Αλέξανδρος Κοέν: «Ο πολιτισμός αυτή τη στιγμή βρίσκεται στο περιθώριο»

Η συνέπειά του και ο τρόπος προσέγγισης στα έργα του, σε συνδυασμό με το ταλέντο και την κριτική του σκέψη, τον καθιστούν έναν από τους καλύτερους σκηνοθέτες της γενιάς του.

Ο Αλέξανδρος Κοέν είναι χαρισματικός, δουλεύει πολύ και δε σταματά να ερευνά έργα με ποιότητα και ιδιαίτερες πτυχές. Τον συναντώ να κάνουμε συνέντευξη με αφορμή την παράσταση «Τρωίλος και Χρυσηίδα» που σκηνοθετεί στο Θέατρο Αργώ. Απολαύστε τον! 

Μιλήστε μου για τη φετινή σεζόν που ξεκίνησε δημιουργικά για εσάς. Μεταφράζετε, σκηνοθετείτε, διδάσκετε. Ποια τα έργα που απολαμβάνουμε από εσάς;

Η αλήθεια είναι –κόντρα στο κλίμα που επικρατεί– εργάστηκα πολύ στο πρώτο μέρος της σαιζόν. Έκανα την επανάληψη του ψυχολογικού θρίλερ του Πάτρικ Χάμιλτον «Θηλιά» που τώρα κάνει μια δυνατή πορεία στη Θεσσαλονίκη. Ανεβάσαμε στο Θέατρο Αργώ για πρώτη φορά στην Ελλάδα ένα πολύ ενδιαφέρον καινούργιο έργο του Γουίλλιαμ Νίκολσον με τίτλο «Υποχώρηση από τη Μόσχα». Και τρίτο στη σειρά το «Τρωίλος και Χρυσηίδα» του Σαίξπηρ, ένα έργο που συζητούσαμε δύο χρόνια – κι όλο αναβάλλαμε.

Ποιο είναι το μαγικό συστατικό για μια καλή σκηνοθεσία;

Ίσως ο συντονισμός όλων των παραγόντων σε μια κοινή κατεύθυνση. Ξεκάθαροι στόχοι και αρμονία σύμπλευσης. Ακολουθούν άπειροι επιμέρους συντελεστές που συμβάλλουν. Ωστόσο οι πρώτοι που ανέφερα είναι, νομίζω, καταλυτικοί.

Λειτουργεί θεραπευτικά για εσάς η τέχνη της υποκριτικής;

Είμαστε σε μια εποχή που δε θέλω να λέω μεγάλες κουβέντες. Ίσως χρειάζεται ν’ αντιμετωπίζουμε μ’ έναν κυνισμό τις διαστάσεις που κατέχουν τα πράγματα τόσο μέσα μας όσο και στην κοινωνία. Θα έλεγα, λοιπόν, πως είμαι ευτυχής που μπορώ να κάνω αυτό το επάγγελμα και που δε χρειάστηκε να σκεφτώ ν’ αλλάξω πορεία.

Ποιο είδος θεωρείτε πιο δύσκολο να προσαρμοστεί και το κοινό σε αυτό;

Δεν ξέρω. Φαντάζομαι ωστόσο πως το κοινό έχει πάντα μια έμφυτη τάση προς οτιδήποτε ευφρόσυνο. Η κρίσιμη εποχή που διανύουμε αυτό επιβεβαιώνει. Ο κόσμος απασχολεί τόσο πολύ το μυαλό του με την επίλυση θεμάτων της καθημερινότητας που δεν έχει ψυχικά αποθέματα για περεταίρω προβληματισμούς.

Μιλήστε μου για την παράσταση «Τρωίλος και Χρυσηίδα» που παίζεται στο Θέατρο Αργώ. Τι σας ώθησε να ασχοληθείτε με αυτό το έργο;

Είναι ο τέταρτος Σαίξπηρ με τον οποίο καταπιάνομαι – με μια κρυφή φιλοδοξία ν’ ασχοληθώ με όσα περισσότερα έργα του μπορώ. Στη φάση που βρίσκομαι μ’ ενδιαφέρει να γνωρίσω τα λιγότερο γνωστά έργα του. Ακόμη και στα ελάσσονά του εντοπίζεις κάτω απ’ τους στίχους και το ιδεολόγημά του έναν τεράστιο ποιητή, έναν άριστο κατασκευαστή και έναν νου που έχει συλλάβει όσο κανείς άλλος την ανθρώπινη φύση. Μοναδική περίπτωση! Στο συγκεκριμένο έργο βρεθήκαμε με το θίασο μπροστά σ’ ένα αποκαλυπτικό κείμενο βαθιάς φιλοσοφικής αναζήτησης. Νομίζω, έχει αδίκως παραμεληθεί σκηνικά. Το πρώτιστο ζητούμενο του έργου δεν είναι η ροή της πλοκής. Αυτό που αγωνιά να περιγράψει ο Σαίξπηρ είναι μια εποχή ακραίου κυνισμού, όπου ήρωες και ιδανικά έχουν καταρρεύσει. Και αυτό το πετυχαίνει έξοχα. Βρίσκεται ο ίδιος σ’ ένα μεταβατικό στάδιο και η στάση του αλλάζει πλέον από τα πρώτα του έργα. Απεχθάνομαι τον όρο «σύγχρονο έργο» που φοράμε στα έργα για δημοσιογραφικούς λόγους, ωστόσο το συγκεκριμένο είναι όχι απλώς σύγχρονο αλλά διαχρονικό.

 

Ποια έργα σας ελκύουν περισσότερο να σκηνοθετείτε; Βρίσκετε εκεί και κρυμμένα κομμάτια του εαυτού σας;

Ακόμη κι αν βρίσκω, αυτό συμβαίνει πολύ αργότερα. Όταν η κατασκευή έχει σχεδόν ολοκληρωθεί. Νομίζω, το κλίμα των έργων είναι αυτό που με γοητεύει. Μια ιδεολογική παρότρυνση απέναντι στη ζωή. Ή μια ενδιαφέρουσα διήγηση. Και βέβαια, η ατέλειωτη περιέργεια που έχω να γνωρίζω κείμενα και συγγραφείς. Η αλήθεια είναι, τα έργα παλιότερης εποχής με γοητεύουν περισσότερο.

Ποια η θέση του πολιτισμού γενικά στη χώρα μας; Τι πρέπει να αλλάξει από την Πολιτεία;

Ο πολιτισμός αυτή τη στιγμή βρίσκεται στο περιθώριο. Νομίζω, η κοινωνία μας κινείται πανικόβλητα, σπασμωδικά. Λειτουργεί περισσότερο ναυαγοσωστικά: προσπαθεί να λύσει ό,τι προκύπτει στο τώρα. Δεν ασχολείται με την πρόβλεψη. Τομείς όπως η εκπαίδευση, η οικογένεια και ο πολιτισμός –που ίσως να είναι η μόνη πηγή κάθε κακού, άρα και η μόνη σωτηρία– έχουν παραμεριστεί.

Θα σκηνοθετούσατε ποτέ κάτι για την τηλεόραση ή το θέατρο είναι η μοναδική σας επιλογή;

Η κάμερα είναι άλλο επάγγελμα. Δε γνωρίζω το λεξιλόγιό της. Το μόνο κοινό τηλεόρασης και θεάτρου είναι η διήγηση μιας ιστορίας. Ωστόσο τα μέσα αφήγησης που χρησιμοποιεί το κάθε είδος είναι εντελώς διαφορετικά.

Τι περιμένουμε από εσάς στο άμεσο μέλλον;

Τα «Παιχνίδια στη σοφίτα» της Λίλλιαν Χέλλμαν στο Θέατρο Χυτήριο. Ανεβαίνει για πρώτη φορά στην Ελλάδα μες στον Ιανουάριο – κι είναι ένα πολύ γοητευτικό κείμενο για τις ενδοοικογενειακές σχέσεις: αποδεικνύει πως η πολλή αγάπη, όταν δίνεται με λάθος τρόπο, μπορεί  ν’ αποβεί τοξική. Υπέροχο έργο, δυνατό που μας αφορά όλους!

Info: «Τρωίλος και Χρυσηίδα», κάθε Δευτέρα και Τρίτη στις 21:00 στο Θέατρο Αργώ (Ελευσινίων 13-15, Αθήνα/2105201684)

Ακολουθήστε το tetragwno.gr στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης facebook, twitter και instagram για να ενημερώνεστε άμεσα για όλες τις πολιτιστικές ειδήσεις.