Με δύναμη από την Θεσσαλονίκη, ο Γιώργος Μιχαλάκος σε συνεργασία με το Θέατρο Τ και μια ομάδα ταλαντούχων ηθοποιών, σκηνοθετεί το έργο «Πηνελόπες». Μια ευφυής παράσταση που με αφορμή την Ομηρική Πηνελόπη, έρχεται να ρίξει φως στο μυστήριο που λέγεται σύγχρονη γυναίκα. Παράλληλα, μας εξηγεί τι είναι αυτό που τον συναρπάζει στο θέατρο και η διαρκής του επιθυμία να ανακαλύπτει όλο και περισσότερο την αλήθεια σε αυτό.
Κ. Μιχαλάκο, φέτος το φθινόπωρο, σκηνοθετείτε, μαζί με τη Γλυκερία Καλαϊτζή, το έργο «Πηνελόπες». Μια μουσική κωμωδία, που έρχεται να ανατρέψει τα όσα γνωρίζουμε για τον ρόλο της γυναίκας. Πείτε μας λίγα λόγια για την παράσταση.
Στην πραγματικότητα, οι «Πηνελόπες» είναι μια απόπειρα παράστασης. Πέντε νέες ηθοποιοί βρίσκονται για την καθημερινή τους πρόβα, αλλά μια αποκάλυψη από μέλος του θιάσου τις κάνει να αναρωτηθούν, η καθεμιά ξεχωριστά, ποια είναι τελοσπάντων αυτή η Πηνελόπη, πάνω στην οποία έχει στηθεί ολόκληρη η παράστασή τους. Προσπαθούν μονίμως να συνεχίσουν την πρόβα τους, να παίξουν την επόμενη σκηνή, να βελτιώσουν το επόμενο χορευτικό, αλλά είναι πολύ αργά. Ή μήπως δεν είναι και όλα θα πάνε καλά; Δεν ξέρω, ελάτε να μας πείτε.
Από την πιστή Πηνελόπη έως την εκρηκτική ωραία Ελένη και την Φραγκογιαννού, έως τη γυναίκα πρόσφυγα, θεωρείτε πως η ιστορία έχει φερθεί καλά στις γυναίκες;
Άνθρωποι πολύ πιο διαβασμένοι από μένα θα μπορούσαν να αναλύσουν με λεπτομέρεια το πόσο άσχημα έχει φερθεί ο χρόνος στη γυναίκα. Προφανώς αυτό δεν τις σταμάτησε, από την Marie Curie μέχρι την Carola Rachete, γυναίκες κάθε μέρα αποδεικνύουν την αξία τους. Μπορούμε μόνο να ελπίζουμε πως κάποτε δεν θα χρειάζεται να την αποδείξουν, απλώς επειδή είναι γυναίκες.
Τελικά, η Πηνελόπη περίμενε στωικά τον καλό της Οδυσσέα; Και εκείνος; Γιατί κανείς δεν αναφέρεται στις «αρραβωνιαστικιές» του Οδυσσέα;
Μερικές φορές, υπεραναλύοντας μύθους και παλιά κείμενα, ξεχνάμε να τα εξετάζουμε υπό το απαραίτητο πλαίσιο της εποχής. Η μονογαμία είναι ένας πολύ σύγχρονος κοινωνικός θεσμός, δεν μπορούμε να κρίνουμε τέτοια κείμενα με δικά μας πρότυπα. Ο Οδυσσέας έκανε διάφορα φλερτάκια στα ταξίδια του, δεν έμεινε στην Ιστορία όμως για τις ερωτικές του κατακτήσεις. Η Πηνελόπη έμεινε πιστή ( όχι πως το ξέρουμε με σιγουριά, μπορεί και όχι, μαγκιά της), αλλά ουσιαστικά και να μην άγγιξε άλλον άντρα δεν είναι αυτή η νίκη της. Με το να μην παντρεύεται, η Πηνελόπη δεν επιτρέπει τη διαδοχή της βασιλείας σε άλλον άνδρα, εγκλωβίζει τον εαυτό της στο σπίτι της για το καλό όλης της Ιθάκης. Ας σταματήσουμε να κοιτάμε τι γίνεται στις κρεβατοκάμαρες της μυθολογίας, το σεξ πουλάει στο storytelling, προφανώς πουλούσε και τότε.
Το μοντέλο του σύγχρονου άντρα τον θέλει κυνηγό, πολυγαμικό και χωρίς καμιά ανάγκη για συντροφικότητα. Η γυναίκα από την άλλη, είναι χειραφετημένη, σεξουαλικά απελευθερωμένη – αλλά κοινωνικά ενοχική -, με ένα βιολογικό ρολόι να την αγχώνει. Πιστεύετε πως έχει έρθει ο καιρός να ξεφύγουμε από τα απαρχαιωμένα στερεότυπα που μας καταπιέζουν;
Αν αποκαλούμε κάτι απαρχαιωμένο προφανώς είναι η ώρα να το βάλουμε στην άκρη. Προσωπικά δεν έχω πάει ποτέ για κυνήγι, ελπίζω η κοινωνία να με συγχωρέσει…
Ταλέντο, Τόλμη, Τύχη. Αυτό είναι το τρίπτυχο του Θεάτρου Τ, με το οποίο συνεργάζεστε. Ποια είναι η δική σας καλλιτεχνική «αγία τριάδα»;
Δεν ξέρω! Είμαι πολύ νέος για να έχω κάποιο δικό μου τρίπτυχο, λυσάρι ή αγία τριάδα. Πιστεύω στη σκληρή δουλειά (άρα ίσως έχω μονόπτυχο;) και θέλω πάρα πολύ να δουλέψω στον χώρο του θεάτρου. Οι άνθρωποι του Θεάτρου Τ μου δίνουν την ευκαιρία να κάνω την αρχή. Ελπίζω να μην είναι μόνο η αρχή.
Τι σας συναρπάζει στο θέατρο ως σκηνοθέτη και τι ως θεατή; Είναι διαφορετικός ο τρόπος που «διαβάζετε» μια παράσταση;
Το καλύτερο που μπορεί να κάνει μια παράσταση σε έναν θεατή ή έναν εν δυνάμει σκηνοθέτη είναι να τον κάνει να ξεχάσει πως βλέπει παράσταση. Εμείς που θέλουμε να κάνουμε θέατρο προσπαθούμε μονίμως να δούμε το παρασκήνιο, να καταλάβουμε το πως στήθηκαν όλα, αλλά όταν μια παράσταση είναι πραγματικά καλή, ξεχνάμε πως παρακολουθούμε θέαμα. Έστω για μία στιγμή, αντιμετωπίζουμε τον ηθοποιό επί σκηνής ως αληθινό πρόσωπο και αναρωτιόμαστε αν θα τα καταφέρει. Αυτό ψάχνω σε μια παράσταση.
Ας υποθέσουμε πως έχετε τη δυνατότητα να καλέσετε σε δείπνο τρεις θεατρικούς συγγραφείς και να τους ρωτήσετε ό,τι θέλετε. Ποιοι θα ήταν αυτοί και γιατί;
Χμμ… Tennessee Williams, Harold Pinter και Christopher Marlowe. Τον τελευταίο πιο πολύ επειδή υπάρχει φήμη πως ήταν μυστικός πράκτορας.
Πόσο δύσκολο είναι για έναν νέο καλλιτέχνη να μπορέσει να βρει τον χώρο και το κοινό του, δεδομένης της μεγάλης προσφοράς ταλαντούχων ανθρώπων; Είναι θέμα μόνο ικανοτήτων ή εξαρτάται και από άλλους παράγοντες;
Υπάρχει πραγματικά πολύ ταλέντο τριγύρω. Νομίζω πως τη διαφορά την κάνουν οι άνθρωποι που δεν αρκούνται και επαναπαύονται σε αυτό, αλλά μονίμως προσπαθούν να διευρύνουν τόσο τις γνώσεις όσο και τις δεξιότητες τους. Ευελπιστώ να είμαι ένας από αυτούς.
Ζούμε σε μια εποχή όπου συχνά ερχόμαστε αντιμέτωποι με καταστάσεις που δοκιμάζουν και τις αντοχές και τις άμυνες μας. Κοινωνική αδικία, αυταρχικός εθνικισμός, πολιτική διαφθορά. Η τέχνη θέτει τις ερωτήσεις ή δίνει τις απαντήσεις;
Ο ίδιος ο καλλιτέχνης είναι αυτός που αποφασίζει αν θα θέσει ένα δυνατό ερώτημα ή θα προτείνει μια λύση. Και τα δύο ενέχουν κινδύνους. Πολλές φορές η ερώτηση μπορεί απλά να καταλήξει μια κενή γενικότητα φιλοσοφικού περιεχομένου, όπως και η απάντηση μια αισχρή απόπειρα διδακτισμού ή ακόμα χειρότερα χειραγώγησης. Ελπίζω στον καλλιτέχνη που μπορεί να καταλάβει τι απαιτούν οι καιροί.
Εκτός από την παράσταση «Πηνελόπες», ποια είναι τα επόμενα σχέδιά σας;
Τα σχέδιά μου αφορούν κυρίως την Εταιρεία Θεάτρου Monks, που απαρτίζεται από αγαπημένους φίλους, με τους οποίους κάναμε την εμφάνισή μας στη πόλη με την πρώτη μας δουλειά, τον Ωραίο & Sexy! του Woody Allen. Η πρεμιέρα μας έγινε στις 15 Νοεμβρίου στο Θέατρο Τ, όπου και συνεχίζουμε έως την 1η Δεκεμβρίου.
Info: Τελευταίες παραστάσεις για το έργο «Πηνελόπες» και «Ωραίος & Sexy!» στο Θέατρο Τ.