Η Καρολάιν Μάρτιν, δικηγόρος και εκπρόσωπος της γερμανικής κυβέρνησης εναντίον της ελληνικής αξίωσης για πολεμικές αποζημιώσεις για την περίοδο της ναζιστικής κατοχής, επισκέπτεται την Ελλάδα και συναντά τον Νικόλα Ανδρέου, έναν από τους τελευταίους εν ζωή επιζήσαντες της Σφαγής των Καλαβρύτων του 1943. Όσο ο Νικόλας της εξιστορεί τα γεγονότα του παρελθόντος, οι δυο τους θα αντιπαρατεθούν με τις προσωπικές τους προκαταλήψεις και πεποιθήσεις, σε μια επίπονη αναμέτρηση, που θα τους φέρει εντέλει πιο κοντά…
Στην προσπάθεια του να επινοήσει μια σχεδόν ενιαία κινηματογραφική γλώσσα, για να αναπαραστήσει τις θηριωδίες, που διέπραξαν οι Ναζί κατά την διάρκεια του B’ Παγκοσμίου Πολέμου, ο σκηνοθέτης Νικόλας Δημητρόπουλος δομεί την εμπορική ταινία, «Καλάβρυτα 1943», πέφτοντας παράλληλα στην “παγίδα” να κατηγορηθεί για τυχόν ιστορικές ανακρίβειες, οι οποίες ενυπάρχουν στο σενάριο της.
Αυτό που τονίζει βέβαια εν προκειμένω ο ίδιος ο σκηνοθέτης, είναι πως ανεξάρτητα του ότι η ταινία βασίζεται σε αληθινά γεγονότα, στην ουσία δεν επρόκειται, παρά για μυθοπλασία!
Είναι επίσης κοινώς αποδεκτό, πως η «Σφαγή των Καλαβρύτων» (Kalavryta massacre) συνιστά όπως και να έχει, ένα από τα μεγαλύτερα εγκλήματα της Ναζιστικής Γερμανίας. Η «ένταση» συγκεκριμένα του γνωστού και ως Καλαβρυτινού Ολοκαυτώματος (Kalavryta Holocaust) αλλά και το ίδιο το όνομα «Επιχείρηση Καλάβρυτα» (Unternehmen Kalavryta) που του δόθηκε από τους Ναζί, προσδίδει σ’ αυτό έναν ίσως υπερτοπικό/παγκόσμιο χαρακτήρα. Είναι συνεπώς όντως μεν πιθανό το εν λόγω φιλμ να ανακαλεί την ιστορική μνήμη, επικαλούμενο κάποιες μη εξακριβωμένες μαρτυρίες . Φροντίζει δε να το κάνει αυτό με μια επίκληση στο κοινό αίσθημα και σε συμβολικό επίπεδο, αναδεικνύοντας έτσι όλα των αισχρά, που διέπραξαν οι Ναζί ,όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και σε παγκόσμια κλίμακα…
Αυτός είναι και ο λόγος που ο δημιουργός χρησιμοποιεί και τις γενικευμένες αυτές μαρτυρίες, που για κάποιους μπορεί να είναι ανακριβείς αλλά για κάποιους άλλους αποτελούν, ως και σεναριακό τέχνασμα (σημειωτέον ότι το σενάριο υπογράφει ο Δημήτριος Κατσαντώνης) των συντελεστών της ταινίας, προκειμένου να εντάξουν την ταινία τους σ’ ένα ευρύτερο και ένα όχι τόσο ξεκάθαρα «ελληνικό» πλαίσιο…
Όλα τα παραπάνω γίνονται περισσότερο κατανοητά, όταν παρακολουθήσει κανείς ανάλογες ταινίες του ευρωπαϊκού σινεμά, που αφορούν την περίοδο του ’43. Μια πρόσφατη είναι και το ντεμπούτo του Ούγγρου σκηνοθέτη Denes Nagy ονόματι «Natural Light (Természetes fény)», που πραγματεύεται την εισβολή την ίδια εκείνη περίοδο των Ούγγρων εθελοντών στρατιωτών, συμμάχων των Ναζί, στα χωριά της ΕΣΣΔ.
Η σκηνοθετική απόπειρα του Νικόλα Δημητρόπουλου δανείζεται κατ’ εμέ ποικίλα «αλληγορικά» στοιχεία από το δημιούργημα του Nagy και στα πλαίσια μιας ενιαίας πάντα κινηματογραφικής γλώσσας αναδύεται πως και στις δύο ταινίες, οι οποίες καταπιάνονται με την εν λόγω θεματολογία, δεν παίζει τόσο ρόλο η ανάδειξη της ιστορικής αλήθειας αλλά η “αποκάλυψη” του μεγέθους της ναζιστικής θηριωδίας υπό την οπτική του ίδιου θύτη, ο οποίος αναζητά μέσα του, έστω και την ύστατη στιγμή, το ελάχιστο ψήγμα ανθρωπιάς.
Την παραπάνω «φόρμουλα», «Με Επίκεντρο τον Άνθρωπο!», την έχουμε εξάλλου δει και σε ποικίλες άλλες εμπορικές ταινίες, ιδιαίτερα του αμερικάνικου κινηματογράφου. Επόμενο συνεπώς γεγονός ήταν να επηρεάσει και τον ευρωπαϊκό…
Να σημειωθεί εν κατακλείδει πως η κωδικοποιημένη κινηματογραφική γλώσσα που δομούν οι δημιουργοί της ταινίας, επικοινωνώντας (όπως προείπαμε) τις δικές τους αλήθειες, δεν παραλείπει να εστιάσει (με τον τρόπο της) και αποκλειστικά στο τοπικό στοιχείο. Τα παραδοσιακά μοιρολόγια με τα γυναικεία φωνητικά, ντύνουν με μοναδικό τρόπο τις σκηνές του Ολοκαυτώματος των Καλαβρύτων και είναι ίσως τα μόνα, που αντανακλούν περισσότερο από κάθε τι άλλο στο φιλμ, τον ασύλληπτο πόνο των Καλαβρυτινών γυναικών, «των επιφορτισμένων με το βάρος περισυλλογής των άψυχων κορμιών των αντρών, που εκτελέστηκαν από τους Γερμανούς με μυδράλια»…
Ειδική μνεία πρέπει να γίνει και στον πρωταγωνιστή της ταινίας Max von Sydow (βλ. Η Έβδομη Σφραγίδα, Ο Εξορκιστής) του οποίου το κύκνειο άσμα έμελλε να είναι η πιο πολυσυζητημένη ταινία των τελευταίων ημερών, εντός ελληνικής επικράτειας μέχρι στιγμής…
Σκηνοθεσία: Νικόλας Δημητρόπουλος Σενάριο: Δημήτριος Κατσαντώνης Πρωταγωνιστούν: Max Von Sydow, Astrid Roos, Δανάη Σκιάδη, Νικόλας Παπαγιάννης, Martin Laer, Alice Krige, Tomas Arana, Γιώργος Βογιατζής, Μάξιμος Λιβιεράτος, Τάσος Καρλης Παραγωγή: Foss Productions
- Η ταινία θα βγει στις κινηματογραφικές αίθουσες 11 Νοεμβρίου 2021 από την Tanweer.
Ακολουθήστε το tetragwno.gr στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης facebook (εδώ), twitter (εδώ) και instagram (εδώ) για να ενημερώνεστε άμεσα για όλες τις πολιτιστικές ειδήσεις.
