Η Στέλλα Μπελιά δεν χρειάζεται ιδιαίτερες συστάσεις. Νηπιαγωγός, ακτιβίστρια, μέλος της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας, μα πάνω από όλα ένας άνθρωπος που έχει μάθει να μάχεται. Ο λόγος της είναι πύρινος, ξεκάθαρος. Δεν διστάζει να μιλήσει για το πρόσφατο εκπαιδευτικό νομοσχέδιο που κατατέθηκε, το έλλειμμα της ελληνικής κουλτούρας όσο αφορά το –αυτονόητο- δικαίωμα στον σεξουαλικό προσανατολισμό και φυσικά, για τα βίαια, πατριαρχικά στερεότυπα που εξισώνονται με τον φασισμό, σε μια κοινωνία που κωφεύει.
Το περσινό σύνθημα του Athens Pride ήταν «Ο δρόμος έχει τη δική μας ιστορία». Βλέπουμε πως λόγω του Covid-19 οι περισσότερες εκδηλώσεις ακυρώνονται. Τι θα ισχύσει για την 16η διοργάνωση της Ημέρας Υπερηφάνειας; Θα γίνει, τελικά, η παρέλαση;
Η ανακοίνωση του Athens Pride αναφέρεται στην αναβολή και ανακοίνωση της ημερομηνίας διεξαγωγής, για τον Σεπτέμβρη του 2020. Προσωπικά πιστεύω ότι θα μπορούσε να γίνει μόνο η πορεία, αλλά από την άλλη κατανοώ ότι είναι πολύ δύσκολο να στήσεις μια τέτοιου μεγέθους διοργάνωση με τον κίνδυνο να επαναληφθούν μέτρα απαγόρευσης της κυκλοφορίας λόγω του Covid-19. Επομένως ραντεβού τον Σεπτέμβρη για να συνεχίσουμε να γράφουμε τις ιστορίες μας στους δρόμους.
Υπάρχουν φωνές που αντιτίθενται σε αυτή την διοργάνωση και αμφισβητούν το σκοπό της. Με ξεκάθαρες αναφορές στο 1969 ποια είναι η ιστορία του Athens Pride και γιατί είναι σημαντική η κατοχύρωση του;
Όλα τα φεστιβάλ υπερηφάνειας σε όλο τον κόσμο έχουν έναν πολύ συγκεκριμένο στόχο, να καταδείξουν ότι οι λοατκι + άνθρωποι δεν έχουμε λόγους να ντρεπόμαστε για τον σεξουαλικό μας προσανατολισμό ή για την ταυτότητα φύλου μας. Αρκετοί/ες/α από εμάς έζησαν πολλά χρόνια μια ζωή γεμάτη ενοχές στην «ντουλάπα» εξαιτίας της ομοφοβίας και της τρανσφοβίας. Είμαστε, λοιπόν, υπερήφανοι/ες/α που παρά το απαξιωτικό και συχνά εχθρικό κοινωνικό περιβάλλον στο οποίο ζούμε, εργαζόμαστε κλπ., καταφέραμε για μια ακόμα χρονιά να επιβιώσουμε. Η ορατότητα, που μας δίνει μια τέτοια μεγάλη παρέλαση, χτυπάει ένα καμπανάκι στην κοινωνία ότι δεν είναι οι λοατκι + άνθρωποι λίγοι, είναι πολλοί και διεκδικούν ίσα δικαιώματα. Το pride είναι εξίσου γιορτή και αγώνας στην ίδια «συσκευασία».
Στις Ευρωεκλογές του 2019 ο ΣΥΡΙΖΑ σας πρότεινε να συμμετάσχετε στο ψηφοδέλτιο του. Ποιοι ήταν οι λόγοι που σας έκαναν να δεχτείτε την πρόταση του;
Μπήκα σε αυτή τη διαδικασία για πολλούς λόγους, περίπου για τους ίδιους που κάνω και ακτιβισμό όλα αυτά τα χρόνια. Ο ΣΥΡΙΖΑ μου έδωσε βήμα να μιλήσω για τα ζητήματα που αφορούν τους λοατκι + ανθρώπους σε ένα κόσμο που δεν θα μπορούσα να απευθυνθώ σε άλλη περίπτωση. Προσωπικά έχω δηλώσει ότι δεν θεωρώ τον σεξουαλικό προσανατολισμό ή την ταυτότητα φύλου ενός ανθρώπου ικανό λόγο για να ψηφίσεις κάποιον. Πήρα πάνω από 25.000 ψήφους πανελλαδικά και όπως λέω χαριτολογώντας ήμουν «παγκοσμίως άγνωστη». Αυτό το μεταφράζω ως μια απάντηση στο τι κοινωνία θέλουμε να έχουμε. Ο ΣΥΡΙΖΑ μου έδωσε το ίδιο βήμα και στις εθνικές εκλογές στην Β΄ Πειραιά, στην «γειτονιά» μου. Νομίζω ότι έχουμε την ευθύνη να γίνουμε οι αλλαγές που θα θέλαμε να δούμε στην κοινωνία και αυτό ακριβώς έκανα.
Κάποιες από τους διεκδικήσεις τους είναι ο γάμος και η τεκνοθεσία για όλους τους ανθρώπους, ανεξαρτήτως, σεξουαλικού προσανατολισμού. Σε ποιο στάδιο βρίσκεται νομοθετικά η Ελλάδα όσο αφορά αυτό το θέμα;
Με μια λέξη θα έλεγα είμαστε πίσω. Έχουμε ένα σχετικά καλό σύμφωνο συμβίωσης, αν δεν υπάρχουν άλλα μέλη στην οικογένεια εκτός από το ζευγάρι και κάπως έσπασε το άβατο του να μεγαλώνουμε παιδιά με το νομοσχέδιο για την αναδοχή. Στην πραγματικότητα ο δρόμος είναι μακρύς ακόμα μέχρι να φτάσουμε στην ισότητα. Αυτές τις μέρες με την απαγόρευση της κυκλοφορίας λόγω της πανδημίας πολλά παιδιά στερήθηκαν την επαφή και την επικοινωνία με τους μη βιολογικούς γονείς τους, γιατί δεν είχαν να επιδείξουν τα απαραίτητα έγγραφα. Δεν θεωρώ βέβαια ότι αν νομοθετηθούν ο γάμος και η τεκνοθεσία για όλους θα ξεμπερδέψουμε με την ομοφοβία και την τρανσφοβία, αλλά οι νόμοι έχουν τη δυνατότητα να εκπαιδεύσουν την κοινωνία και λειτουργούν θετικά σε σχέση με την ορατότητα των λοατκι + ανθρώπων. Δημιουργούν ένα αίσθημα ασφάλειας και ενδυναμώνουν κόσμο να βγει από την ντουλάπα. Αυτό με τη σειρά του λειτουργεί σαν δράση πεδίου. Ο κόσμος καταλαβαίνει ότι μπορεί να είμαστε οι άνθρωποι της «διπλανής πόρτας» ή και όχι, αλλά σε τελική ανάλυση δεν είμαστε δράκοι με κέρατα και ουρές. Η ετερότητα θα έπρεπε να αποτελεί πλούτο για την κοινωνία και όχι λόγο για να φουντώνει ο φόβος και να τρέφει τη βία και το μίσος. Πάντως διαβάζοντας τα αποτελέσματα της έρευνας του Οργανισμού Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (FRA), που δημοσιεύεται σήμερα έχουμε πάλι θλιβερές πρωτιές σαν χώρα…
Έχετε διατελέσει χρόνια νηπιαγωγός, πάντα δίπλα στα παιδιά και τους γονείς, με έντονη συνδικαλιστική δράση. Ποια είναι η γνώμη σας για τις προτάσεις της υπουργού Παιδείας και το νέο νομοσχέδιο που προωθείται;
Το πρώτο αρνητικό με αυτό το νομοσχέδιο είναι ο τρόπος και ο χρόνος στον οποίο κατατέθηκε. Με τους ανθρώπους κλεισμένους στα σπίτια τους λόγω της πανδημίας και χωρίς κανέναν διάλογο με την εκπαιδευτική κοινότητα, τους μαθητές και τους γονείς, το υπουργείο Παιδείας έφερε ένα νομοσχέδιο στην ερημωμένη Βουλή. Αυτό μόνο ως σκοπιμότητα μπορώ να το δω. Ότι δηλαδή το υπουργείο είδε την πανδημία ως μια ευκαιρία να περάσει «τα πάντα» χωρίς αντίδραση και αντίσταση. Γρήγορα διαπίστωσαν ότι κάτι τέτοιο δεν ισχύει. Κι ενώ οι γονείς των μαθητών μας, είδαν τις υπεράνθρωπες προσπάθειες μας να σταθούμε δίπλα τους μέσα σε αυτές τις πρωτόγνωρες συνθήκες, τα ΜΜΕ και κυρίως η τηλεόραση έριξαν τόνους λάσπης στους εκπαιδευτικούς ποντάροντας στον κοινωνικό αυτοματισμό. Είδατε τι έγινε πρόσφατα με το ζήτημα της ζωντανής μετάδοσης του μαθήματος από την τάξη. Ούτε λίγο ούτε πολύ μας είπαν ότι δεν κάνουμε καλά τη δουλειά μας και γι’ αυτό δεν θέλουμε κάμερες στην τάξη.
Συνολικά βλέπω ότι αυτό που κινδυνεύει τελικά είναι το δωρεάν δημόσιο σχολείο για όλους. Γιατί το λέω αυτό; Γιατί όλες οι ρυθμίσεις έρχονται να αυξήσουν τις ήδη υπάρχουσες κοινωνικές ανισότητες και να δημιουργήσουν μεγαλύτερες διαρροές μαθητών που θα βρεθούν εκτός εκπαιδευτικού συστήματος, γιατί θα έχουμε ένα σχολείο μόνο για τους «άριστους» και οι άλλοι ούτε καν ψυκτικοί και κομμώτριες δε θα έχουν την ευκαιρία να γίνουν, αφού δίνει κανονικό χτύπημα κάτω από τη μέση σε όσα παιδιά προέρχονται από χαμηλά και μεσαία κοινωνικά στρώματα. Κι αυτό γίνεται από το νηπιαγωγείο ως το πανεπιστήμιο. Στο χώρο του νηπιαγωγείου που τον θεωρώ προνομιακό για να «χτίσεις», κάνουν ότι μπορούν για να καταστρέψουν τα θετικά του με κατακερματισμό της γνώσης, αύξηση του αριθμού των παιδιών στα τμήματα και με νηπιαγωγούς ολομόναχες χωρίς βοηθητικό προσωπικό. Πώς να δουλέψεις με μεθόδους διαφοροποιημένης παιδαγωγικής με 27 παιδιά στο τμήμα σου; Λέω συχνά ότι το κύρος των νηπιαγωγών είναι αντιστρόφως ανάλογο της δουλειάς που παράγουμε. Το υπουργείο δείχνει πεπεισμένο ότι απλώς «παίζουμε» με τα νήπια και φυσικά στο νηπιαγωγείο το παιχνίδι είναι το πρώτο εργαλείο μάθησης, αλλά πίσω του κρύβει παιδαγωγική στόχευση κάτι που επίσης το υπουργείο φαίνεται να αγνοεί, αλλιώς δεν θα προχωρούσε σε τόσο βαθιά αντιπαιδαγωγικές ρυθμίσεις.
Ως εκπαιδευτικός, με χρόνια εμπειρίας, ποιες αλλαγές εκτιμάτε πως θα μπορούσαν να βοηθήσουν στον εκσυγχρονισμό του ελληνικού σχολείου;
Αυτό είναι μια μεγάλη κουβέντα, τι σημαίνει ακριβώς «εκσυγχρονισμός»; Μιλάμε για σύγχρονες παιδαγωγικές αντιλήψεις ή απλώς για σύγχρονα «τεχνολογικά μέσα»; Νομίζω πάντως ότι το πρώτο βήμα προς κάποιου τύπου εκσυγχρονισμό θα ήταν να απορρίψει το υπουργείο από τον τίτλο του –με ότι αυτό συνεπάγεται- το «και Θρησκευμάτων» Αυτό θα άφηνε ανοιχτό ένα μικρό παράθυρο για φωτίσει λίγο τις ελπίδες μας να αποκτήσουμε κάποτε ένα συμπεριληπτικό σχολείο που να χωράει όλα τα παιδιά και να είναι όλα τα παιδιά εντός του ασφαλή.
Ολοένα και περισσότερα περιστατικά γυναικοκτονιών βγαίνουν στο φως. Μάλιστα, αναμένουμε και την απόφαση στην δίκη της δολοφονημένης Ελένης Τοπαλούδη. Έννοιες όπως βία, σεξισμός, πατριαρχία, φασισμός τις συναντάμε όλο και πιο πολύ. Γιατί συμβαίνει αυτό και που μπορεί μια γυναίκα να απευθυνθεί για να ζητήσει βοήθεια;
Η σημερινή απόφαση «ομόφωνα ένοχοι» στη δίκη της Ελένης λειτουργεί ως ένα βαθμό λυτρωτικά. Από την άλλη δυστυχώς, η πατριαρχία κάνει καλά τη δουλειά της. Σε αυτή τη πανδημία είδαμε πόσο αυξήθηκαν τα κρούσματα ενδοοικογενειακής βίας, είδαμε σεξιστικές κυβερνητικές διαφημίσεις, που ευτυχώς μετά τη δημόσια κατακραυγή αποσύρθηκαν, είδαμε βιαστές και δολοφόνους να χαμογελούν στις κάμερες και να κοιτούν τους γονείς της Ελένης με το ίδιο βλέμμα των δολοφόνων του Παύλου Φύσσα. Είδαμε δυστυχώς αυτή τη περίοδο τη γυναίκα για μια ακόμα φορά απαξιωμένη και αβοήθητη. Έχουμε λοιπόν από τη μια τις λύσεις ανάγκης όπως εκείνη της γραμμής SOS 15900 που μπορούν να απευθύνονται οι γυναίκες, αλλά έχουμε και τη δυνατότητα για μακροπρόθεσμο σχεδιασμό. Κι εδώ έρχεται η δουλειά της εκπαίδευσης, αν θέλουμε πραγματικά να έχουμε μακροπρόθεσμα αλλαγές. Αν γίνονταν μια πραγματική δουλειά για έμφυλα ζητήματα από το νηπιαγωγείο ακόμα θα μπορούσαμε να χτίσουμε έναν καλύτερο κόσμο για τα παιδιά μας.
Τον τελευταίο καιρό παρατηρούμε μια συσπείρωση των καλλιτεχνών διεκδικώντας ασφαλέστερο εργασιακό πλαίσιο. Μάλιστα, το ΣΕΗ περιφρουρεί αυτήν την προσπάθεια. Ποια είναι η γνώμης σας. Μπορεί μέσω συλλογικής δράσης να υπάρξουν αποτελέσματα;
Θεωρώ τη συλλογική δράση τη μόνη απάντηση σε κάθε ερώτηση που αφορά την κοινωνία. Δεν πιστεύω σε σωτήρες, ούτε στην ατομική δράση. Το συλλογικό σε κάθε περίπτωση μπορεί να συσπειρώσει – όπως σε εκείνη των καλλιτεχνών- μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας και να βρει στήριξη ο αγώνας τους, για να διασφαλίσουν το δικαίωμα στην εργασία και να εξασφαλίσουν και άλλα εργασιακά δικαιώματα, που καιρό τώρα το υπουργείο Πολιτισμού καταπατά με πολύ αυταρχικό και συγκεκριμένο τρόπο. Από την άλλη, βρίσκω λογικό κάθε σωματείο όταν βλέπει το συλλογικό να το περιφρουρεί. Βρίσκω επίσης σημαντικό να δουλέψουμε στο κομμάτι της αλληλεγγύης των εργαζομένων. Να συσπειρωνόμαστε στους αγώνες που δεν είναι «οι δικοί μας» και να παλεύουμε σαν να ήταν «δικοί μας», γιατί μόνο έτσι θα έχουμε αποτελέσματα.
Κυρία Μπελιά, είστε ακτιβίστρια, μέλος της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας και γνωστή για τους αγώνες που έχετε δώσει για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Τι κόστος έχει αυτό στην προσωπική σας ζωή; Υπήρξαν στιγμές που νιώσατε ευάλωτη και εκτεθειμένη;
Γενικά είμαι της φιλοσοφίας του «σιγά μη φοβηθώ» αλλά συχνά σε σχέση με τα παιδιά μου έρχομαι αντιμέτωπη με διάφορους φόβους. που όμως θέλω να πιστεύω ότι τους αντιμετωπίζω όσο πιο ψύχραιμα μπορώ. Δεν μου αρέσει να ζω με το φόβο και γι’ αυτό πέρασα δύσκολα το διάστημα αυτό που ο φόβος ήταν το χαρακτηριστικό των ημερών. Επιτρέπω λοιπόν στον φόβο να υπάρχει σε μια αναλογία «τόσο/όσο» ώστε να λειτουργεί προστατευτικά. Από την άλλη είναι στιγμές που νιώθω όχι τόσο ευάλωτη και εκτεθειμένη όσο κουρασμένη και απογοητευμένη. Είναι δύσκολο να παλεύεις για τα αυτονόητα και να διαπιστώνεις ότι τελικά δεν είναι αυτονόητα. Η διαπίστωση ας πούμε ότι όλοι οι άνθρωποι πρέπει να έχουν ίσα δικαιώματα μόνο και μόνο γιατί γεννήθηκαν άνθρωποι είναι αυτονόητη; Ζω στην Ελλάδα και είμαι εκτός από πολίτης δεύτερης κατηγορίας και «λιγότερο» άνθρωπος από τους άλλους κι εγώ και τα παιδιά μου και αυτό από τη μία είναι κουραστικό, αλλά από την άλλη γίνεται κινητήρια δύναμη να συνεχίσω να αγωνίζομαι.