρατάτε από κάθε θετική ή αρνητική κριτική;

Φυσικά και τις διαβάζω. Κάθε φορά που κάποιος γράφει κάτι για το βιβλίο, νοιώθω ότι μου κάνει ένα διπλό δώρο. Αφενός γιατί το διάβασε, αφετέρου γιατί μπήκε στον κόπο να μιλήσει δημοσίως γι’ αυτό. Οι θετικές κριτικές είναι όμορφα δώρα, οι αρνητικές μπορεί όμως να είναι εξαιρετικά χρήσιμα δώρα.

Ποιοι είναι οι αγαπημένοι σας συγγραφείς; Σας έχουν επηρεάσει σε κάποιο βαθμό;

Μερικοί από τους αγαπημένους, με τυχαία σειρά: Μπέκετ, Πόε, Θουκυδίδης, Κενώ, Κάφκα, Αισχύλος, Ντοστογιέφσκι, Βιζυηνός, Κορτάθαρ, Καβάφης, Χειμωνάς, Μπολάνιο.

Δεν ξέρω ποιοι και πόσο με έχουν επηρεάσει στα γραψίματά μου. Ίσως η ματιά μου να μην είναι ξεκάθαρη πάνω σ’ αυτό. Συνήθως οι αναγνώστες μπορούν να δουν περισσότερα.

Ποια είναι η καθημερινότητά σας όταν γράφετε ένα βιβλίο και ποια όταν δεν ασχολείστε με τη διαδικασία της συγγραφής;

Η συγγραφή επιβάλει τον δικό της ρυθμό. Είναι κάτι σαν μέθη, που εκδηλώνεται με διάφορα συμπτώματα: Αδιαφορώ για ένα σωρό πράγματα, απαντάω με δυσκολία σχεδόν σε οτιδήποτε, ξυπνάω αργά και κοιμάμαι ακόμα πιο αργά. Μιλάω μόνος μου, δηλαδή με τους εκείνους που ζουν μέσα στο μύθο μου. Μπορεί να ακούγεται λίγο ρομαντικό, αλλά στην πράξη είναι πολύ ενοχλητικό. Ειδικά για όσους βρίσκονται δίπλα μου. Τους ζητάω συγγνώμη αλλά δεν μπορώ να το διορθώσω. Είμαι στο κόσμο μου. Δεν γίνεται αλλιώς.

Όταν δεν γράφω, αφιερώνω περισσότερο χρόνο στην οικογένειά μου. Και φυσικά στο windsurfing. Έχω ένα θέμα με την θάλασσα. Ζω δίπλα της και πολλές ώρες κυριολεκτικά πάνω της. Το νερό έχει παίξει καταλυτικό ρόλο στην ζωή μου.

Στα άμεσα σχέδιά σας είναι η συγγραφή ενός νέου βιβλίου;

Γράφω κάτι. Ελπίζω να πάρει το σχήμα βιβλίου. Αν και ποτέ δεν ξέρεις που θα σε οδηγήσουν τα βήματα…