Θάνος Τοκάκης: Πρέπει να μας προβληματίσει γιατί ο κόσμος δεν νοιάζεται που έκλεισαν τα θέατρα
Ο Θάνος Τοκάκης είναι από τους ηθοποιούς που τα τελευταία χρόνια ακούς συχνά το όνομα του και πάντα αυτό συνοδεύεται με σχόλια για το πόσο καλός ηθοποιός είναι και πόσο πολύ δουλεύει.
Με δύο βραβεία στις καλλιτεχνικές του αποσκευές μας μιλάει με αφορμή την διαδικτυακή πρεμιέρα της παράστασης «Μήδεια» του Ευριπίδη – Medea’s Son(g)s σε σκηνοθεσία Μάρθας Φριντζήλα. Η πρώτη της «Ερευνητικής Σκηνής» του Εθνικού Θεάτρου. Παράλληλα, μοιράζεται μαζί μας την αγάπη του για τον κινηματογράφο, τοποθετείτε για όσα συμβαίνουν αυτήν την στιγμή στον χώρο του πολιτισμού και μας αποκαλύπτει τον τίτλο της νέας μικρού μήκους ταινίας του.
Την Κυριακή, 10 Ιανουαρίου, θα προβληθεί διαδικτυακά η παράσταση «Μήδεια» του Ευριπίδη. Πείτε μας δυο λόγια για την παράσταση και τον ρόλο σας;
Αυτή η δράση ξεκίνησε πάνω σε μια ιδέα του καλλιτεχνικού διευθυντή του Εθνικού Δημήτρη Λιγνάδη να υπάρχει δηλαδή μια ερευνητική σκηνή πάνω στην μελέτη του αρχαίου δράματος. Μια ουσιαστική προσπάθεια μελέτης και έρευνας αρχαίων έργων. Όχι, μόνο, και να το διευκρινίσουμε αυτό, πάνω σε κείμενα αρχαίας τραγωδίας, αλλά οτιδήποτε περιέχει αρχαιοελληνικό υλικό. Δεν θα συναντήσουμε μόνο έργα αρχαίου δράματος, αλλά, έργα που θα ακουμπάνε, θα έχουν σχέση με το αρχαιόθεν. Με αυτή την σκέψη ανέθεσε στην Μάρθα Φριντζήλα να κάνει την «Μήδεια». Η ίδια ήρθε σε επαφή με εμένα και τον Ανδρέα Κωνσταντίνου και αποφασίσαμε να εξερευνήσουμε και εμείς αυτό το τεράστιο έργο με τον υπότιτλο «Medea’s Son(g)s». Ουσιαστικά δεν υπάρχει ρόλος για εμάς, για τον Ανδρέα κι εμένα, είμαστε τα ποιητικά παιδιά της Μήδειας τα οποία περιφέρονται γύρω από τον άξονα της μητέρας τους με έναν υπαρξιακό τρόπο σε μια κατάσταση που επαναλαμβάνεται, σχεδόν, εμμονικά. Σαν να θυμούνται, σαν να ζούνε μέσα σε μια μνήμη και να προσπαθούν να ενώσουν τα κομμάτια της Μήδειας.
Πως προέκυψε αυτή η συνεργασία;
Έχω ξαναδουλέψει με την Μάρθα, πριν δώδεκα χρόνια στον «Φορτουνάτο» του Μάρκου Αντώνιου Φώσκολου και σκηνοθεσία της ίδιας, πάλι για λογαριασμό του Εθνικού Θεάτρου. Πριν, τρία χρόνια συναντηθήκαμε στην παράσταση «Μπαμπά Χορεύεις;» του Ακύλα Καραζήση, στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά. Αγαπιόμαστε πολύ με την Μάρθα, την εκτιμώ πολύ.
Είναι η πρώτη φορά που θα δούμε επί σκηνής τα ενήλικα παιδιά της Μήδειας. Πως προσεγγίσατε δραματουργικά και εννοιολογικά τον ρόλο σας;
Η μεταφυσική ύπαρξη των παιδιών της είναι κάτι ανάμεσα σε όνειρο και πραγματικότητα. Ο όρος παιδιά είναι πολυπρόσωπος και πολυδιάστατος. Όπως, ανέφερα και προηγουμένως είναι περισσότερο ποιητική η σύλληψη τους παρά κατανόησης. Τόσο εγώ όσο και ο Ανδρέας βάλαμε μέσα μας τον όρο παιδί –όσα εισαγωγικά και να χωράει αυτό- για να βοηθηθούμε δραματουργικά κατά την διάρκεια της παράστασης και να χτίσουμε τον ρόλο. Όλο αυτό βοήθησε στο να ανταπεξέλθουμε στην σχέση που δημιουργείτε με τους τρεις μας. Το δύσκολο σε όλο αυτό το εγχείρημα είναι ότι πρέπει να κρατήσουμε μια ίση απόσταση από το νιώθω και το αισθάνομαι. Όπως, θα δείτε στην παράσταση κάνουμε πολλούς ρόλους, τον Ιάσονα, τον Αγγελιοφόρο ακόμα και την ίδια την Μήδεια βοηθώντας της να ανασύρει τις μνήμες της έτσι ώστε να μπορέσει να τις ξαναζήσει. Εκείνη είναι το σταθερό πρόσωπο της παράστασης, εμείς κατά μια έννοια αφηγούμαστε τα γεγονότα, χωρίς σε καμιά περίπτωση να έχουμε να κάνουμε με αφηγηματικό θέατρο.
Υπάρχει σκέψη η παράσταση να συνεχιστεί; Να δοθεί παράταση;
Φυσικά, από την στιγμή που θα ανοίξουν τα θέατρα και είμαστε μέσα στα πλαίσια της θεατρικής σεζόν και της σύμβασης με το Εθνικό Θέατρο υπάρχουν σκέψεις να συνεχιστεί. Εμείς θέλουμε να πάει κι άλλο, πάντα σε συνεννόηση και με τον Δημήτρη Λιγνάδη. Την πιστεύω αυτή την δουλειά είναι μια παράσταση καλοδουλεμένη και μακάρι να πάει και του χρόνου.
Θέατρο έστω και διαδικτυακό ή καλύτερα αποχή;
Έστω και διαδικτυακό για εμένα. Υπάρχει σίγουρα ο φόβος πως ο κόσμος θα συνηθίσει να μας βλέπει μέσα από μια οθόνη και ναι είναι εντελώς διαφορετικό με το αληθινό θέατρο και σε καμία περίπτωση δεν το αντικαθιστά. Όπως η τηλεόραση δεν αντικαθιστά το σινεμά, έτσι και εδώ. Πρέπει, όμως, να εμπιστευτούμε τον κόσμο και ο κόσμος εμάς. Πρέπει με ψυχραιμία να βλέπουμε τα δεδομένα και να μην είμαστε τόσο κλειστοί. Γιατί, οι άνθρωποι στην επαρχία να μην μπορούν να παρακολουθήσουν παραστάσεις του Εθνικού; και όχι μόνο. Είναι τεράστιο θέμα αυτό, στην ουσία τους αποκλείεις και απευθύνεσαι μόνο στους κατοίκους της πρωτεύουσας. Οι καταστάσεις αλλάζουν, μας προσπερνάνε καμιά φορά και οφείλουμε να έχουμε καθαρό μυαλό.
Το 2019 κινηματογραφικά ήταν μια πολύ καλή χρονιά για εσάς. Τρεις ταινίες και ένα βραβείο για την ερμηνεία σας στην «Ευτυχία» του Άγγελου Φραντζή. Τι σας γοητεύει στην μεγάλη οθόνη;
Μου αρέσει πάρα πολύ ο κινηματογράφος, στους περισσότερους ηθοποιούς νομίζω. Εγώ είχα την τύχη να παίξω και στις τρεις αυτές ταινίες. Αυτό που μου αρέσει πολύ είναι η παροδικότητα των πραγμάτων στο σινεμά. Προετοιμάζεσαι συνεχώς για μια μεγάλη σκηνή ή ένα δευτερόλεπτο που δεν το περιμένεις ούτε από τον εαυτό σου το πως λειτουργείς σε μια τέτοια μαγική συνθήκη. Αυτό το κάνει πολύ γοητευτικό. Είναι σαν σε κρατά σε εγρήγορση, σε προετοιμάζει να είσαι ανοικτός σε αυτό που θα σου συμβεί εκείνη την στιγμή.
Η «Ευτυχία» έκοψε πάνω από 600.000 εισιτήρια και σίγουρα αν δεν έκλειναν οι κινηματογραφικές αίθουσες ο αριθμός θα αυξανόταν. Το κοινό έχει αρχίσει να εμπιστεύεται τις ελληνικές παραγωγές;
Οι αίθουσες έκλεισαν και δεν μπορέσαμε να δούμε την ολοκληρωμένη πορεία των ελληνικών παραγωγών. Αυτό που έγινε με την «Ευτυχία» ήταν ένα πρώτο βήμα. Το κοινό είναι αρκετά επιφυλακτικό σε οτιδήποτε έχει ταμπέλα ελληνικό και το σκέφτεται να πληρώσει ένα εισιτήριο των 7 ευρώ. Νομίζω, πως αυτό που κατάφερε η «Ευτυχία» είναι να πείσει ως μια καλή mainstream ταινία. Αφενός, το κοινό απαιτεί να υπάρχει κάτι πολύ εμπορικό αφετέρου οι κινηματογραφιστές αντιστέκονται σε κάτι φεστιβαλικό –δεν υιοθετώ τους όρους εμπορικό/φεστιβαλικό- επομένως υπάρχει ένας μέσος χώρος που μένει ανεκμετάλλευτος. Η «Ευτυχία» αυτό κατάφερε και το κατάφερε καλά. Μια πολύ καλή ταινία. Γιατί να μην υπάρχουν τέτοιες ταινίες, ειλικρινά, δεν το καταλαβαίνω.
Έχετε γράψει το σενάριο της ταινίας μικρού μήκους «Καουμπόης», σε σκηνοθεσία Γιάννη Χαριτίδη. Πως είναι να είστε στο ρόλο του δημιουργού;
Η συγγραφή σεναρίου είναι κάτι που με γοητεύει τρομακτικά και με βοηθάει πολύ και στην δουλειά μου. Ουσιαστικά, όλο αυτόν τον καιρό που μέσο του θεάτρου είχα μάθει να αποδομώ χαρακτήρες βρέθηκα στην άλλη πλευρά να πρέπει να τους χτίσω. Ο «Καουμπόης» ήταν τρομερή εμπειρία για εμένα, γιατί είδα πως στήνεται μια ταινία, πόσο δύσκολο είναι και με λίγα χρήματα. Τώρα ετοιμάζω την επόμενη μικρού μήκους ταινία που σκηνοθετώ και θα παίζω κιόλας. Ελπίζω να γυριστεί μέσα στο 2021, αυτός είναι ο στόχος. Η ταινία λέγεται «Tokakis» ή «What’s My Name» ο υπότιτλος και ουσιαστικά είναι μια παράλληλη προσωπικότητα του εαυτού μου. Παρακολουθούμε έναν ηθοποιό που έχει κάνει μια μεγάλη επιτυχία στην τηλεόραση πριν πολλά χρόνια και πάει να ξαναβρεί τον εαυτό του μέσα από εμφανίσεις Stand Up Comedy στην επαρχία. Η ιστορία είναι στην ουσία μια υπαρξιακή αναζήτηση σχετικά με το τι είναι επιτυχία και από τους άλλους και κυρίως από τον ίδιο μας τον εαυτό. Είναι κάτι που με απασχολεί πάρα πολλά χρόνια τι ορίζουμε ως επιτυχία και πόσο πιέζουμε τους εαυτούς προς αυτή την κατεύθυνση και κατά πόσο είναι συνυφασμένη με την ευτυχία.
Τα θέατρα είναι από τα πρώτα που έκλεισαν και μάλιστα χαρακτηρίστηκαν από την κυβέρνηση ως εστίες μετάδοσης, παρά τα αυστηρά μέτρα που είχαν πάρει. Πως σχολιάζεται αυτήν την συμπεριφορά;
Αυτό που έχω να πω είναι πως όλες οι κυβερνήσεις μετράνε τα πάντα με τα λεφτά. Τι είναι αυτό που θα φέρει χρήματα στο ταμείο τους και τι όχι. Επίσης, έχει να κάνει με τους ψηφοφόρους, τι μας εξασφαλίζει περισσότερους σταυρούς. Το θέατρο δεν τους ενδιαφέρει καθόλου. Πλήρης αδιαφορία, δεν υπάρχουμε, δεν υπήρχαμε ποτέ για τους πολιτικούς. Υπάρχει μια αίσθηση πως αυτό που κάνουμε οι ηθοποιοί είναι χόμπι, δεν είναι δουλειά, όπως όλες οι άλλες. Ξέρουμε όλοι πως όλες οι κυβερνήσεις χτυπάνε τον πολιτισμό και πόσο λάθος είναι όλο αυτό. Εγώ, όμως, θέλω να σταθώ σε ένα άλλο σημείο, στο δικό μας μερίδιο. Αυτή την στιγμή τα θέατρα είναι κλειστά και δεν νοιάζει κανέναν, μόνο εμάς τους ηθοποιούς και αυτό είναι κάτι που πρέπει να μας προβληματίσει. Ο κόσμος βλέπει το θέατρο σαν μια διασκέδαση, του έκοψαν το ποτό και τι έγινε; Κατά την προσωπική μου άποψη αυτό είναι το πιο επικίνδυνο από όλα. Ποτέ δεν υπήρχε ουσιαστική βοήθεια από καμιά κυβέρνηση δεν είναι κάτι καινούριο αυτό. Αλλού πρέπει να εστιάσουμε, τι έχουμε κάνει λάθος εμείς οι ίδιοι.
Πως φαντάζεστε την επόμενη ημέρα; Θα βγούμε καλύτεροι από αυτήν την περιπέτεια;
Νομίζω, πως σίγουρα θα βγούμε διαφορετικοί. Εργασιακά, μάλλον, χειρότεροι, πιθανόν να υπάρξει καλλιτεχνική εκμετάλλευση. Δεν ξέρω κατά πόσο θα κάτσουμε να στοχαστούμε όλα όσα μας συμβαίνουν. Αυτή η σκέψη υπάρχει στο μυαλό μου από την πρώτη καραντίνα. Θέλω να πω διαβάσαμε ότι βιβλίο έπρεπε να διαβάσουμε είδαμε ότι ταινία έπρεπε να δούμε, μετά τι; Υπήρξε καθόλου χρόνος, δώσαμε καθόλου χρόνο στον εαυτό μας να δούμε τι πραγματικά συμβαίνει, ποιος είναι ο ρόλος μας σε όλη αυτή τη κατάσταση; Ερώτημα θέτω, δεν ξέρω κι εγώ την απάντηση, αυτό ρωτώ και εγώ τον ίδιο μου τον εαυτό.
Info: «Μήδεια», προβολή παράστασης Κυριακή 11/01. Η απευθείας μετάδοση θα είναι διαθέσιμη στη σελίδα livestream.n-t.gr με αγορά ηλεκτρονικού εισιτηρίου (κωδικού πρόσβασης). Στη μετάδοση θα υπάρχει η δυνατότητα επιλογής υποτίτλων στην αγγλική. Εισιτήρια: ticketservices.gr.