O Στρατής Χατζησταματίου στο Tetragwno.gr: «Πιστεύω στη λαϊκότητα του θεάτρου, με την έννοια της απεύθυνσης»

Το εστιατόριο «Ο Χρυσός Δράκος» έγινε αφορμή για να μιλήσει ο Στρατής Χατζησταματίου στο Tetragwno.gr για όσα απασχολούν την κοινωνία του σήμερα. Το βαθιά σύγχρονο πολιτικό έργο του Roland Schimmelpfennig παρουσιάζεται για δεύτερη χρονιά, με ανανεωμένη διανομή, στο Θέατρο Χώρος.

Πώς αντιμετωπίζεται η θεματολογία της μετανάστευσης και του trafficking; Πώς αντιδρούν οι χαρακτήρες στις κοινωνικές προκλήσεις; Με ποιο τρόπο καυτηριάζει τη φθαρμένη εικόνα της Ευρώπης; Ερωτήματα που απαντά ο νεαρός ηθοποιός, που έγινε ευρύτερα γνωστός από τον ρόλο του Μανόλη στο «Σασμό».

Επανέρχεστε ανανεωμένοι με τον «Χρυσό Δράκο» του Γερμανού συγγραφέα και σκηνοθέτη Roland Schimmelpfennig στο Θέατρο Χώρος. Μιλήστε μου για την παράσταση και τι σας οδήγησε σε έναν δεύτερο κύκλο;
Είχα τη μεγάλη χαρά να συμμετέχω πέρσι στην παράσταση μέσα σε μια ομάδα εξαιρετικών ανθρώπων και καλλιτεχνών πάνω και κάτω από τη σκηνή και έχω τη μεγάλη τύχη και φέτος να συναντώ την ίδια συγκυρία να επαναλαμβάνεται. Πρόκειται κατά τη γνώμη μου καταρχάς για ένα έργο που όσο δυσπρόσιτο κι αν μπορεί να φανεί στην αρχή, στην εξέλιξή του είναι αποκαλυπτικό. Καταπιάνεται με μεγάλα κοινωνικά προβλήματα όπως είναι η εντατικοποίηση της εργασίας, η αποξένωση του ανθρώπου στο σύγχρονο αστικό περιβάλλον, η μετανάστευση, η εκμετάλλευση και η εργαλειοποίηση της φτώχειας αλλά δεν είναι αυτό που το κάνει πολιτικό. Περισσότερο κι από τη θεματολογία του, η φόρμα που επιλέγει ο συγγραφέας και η παράσταση είναι το βαθιά πολιτικό χαρατηριστικό του έργου.

Πώς αντιμετωπίζεται η θεματολογία της μετανάστευσης και του trafficking;
Με μια αλληγορία. Χρησιμοποιείται ένα παραμύθι, ο γνωστός μύθος του Αισώπου για τον τζίτζικα και το μέρμηγκα. Μόνο που σε αυτή την αναλογία οι δυναμικές αντιστρέφονται και οι έννοιες συγχέονται. Είναι πλέον η Ευρώπη μια ήπειρος εκατομμυρίων προνοητικών μυρμηγκιών που ζητούν ακριβά ανταλλάγματα για να αφήσουν τα πεινασμένα τεμπέλικα τριζόνια να ξεχειμωνιάσουν; Το παραμύθι γίνεται σκοτεινό.

Πώς αντιδρούν οι χαρακτήρες στις κοινωνικές προκλήσεις;
Όλα τα κοινωνικά προβλήματα στα οποία αναφέρεται το έργο απηχούν σε προσωπικό επίπεδο στις ζωές των ηρώων, δημιουργώντας ένα μηχανισμό που τους καταπίνει χωρίς να διακρίνει φύλο, φυλή, επάγγελμα. Πράγματα που σε άλλες εποχές δημιουργούσαν διακρίσεις στην ανθρωπότητα, πλέον δεν έχουν καμία σημασία. Έχουν όλοι ίδιο μερίδιο στη δυστυχία χωρίς διακρίσεις. Είναι σαν αυτή η συνθήκη να δημιουργείται από τους ίδιους τους ρυθμούς της ζωής που προσιδιάζουν πλέον στους ρυθμούς παραγωγής. Είναι σαν οι εντατικοί ρυθμοί μέσα στην κουζίνα του ασιατικού εστιατορίου “Ο Χρυσός Δράκος” προκειμένου να είναι έτοιμα όλα τα πιάτα, να έχουν μεταφερθεί και στην κοινωνία γύρω από αυτό κι έτσι οι αντιδράσεις είναι γρήγορες και βεβιασμένες ίσα ίσα για να εξυπηρετηθεί η επιβίωση.

Ο συγγραφέας επιχειρεί να παρουσιάσει την εικόνα μιας φθαρμένης Ευρώπης που φτάνει στη δύση της. Με ποιο τρόπο το καυτηριάζει;
Είναι μια Ευρώπη που μοιάζει με ξεκούρδιστο ρολόι. Οι δείκτες λειτουργούν, κάνουν κύκλους αλλά δε δείχνουν τη σωστή ώρα. Είναι σαν η ιστορία να έχει προχωρήσει αλλά κάτι να έχει μείνει πίσω, σαν κάτι να έχει χαλάσει και κανείς δεν αντιδράει γιατί δεν προλαβαίνει να το παρατηρήσει. Γιατί το κέντρο ενδιαφέροντος είναι ατομοκεντρικό: η δουλειά μου, το σπίτι μου, ο ατομικός μου αγώνας επιβίωσης που γίνεται ερήμην των άλλων.

Ως νέος άνθρωπος, έχοντας το βλέμμα στον ορίζοντα, πώς βλέπετε την Ευρώπη σήμερα; Συμφωνείτε με τα επιχειρήματα που βάζει στο τραπέζι ο Roland Schimmelpfennig;
Δεν κρύβω πως τον τελευταίο καιρό είμαι ιδιαίτερα απογοητευμένος. Δε θεωρώ ότι η προβληματική που εισάγει το έργο αφορά μόνο στην Ευρώπη. Είναι παγκόσμιο φαινόμενο. Είναι το στάδιο στο οποίο έχει φτάσει ο καπιταλισμός στην εποχή μας. Δεν είναι βέβαια όλα μαύρα. Ναι κάνουμε βήματα ιδιαίτερα στο πεδίο των ατομικών ελευθεριών και δικαιωμάτων που δεν πρέπει να υποτιμάται καθόλου αν και με τη συντηρητικοποίηση και τη στροφή προς την ακροδεξιά που παρατηρείται στην Ευρώπη δεν είμαι καθόλου σίγουρος για τη διάρκειά τους στο χρόνο και την κοινωνική τους δύναμη. Αυτό που περιγράφεται κατά τη γνώμη μου στο έργο είναι το πέρασμα των κανόνων της αγοράς από το πεδίο της οικονομίας στο πεδίο της ανθρώπινης ζωής. Οι όροι του “αγοράζω- πουλάω”, “παράγω- καταναλώνω” υπεισέρχονται αξιακά στον τρόπο με τον οποίο ζούμε, διασκεδάζουμε, αισθανόμαστε, ερωτευόμαστε, αγαπάμε, προσφέρουμε ο ένας στον άλλον. Αυτό είναι που με τρομάζει.

Και η Ελλάδα;
Και η Ελλάδα Ευρώπη είναι όπως και κομμάτι όλου του κόσμου. Μπορεί οι εξελίξεις και οι αλλαγές να φτάνουν εδώ σε άλλους ρυθμούς αλλά προοιωνίζονται στην καθημερινότητά μας και είναι ενδεικτικές του σε τι θα πρέπει να αντισταθεί η δική μου γενιά.

Υπήρξε κάποια άβολη στιγμή, καθώς διαβάζετε το έργο. Κάτι που σας ενόχλησε.
Έχει ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό αυτό το έργο να γίνεται ενοχλητικό όταν βαθαίνει νοηματικά. Ενώ φαίνεται να αντιμετωπίζει επιφανειακά τα θέματα και με χιούμορ, όταν φτάνει στον πυρήνα τους η αφήγηση γίνεται αποκαλυπτική σχεδόν βίαια. Είναι το προσωπείο του για να μιλήσει για ανθρώπινες πτυχές πολύ σκληρές. Μιλάει για το ανθρώπινο σκοτάδι που κρύβεται εκεί που δεν το περιμένεις και αυτό είναι πάντα ενοχλητικό και άβολο.

Το τελευταίο διάστημα πολλές από τις παραστάσεις στην Αθήνα κινούνται με την ίδια θεματολογία. Γιατί πιστεύετε ότι συμβαίνει;
Νομίζω ότι η θεματολογία του έργου συνδέεται πολύ με αυτό το σύγχρονο φαινόμενο της στροφής στο εγώ και με τη μοναξιά που αυτή συνεπάγεται. Αυτά είναι θέματα που πάντα αφορούσαν το θέατρο καθώς δεν είναι μια τέχνη μοναξιάς επομένως αυτή η προβληματική αφορά στα θεμέλιά του.

Γιατί μας απασχολούν τόσο ως κοινωνία τα θέματα αυτά;
Μακάρι να μας απασχολούν. Πολλές φορές φοβάμαι ότι είτε δεν τα παρατηρούμε είτε τα αγνοούμε εσκεμμένα πιστεύοντας ότι δε μας αφορούν. Αν πάψουν να μας απασχολούν νομίζω ότι αυτός ο μηχανισμός που περιγράφει το έργο θα έχει τεθεί σε πλήρη λειτουργία κι εμείς θα είμαστε απλά γρανάζια στον κύκλο του.

Είχατε πει πως η τηλεόραση είναι μια γέφυρα επικοινωνίας με το θέατρο; Πώς έχετε εισπράξει αυτή τη γέφυρα;
Η τηλεόραση είναι αυτή τη στιγμή το πλέον λαϊκό μέσο κι εγώ πιστεύω πολύ και στη λαϊκότητα του θεάτρου όχι με την έννοια του pop αλλά με την έννοια της απεύθυνσης στους πάντες γιατί τα θέματά του αφορούν τους πάντες. Αυτό νομίζω ότι είναι κάτι που αφορά την τέχνη κοινωνιολογικά και δεν είμαι σίγουρος αν μπορώ να το εισπράξω εγώ σαν ηθοποιός αλλά με ικανοποιεί και μόνο η σκέψη ότι ένας θεατής με αφορμή το να δει από κοντά έναν ηθοποιό που παίζει στην αγαπημένη του σειρά βλέπει Σαίξπηρ, Τσέχωφ ή ακόμα και Schimmelpfennig. Φυσικά όμως εναπόκειται στον ίδιο το θεατή να είναι ανοιχτός στο έργο κι έτσι η επαφή με τον ηθοποιό να είναι μόνο η αφορμή που τον οδηγεί στο θέατρο.

Ο «Σασμός» τι αλλαγές έχει φέρει στη ζωή σας και πώς διαχειριστήκατε την αναγνωρισιμότητα;
Ήταν μια σπουδαία εμπειρία. Την αναγνωρισιμότητα την αντιμετωπίζω ως μια ευκαιρία να ξεκινήσω μια επαφή με τον κόσμο, αλλά και με το χώρο της δουλειάς που ονειρεύομαι να κάνω. Είναι απλά η αρχή και σκοπεύω να δουλέψω πολύ αδράττοντας αυτή την ευκαιρία.

Διανύετε τον τρίτο κύκλο. Ακούγεται πως θα υπάρξει και τέταρτος κύκλος. Ισχύει; Κι αν ναι, εσείς θα ήσαστε διατεθειμένος να το ακολουθήσετε;
Νομίζω πως η ιστορία τελειώνει εδώ αυτή την τρίτη χρονιά, και είμαι πολυ ευτυχισμένος που θα δω τον χαρακτήρα που υποδύομαι και γενικότερα αυτήν την τόσο σημαντική για μένα δουλειά να ολοκληρώνεται.

Η τύχη έχει παίξει σημαντικό ρόλο στην αρχή της πορεία σας. Τηλεοπτική σειρά, Επίδαυρος, σημαντικές συνεργασίες στο θέατρο. Κι αυτά είναι μόνο η αρχή. Τι άλλο περιμένετε;
Υπήρξα πραγματικά πολύ τυχερός μέχρι τώρα. Εύχομαι η συνέχεια να μου φέρει συναντήσεις με καλούς ανθρώπους κι ενδιαφέροντες καλλιτέχνες και να καταφέρνω να ζω από από αυτή τη δουλειά επικοινωνόντας με ιστορίες που με συγκινούν και καίγομαι να τις μοιραστώ.

Ποια είναι τα επόμενα σχέδια σας;
Έχουμε ήδη ξεκινήσει πρόβες με μια ομάδα νέων καλλιτεχνών, φίλων και συμμαθητών από τη σχολή και μέσα στον Απρίλιο θα παρουσιάσουμε στο θέατρο Σταθμός την πρώτη μας δουλειά, το έργο του Γουστάβο Οτ “Παβλώφ: δύο δευτερόλεπτα πριν το έγκλημα” σε σκηνοθεσία Δημήτρη Αποστολόπουλου. Είναι η πρώτη φορά που συναντιόμαστε όλοι μαζί στη δουλειά μετά τη δραματική σχολή και είναι κάτι που το αναμέναμε και εργαζόμαστε για αυτό με λαχτάρα.

Info: Από 19 Ιανουαρίου, κάθε Παρασκευή & Σάββατο στις 21:15 στο Θέατρο Χώρος (Ορφέως και Πραβίου 6-8, Βοτανικός). Εισιτήρια στο ticketservices.gr.

Ακολουθήστε το tetragwno.gr στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης facebook, twitter και instragram για να ενημερώνεστε άμεσα για όλες τις πολιτιστικές ειδήσεις.