Κριτική: Μάξιμ Μπίλλερ – «Έξι βαλίτσες» (Εκδόσεις Πατάκη)

Πλην του Φραντς Κάφκα, ελάχιστοι αναγνώστες έχουν υπόψη τους άλλον Τσέχο συγγραφέα. Ένα τέτοιο παράδειγμα αποτελεί και ο Μάξιμ Μπίλλερ που γεννήθηκε το 1960 στην Πράγα.

Το βιβλίο του οι Έξι βαλίτσες εμπίπτει στην κατηγορία του κοινωνικού μυθιστορήματος με αστυνομικά και ιστορικά στοιχεία. Ουσιαστικά πρόκειται για την ιστορία μίας οικογένειας η οποία κουβαλά ένα βαθιά κρυμμένο μυστικό. Οικογενειακό χρονικό, επομένως, αλλά και ψυχολογικό δράμα συγχρόνως, το βιβλίο του Μάξιμ Μπίλλερ, αφηγείται από έξι διαφορετικές οπτικές γωνίες την ιστορία μιας οικογένειας Εβραίων από τη Ρωσία, οι οποίοι προσπαθούν να ξεφύγουν από τον ρωσικό ολοκληρωτισμό και να διαφύγουν στην ελεύθερη Δύση.

Η υπόθεση κινείται ανάμεσα στη Μόσχα, την Πράγα, το Αμβούργο και τη Ζυρίχη και περιλαμβάνει, συνάμα, την ιστορία μιας μεγάλης προδοσίας, η οποία στοίχισε τη ζωή στον παππού του αφηγητή. Η μυστηριώδης αυτή υπόθεση θα γίνει τελικά, βιβλίο, από την αδελφή του αφηγητή, η λύση του μυστηρίου, όμως, θα μείνει κεκτημένο της οικογένειας. Όταν η συγγραφέας θα ερωτηθεί εν τέλει από τα ΜΜΕ σχετικά με το ποιος φέρει την πραγματική ευθύνη για τον θάνατο του παππούς της, η απάντηση η οποία θα λάβει θα είναι η εξής: “Αυτό δεν αφορά κανέναν. Το καταλαβαίνετε, φαντάζομαι, ή μήπως όχι;”

Υπόθεση, λοιπόν, αυστηρά προσωπική και οικογενειακή η σύλληψη και η εκτέλεση του παππού του αφηγητή το 1960. Ποιος είναι, τελικά, το πρόσωπο κλειδί στην υπόθεση και τι ρόλο έπαιξε σε όλο αυτό ο αδελφός του θύματος;

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Πέρα, όμως, από την αστυνομική διάσταση του μυθιστορήματος, οι έξι αφηγήσεις που περιλαμβάνει το μυθιστόρημα εμπεριέχουν πολλές άλλες διαστάσεις. Την ιστορική, εκείνη που περιλαμβάνει δηλαδή την έξοχη απεικόνιση της σοβιετικής καταπίεσης και τον πόθο των απλών ανθρώπων για φυγή. Εκείνη της μνήμης, την οποία διατηρούν οι Ρωσοεβραίοι πρωταγωνιστές από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Έτσι ο ναζιστικός ολοκληρωτισμός συνεχίζεται μέσω της σοβιετικής καταπίεσης. Εκείνη της ψυχολογίας, όπου τα πρώτα εφηβικά σκιρτήματα και οι ερωτικές ανησυχίες των πρωταγωνιστών παίρνουν τον πρώτο λόγο. Εκείνη της οικογένειας, όπου αναδεικνύονται οι σχέσεις μεταξύ των μελών της, Και, φυσικά, εκείνη της λογοτεχνίας, η οποία αναδεικνύεται από την ιδιαίτερη και πρωτότυπη προσέγγιση του Μ. Μ. στο θέμα του, μέσω ενός γλωσσικού πλούτου, ο οποίος είναι εμφανής και στην έξοχη μετάφραση της Τσινάρη που διατηρεί τον ρυθμό και την ομορφιά της πρωτότυπης γλώσσας.

Πέρα από τα παραπάνω, στο βιβλίο αναδεικνύεται και ο πολιτισμός των μέσων του 20ου αιώνα, ο κόσμος του κινηματογράφου, των διανοούμενων και των πολιτικών προσφύγων. Όλα μέσω από την οπτική του εγγονού του Σμιλ Γκρογκόρεβιτς και ενός Τσέχου συγγραφέα που έζησε από πρώτο χέρι την παρακμή και την πτώση του υπαρκτού σοσιαλισμού.

Λογοτεχνία και Ιστορία, ψυχολογία και μυστήριο, όλα σε αγαστή ισορροπία. Εν ολίγοις πρόκειται για μία εναλλακτική αναγνωστική επιλογή, η οποία απεικονίζει ολοκάθαρα το όνειρο της φυγής στη Δύση το οποίο ενστερνίζονταν εκατοντάδες σοβιετικοί άνθρωποι τη δεκαετία του ’60 και τις περίπλοκες σχέσεις μεταξύ των μελών μιας οικογένειας, τις οποίες όμως, πάνω απ’ όλα, διέπει η αγάπη:

“”Η μητέρα μου κοίταξε πάλι τον πατέρα μου μ’ εκείνο το χαρούμενο-θλιμμένο ύφος που μόνο αυτή κατάφερνε να πάρει και του είπε: “Μ’ αγαπάς;”. Κι ο πατέρας μου απάντησε: “Πιο πολύ απ’ ό,τι εσύ εμένα, αλλά αυτό δεν θα το καταλάβεις ποτέ, αγάπη μου.””.

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ